Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1965, Blaðsíða 10

------------- SÍMAVIÐTALID ---------—
500 jbús. tré gróðurseft í ár
13422.
— Skógrækt ríkisins.
— Er skógræktarstjóri við?
— Augnablik.
— Hákon Bjarnason.
— Góðan dag, þetta er hjá
Lesbók Morgunblaðsins. Er ver
ið að gróðursetja mikið um
l>essar mundir?
— Já, nú er alls staðar verið
eð planta. Rösklega milljón
trjáplöntur verða gróðursettar
é þessu vori. Aðalplöntunin er
é stærri stöðvunum og svo auð
vitað í reitum skóræktarfélag-
anna á hverju mstað. Við erum
bara í mestu vandræðum með
|>að að fá fólk, sem kann til
verka.
— Verður mikið gróðursett í
cumar?
— Já, við þyrftum að koma
niður um 400 þúsund plöntum.
Næsta vor er gert ráð fyrir að
við fáum lVz milljón plantna
af stöðvunum. Ekki mega því
plönturnar safnast fyrir heldur
verður .gróðursetningin að
ganga eins og af færibandi, —
þannig að plönturnar séu alltaf
teknar upp til gróðursetningar
4 árum eftir sáningu.
— í uppeldisstöðvunum þýð
ir ekki að rækta sömu plöntur
til skógræktarstarfseminnar og
gróðursetningar í görðum. í>á
eykur misjöfn eftirspurn á
erfiðleika stöðvanna. Fyrir
nokkrum árum vildi enginn
reyni- og birkitré í trjágarða.
Þessvegna er of litið til af þeim
nú, þegar menn eru teknir að
sækjast eftir þeim tegundum.
Þá er erfitt að segja fyrir um
kaupgetuna á hverjum tíma, en
hún hefur reynzt óvenjumikil
í vor. Mjög hefur gengið á
landsvæði manna, sem alið
hafa upp garðplöntur í Reykja-
vík, vegna byggingarfram-
kvæmda.
— Eyðilagðist ekki mjög mik
ið af plöntum í hretinu í fyrra?
— Norðlæg afbrigði af sitka-
greni skemmdust mikið og dó
fjöldi plantna. Þá dó næstum
öll ösp í Reykjavík og lágsveit
um Suðurlands, en af henni var
aðeins eitt afbrigði, einmitt
ættað frá sama landsvæði í
Alaska og sitka-grenið, sem dó.
Haukur Ragnarsson, skógfræð-
ingur, fór vestur um haf í fyrra
og valdi 12 önnúr afbrigði af
ösp til að reyna hér. Sjáum við
strax mjög mikinn mun á
laufgunartímanum.
— Annars hef ég séð menn
vera að saga og henda trjám
nú, sem skemmdust af lús í
fyrra og voru næstum barrlaus
í vor. Þessi tré eiga eftir að
jafna sig. Það þýðir ekki að
láta stjórnast af .óþreyju, bráð
læti og fyrirhyggj uleysi, ef
menn eru að fást við trjárækt.
— Hvernig gengur að koma
á fót stöðinni á Mógilsá?
— Ágætlega, húsin eru að
komast upp, en ennþá vantar
nokkuð af rannsóknartækjum.
Nauðsynlegt er að geta fylgzt
vel með plöntunum strax á
æskuskeiði. Þá færum við okk-
ur í nyt upplýsingar um rann
sóknir annarra stofnana á lík-
um sviðum, því ekki ge.tum
við gert allt sjálfir. Við verð-
um að vera hagsýnir tíl að fá
sem mest fyrir það fé, sem við
höfum úr að spila. Auðvitað
þyrfti framlagið að vera hærra,
því að mikið væri hægt að gera
fyrir tiltölulega lítið stærri fjár
hæð.
— Hvernig gengur starfsemi
skógræktarfélaganna?
— Þau hafa sýnt mikinn á-
huga og unnið geysilegt starf.
Félögin eru nú um 30 talsins
víðs vegar um landið. Þó er það
svo, að með aukinni atvinnu
og erli fækkar sjálfboðaliðum
við gróðursetningu. Skógrækt-
arfélögiri gróðursetja 500 til 600
þús. plöntur á þessu ári, en hafa
stundum áður gróðursett allt að
700 þúsund plöntum.
THE ONE IN THT MIOOLE * WATERMEl.ON MAN
WHAT AM 1 TO DO * WITH SOD ON OUR SIOE
mono
Svav&r Cesfs skritzsr tsm:
NÝJAR PLÖTUR
NYJAR PLOTUR — All-
mikið af nýjum plötum kom
í Fálkann fyrir fáeinum dög
um. Þar er Manfred Mann
og félagar á ferðinni með
alveg glæný lög, fjögur á
einni plötu. Þau heita „The
one in the middíe“, „Water-
melon man“, „What am
I to do“ og „With
God on our side“. Þetta
er skemmtileg plata og
eiginlega betri en fjög-
urra laga plata þeirra félaga
frá því síðast. Þá eru hinir
vinsælu Shadows á ferðinni
með tvö bráðskemmtileg
lög, „Alice in Sunderland“
og „Stingray“. Þessi hljóm-
sveit gerir allt vel og þess-
vegna renna plötur hennar
út jafnóðum og þær koma
út þó ekki falli þær undir
flokk beat-laganna. Þá er
hann Fats okkar Domino á
ferðinni með tvö lög ,,Wigs“
og hið gamla og góða Woody
Herman lag ,,W!hy don’t you
do right“. Þó Domino sé
ekki raddmikill þá stendur
hann vel fyrir sínu og á sér
sennilega nokkuð stóran að-
dáendahóp hér á landi. Ein
hinna mörgu ensku hljóm-
sveita, sem hafa spjarað sig
í heimalandinu þó ekki séu
þær þekktar hér, er „The
Moody Blues“. Þeir eru með
lögin ,,And my baby’s gone“
og „From the bottom of
my heart“, sem mig minnir
að Five Keyes hafi sungið
á sinum tíma. Flata Moody
Blues er all skemmtileg.
