Lesbók Morgunblaðsins - 08.01.1983, Blaðsíða 9

Einbýlishús í Kópavogi eftir Högnu: Gólflð er hellulagt, veggirnir grár
steinn, en loftið er timburklætt.
Til vinstri: Hluti
af ytra útliti
sama húss \
Kópavogi. Á
myndinni til
hægri sést hvern-
ig eldhúsinu er
fyrir komið og
sjálf stendur
Högna þar innan
við eldhúsborðið.
Til vinstri: Hér
sést úr hliðargötu
í Pompidou-
safnið í París,
sem Högna telur
athyglisverðustu
nýbyggingu síð-
ari ára þar í borg.
Að neðan: Nýjar
byggingar utantil
í París eru ekki
fegurri en ann-
arsstaðar og lofa
síður en svo
meistara sína.
\
„Ég er sammála þér, að Pompi-
dou-safnið er stórmerkileg
bygging og þar finnst mér að
hafi verið framkvæmt á sann-
færandi hátt, að húsið sé vél
fyrir þá starfsemi, sem það á
að hýsa. Óneitanlega dettur
manni fyrst í hug aflstöð, eða
eitthvað þvíumlíkt — en samt
er húsið fallegt fyrir augað.“
„Þessi bygging er að mínum
dómi alveg í sérflokki. En mun-
urinn á nýja stílnum og þeim
gamla Bauhaus-stíl er einmitt
sá, að nú eru látin koma fram
djarfari form. Sem arkitektúr er
þetta nær le Corbusier. En það
er ekki eins fágað og sumt eftir
frumherjana frá Bauhaus.
Post-módernisminn á hinn bóg-
inn er meira á skreytingaplan-
inu og sum verk í þeim anda,
Piazza d’Italia í New Orleans í
Bandaríkjunum til dæmis, eru
eins og leiksviðsmyndir að mín-
um dómi. Við höfum ekki farið
varhluta af þessu í Frakklandi.
Menn eins og Richardo Bofill
sem er nú orðinn afskaplega
frægur, hafa teiknað íbúðar-
blokkir, sem í raun eru í ein-
hverskonar nútíma-hallarstíl,
með feiknarlegum súlum og öðr-
um klassískum áhrifum. En mér
finnst það bara úrkynjun."
„En eigum við þá að afneita
þeirri þörf augans — eða sálar-
innar — að sjá utan á bygging-
um eitthvað sem bara er fallegt
í sjálfu sér og ekki kemur nota-
gildi hússins beint við? Ég held
að ekki þýði að neita því, að
þessi þörf fylgi mannkindinni;
af hvaða ástæðum öðrum hefðu
forfeður okkar. til dæmis farið
aö leggja vinnu í að skera út
skreytingar í vindskeiðar?“
„Nei, ég vil alls ekki afneita
þeirri þörf. En ég er þó á móti
skreytingum, sem einungis
standa skreytingarinnar vegna,
einar út af fyrir sig og koma
ekki húsinu við að öðru leyti.
Það er hægt að samræma þetta;
gera eitthvað fallegt, sem hefur
gildi um leið. Og ég vil frekar
nota form úr nútímanum en
hirða upp þetta gamla, súlur og
boga. Það er svo margt, sem get-
ur glatt augað — eða sálina, ef
þú vilt það heldur. Eitt af því
sem höfðar sérstaklega til mín
eru öflugir og þungir stein-
steypumassar."
„Sumum arkitektum hefur tek-
izt að lyfta þeim uppá listrænt
plan, rétt er það. En við sjáum
líka dæmi um það gagnstæða,
til dæmis á íslandi, að þess-
konar hús verði meira í ætt við
virki en nokkuð annað og mað-
ur gæti vel ímyndað sér fall-
byssur út um gluggana. Það er
Ifka vert að íhuga, hvað öll
þessi steinsteypa kostar, sem
þarna er kannski út í bláinn.“
„Einhverjir beztu arkitektar
nútímans eru í Japan. Þeir nota
steypuna óspart, og þrátt fyrir
vestræn áhrif, halda þeir arfi
sínum og byggingarmenningu
og hefur tekizt að byggja stór
listaverk. Tadao Ando, Shinoha-
da og fleiri eru hreinir „púrist-
ar“ eða hreinræktunarmenn —
og þeir hafa ekkert skraut um
hönd.
Maður verður ekki leiður á
sterklegum og ég vil segja „brút-
al“ formum, séu þau arkitektúr.
En mér finnst gott að nota með
finlegri og mýkri efni — þó með
því skilyrði að steinn fái að vera
steinn og að timbur fái að vera
timbur."
Við fórum gegnum stafla af
ýmisskonar teikningum frá
hendi Högnu og félaga hennar.
Flestar voru þær af opinberum
byggingum, þar sem efnt hafði
verið til samkeppni meðal arki-
tekta, og sumar höfðu hlotið
náð fyrir augum dómnefnda og
voru orðnar að áþreifanlegri og
sýnilegri staðreynd einhvers-
staðar í nýborgum utan París-
ar. En þarna voru líka teikn-
ingar af húsum á íslandi, sem
Högna er ein höfundur að.
Sum þeirra hafa verið byggð,
en önnur hafa ekki enn komizt
á byggingarstig. Þar á meðal er
teikning af kirkju í Vest-
mannaeyjum, sem kannski rís
einhverntíma í Ofanleitislandi.
Og teikning var þar af einbýl-
ishúsi, sem á sínum tíma átti
að byggja á Arnarnesi, en ekki
varð af því. Teiknistofan er til
húsa í íbúðarhúsnæði í stórri
blokk; þau eru nýflutt þangað
og Högna sagði mjög erfitt að
fá á leigu heppilegt húsnæði
fyrir teiknistofu.
„Starfið hefur verið mikið
bundið við þátttöku í samkeppn-
um,“ sagði Högna. „Núna erum
við að teikna tillögu eða hug-
mynd að nýrri byggingu, sem á
að hýsa fjármálaráðuneytið í
París. Það er víst óhætt að vera
aðeins hóflega bjartsýnn, því
hvorki meira né minna en 300
arkitektar og arkitektastofur
taka þátt í þeirri samkeppni, en
það er ákaflega algengt að fleiri
en einn og fleiri en tveir arki-
tektar vinni saman.
Svo mikill samdráttur hefur
orðið uppá síðkastið í vinnu
arkitekta hér, að talið er að
helmingur af stéttinni sé ekki
lengur í vinnu við húsateikn-
ingar, heldur annaðhvort kom-
inn i vinnu við annað eða at-
vinnulaus. Þetta kemur til af al-
hliða samdrætti; það er byggt
svo miklu minna en áður og
byggingarfyrirtæki, sem fá lóðir
og byggja hús til að leigja eða
selja, eru nú hikandi að leggja
út í framkvæmdir."
Ferðalangur, sem dvelur í fá-
eina daga í París, sér lítið eða
9