Lesbók Morgunblaðsins - 08.01.1956, Blaðsíða 16

16
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Hann gekk síðan aftur og gerði
margt illt með ærslum og grjót-
kasti og kallaður Snæfjalladraug-
ur eða Snæfjallafjandi; varð hann
hin mesta meinvættur og var mik-
ið orð gert á afturgöngu hans. Gekk
hann um vetur allan 1611, á Snæ-
fjöllum, ýmist í ergin líki eða kvik-
indis nokkurs í mannslíki. Þá
heyrðust og vein og skrækir
drengsaumingja, Ketils kallara,
þess er á aðra viku ársgamall lifði
á raóður sinni dauðri uppi á há-
fjalli. Hafði sá afturgengni, áður
hann íorgekk, afsett nefndan
drengbjálta í eina duggu, sumir
segja til beitu brúkaðan, hvað aðrir
aisegja.
Voru til fengnir færustu kunn-
áttumenn, að fást við drauginn.
Þorleiíur Þórðarson fyrst, en fékk
við ekkert ráðið. Þá Jón Guð-
mundsson lærði, frá Stóru-Ávík á
Ströndum. Flutti Jón Fjandafælu,
164 erindi, og Umbót eða Friðar-
huggun, 29 erindi. Slæfði Jón
drauginn þar með og færði hann
í herijötur: „Fjandi, andi, flár,
grár, flýi með mýi í skýi, særður,
marður, síbarður, sökkvi ’inn
dökkvi og hrökkvi; fylHst allur
seið-sulium, svíði því níði með
stríði, — niður skriðinn nauðmóð-
ur, nístur, hristur og ristur. — Nú
sé hann bundinn, neyddur og út
hrundinn, hnepptur í dróma hel-
vítis-grey, hart úr liðunum undinn,
sem gróða íærir grundin, gengur
lögur um sundin“. —
Þá er draugurinn var fullíjötr-
aður, voru fengnir til fjórir menn
að flytja hann austur að Skorra-
stað í Norðfjarðarhreppi í Suður-
Múlasýslu til séra Árna Sigurðs-
sonar ásamt innilegu bréfi frá
íöður draugsins. Fóru sendimenn
landveg og höfðu langa útivist.
Hafði séra Árni drauginn á sínum
*, fitíjniTjT 6s °
snæjfw/jtr^gd fjögur ar, eða þar til
Spán-vqpfjadrápin fóru fram í Æðey
og Saadeyri á Snæfjallaströnd
síðasta sumardag 1615. Strauk
draugurinn þá til heimahaganna.
XI.
Auðvelt er illt að vinna, en upp-
skeran verður bág.
Kerling nokkur 1 Bæum á Snæ-
fjallaströnd, var þá, um þessar
mundir, vinnuhjú þess bónda þar,
er ásamt Snæí'jallasyninum seldi
hundana og drenginn Ketil í hval-
fangarann, þá, fyrir fjórum árum.
Sá hvalveiðari strandaði á Strönd-
um norður haustið 1615, aibúinn
til heimíerðar ásamt tveim hval-
veiðaskipum öðrum. — Séra Jón
Gríms6on var þá orðinn sóknar-
prestur þar í Árnessókn, sá sami,
er sumarið 1604 var prestur til
Álftafjarðar og Ögurþinga, og
skipulagði herferðina, þá er þeir
fundu Ketil kallara samkvæmt
veini villidýrsins.
Viðskifti Árnesprests við skips-
hafnir hvalveiðaskipanna, þar á
Ströndum norður, voru ekki sögð
einróma, og var nú Árnesprestur
viðstaddur dráp þeirra við Djúp
ásamt Snæfjallapresti.
Marteinn skipstjóri, hið unga
glæsimenni, er drepinn var á
Sandeyri, hafði ekki verið við ís-
land áður, var því saklaus af íyrri
viðskiftum.
Og er þetta örlagaflækja.
Kerlingin í Bæum, sem áður er
nefnd, hafði löngum verið ófresk
og undarleg í háttum, varð nú kol-
vitlaus af oíheyrn og ofsjónum,
svefnleysi og sífelldum ásóknum.
Tók hún þá tveggja ára barn bónd-
ans og stakk því á höíuðið í sjóð-
andi soðpott; henti því síðan í
hlóðaeldinn. Að því afloknu snar-
aðist hún á fund húsbónda síns,
ærið fasmikil, og bað hann hirða
kjötbita er hann ætti í hlóðunum
og færi nú að verða fullsteiktur.
Þessi sami bóndi hafði verið einna
athaínamestur í Spánverjadrápun-
um, að afklæða lik þeirra og sví-
virða. Hafði meðal annars kviðrist
Martein skipstjóra lifandi, eftir að
hann hafði verið eltur á sundi á
sexæringi, loks særður og aðfram-
kominn dreginn á land, afklædd-
ur og drepinn.
Bóndinn henti barnslíkinu út i
horn, tók kerlinguna og stakk
henni á hausinn í sama soðpottinn,
og lét hún þar líf sitt Þá dengdi
hann henni á hausinn í hlóðaeld-
inn og lét brenna, unz af var
brunnið andlitið og hár allt af
höfðinu. Þá var kroppur keriingar
tekinn og reirður saman á bífum,
höndum og háisi, bundinn við
steinn og í sjó sökkt. Kerling gekk
aítur. Magnaðist hún mikið við
það, að Jón Snæfjalladraugur, sem
nú var nýkominn austan frá
Skorrastað, endurheimtur heim til
föðurhúsanna, rann nú saman við
aíturgöngu kerlingar og urðu þau
bæði að einum draug afar mögn-
uðum. — Eru siíkir draugar nefnd-
ir hringloppar og geta orðið allt
að 300 ára gamlir, einkum ef magn-
aðir eru af og til með heitingum.
Hringloppi er í mannsmynd, en
hefur kiær í stað fingra; auð-
þekktur á því að andlitið vantar,
og hausinn allur sem brunninn
bútur.
Blossaði draugur þessi oft upp i
Bæum á Snætjallaströnd og fyllt-
ist nýu fjöri, einkum eftir illar og
hatursfullar heitingar manna á
milli.
Þannig var það vorið 1893, í út-
róðrarstöð við Guilhúsárnar á
Snæíjöllum, er hringloppmn var
278 ára gamall, að Bjarni nokkur
Gunnlaugsson frá Leiru í Jökul-
fjörðum, hézt við pilt frá Bæum,
Rósinkar Pálmason að nafni.
Bjarni þessi drukknaði þann 9.
desember það sama ár, og réðist á
Rósinkar að kvöldi þess sama dags
í líki hringloppans. Linnti hann
ekki látum fyrr en hann gekk aí