Lestina reka svo hinir amer-
ísku Beaoh Boys, sem átt
hafa hverja plötuna á fæt-
ur annarri, sem náð hefur
metsölu. Þeir eru með lög-
in „Help me, Rhonda" og
„Kiss me, baby“ en fyrra
lagið komst í efsta sætið á
metsölulistanum í Ameríku
fyrir stuttu og það er eng-
inn hægðarleikur því þar
hafa brezkar hljómsveitir
ráðið rikjum undanfarna
mánuði. Lögin á þessari
plötu eru bæði góð og hljóm
sveitin og söngur hennar að
venju skemmtilegur. Enn
fleiri nýjar plötur komu í
Fálkann og verður þeirra
getið í næstu viku.
essg.
BÓKMENNTIR
Framháld af bls. 6
Þá tíðkaðist, er konungar voru smurðir.
Síðan var slegið upp veizlu og veitt af
konunglegri rausn. Til skemmtunar
voru m.a. haldnar burtreiðar. Tók Ei-
rikur sjálfur þátt í þeim og stóð sig vel.
Var hann meðal verðlaunahafa. Þá var
og hinum útlendu gestum boðið að
skoða gersimar, er eigi voru til sýnis
í öðrum rikjum, svo sem hreindýr og
lappastúlkur. Vakti þetta mikla athygli.
Eiríkur tók sér viðumefnið hinn
fjórtándi, sökum þess að í bók, er kom
út nokkrum árum fyrr um sögu Norður-
landa, hafði því verið haldið fram, að
þiettán Eiríkar hefðu þegar setið að
Völdum í Sviþjóð. Önnur fullyrðing
bókarinnar var sú, að Gautarnir í Sví-
þjóð í Eystra- og Vestra-Gautlandi væru
sama þjóðin og Gotar þeir, sem mikið
komu við sögu á þjóðflutningatímunum.
Bókin frægði mjög sögu Svía, og höf-
undurinn, sænskur lærdómsmaður, Jó-
hannes Magnússon (Johannes Magni) að
nafni, virðist hafa haft býsna háar hug-
myndir um forna frægð þjóðar sinnar
og talið sig búa yfir meira en lítilli
þekkingu á þessu sviði. Gagnrýnir nú-
tímamenn hafa raunar litla trú á þess-
ari bók sem sagnfræðiriti, en á þeim
tíma, sem hér um ræðir, var bók Jó-
hannesar tekin alvarlega í Svíþjóð og
Eiríkur hafði drukkið í sig efni henn-
ar gagnrýnislaust og bókin þannig á
ýmsan hátt mótað skoðanir hans. Hann
hafði á prjónunum áætlanir um að efla
ríki sitt og hefja Svíþjóð að nýju til
mikilla valaa, og vár þess ekki lengi að
biða, að sú stefna kæmi í Ijós.
Svo stóð á um þessar mundir, að hið
svonefnda Regluríki (Ordensstat) var að
leysast upp. Þetta ríki hafði myndazt á
þeim svæðum, sem vér nú þekkjum
undir nafninu Eystrasaltslönd og Vest-
ur- og Austur-Prússland. Tilefni upp-
runa þess var, að tvær þýzkar riddara-
reglur, Maríuriddarar og Sverðriddarar,
höfðu á 13. og 14. öld tekið sér fyrir
hendur að kristna íbúana á nefndum
svæðum. En af þeirri starfsemi leiddi og
yfirráð yfir þessum landssvæðum og
stofnun fyrrnéfnds ríkis.
Þessu ríki hnignaði þó fljótlega aftur,
aðallega vegna árása nágranna þess, og
er hér var komið sögu, var það orðið
harla lasburða og hafði ekki bolmagn til
að veita viðnám nýjum og gráðugum
nágranna, sem sóttist eftir löndum þess
og verzlunaraðstöðu. Þessi nágranni var
Rússland, sem náði árið 1558 undir sig
borginni Nörvu við Finnska flóann og
komst þar með í beint og þægilegt verzl-
unarsamband við siglingaþjóðir Vestur-
Evrópu,
etta kom sér afar illa fyrir Tal-
insborg (Tallin), sem tilheyrði ennþá
Regluríkinu og hafði lifað aðallega á
því að verzla með rússneskar vörur.
Því tók borgin það til bragðs að biðja
hinn unga Svíakonung um liðsinni, og
svo fóru leikar, að bærinn ásamt nálæg-
um héruðum samþykkti að ganga Svía-
konungi á hönd gegn því að aðstaða
Talinsborgar til verzlunar yrði tryggð.
En það var ekki hægt nema stöðva
verzlunina á Nörvu og slíkt hlaut að
valda árekstrum við þá aðilja, . sem
mestan hlut áttu þar að máli, Rússland
og Lýbiku, sem þá var allvoldug.
Og þar eð samkomulag náðist um
þetta leyti milli stjórnar Reglurikisins
og Póllands um að Póllandskonungur
skyldi framvegis teljast yfirmaður
Reglurikisins, var það nær óhjákvæmi-
legt, að afskipti Eiríks af Talinsborg
yl.u árekstrum við Pólland.
Framháld í næstu Lesbók
.. LESBÓK MORGUNBLADSINS
22. tbl. 1965 •