Lesbók Morgunblaðsins - 19.11.1988, Blaðsíða 9

Ljóð I sjénvarpi 20. névember
Unglíngurimi í skóginum
Teikning': Jón Engilberts.
Abari frá Sabari
Saraba í Arabíu
og veit altaltaltaltaltaltalt.
Alt.
(Hún:)
Þú veist ekki eitt, ert ekki neitt
Hann iaut yfír lindina, las það sem speglast í gárun-
um.
Og degi tók að halla
og dagur tók að hljóðna,
eóian dúrar,
aftanskin í lundi.
Meðan kiiður dagsins
í kveldsins friði
eyddist
og niður lagsins
í eldsins iði
deyddist
rétti hann mér höndina, benti til sólar og saung:
Eia ég er skógurinn
skógurinn sjálfun
morgunskógurinn drifinn dögg
demantalandið;
ég er miðdegisskógurinn,
málþrastaharpan;
kvakandi kvöldskógurinn,
rökkurviðurinn
reifður hvítum þokum;
grænklæddur gaukmánuður
guðlausra jarðdrauma,
himneskur losti
heiðinnar moldar.
Og skepnan öll drekkur sig drukkna undir mínum
laufum.
Ég er hundraðlitur haustskógarsinfónninn
og sjá, blöð mín falla,
þau falla til jarðar
og deya
troðin stígvélum fuglarans.
Og haukarnir setjast á hvítar greinar.
Og hundar galdramannsins snuðra í fólnuðum lauf-
haddi
mínum.
Þá þótti mér ég fara að gráta og þá vaknaði ég.
Eftir
HALLDÓR LAXNESS
Mig dreymdi ég geingi útí skóg einsog
í fyrra þegarég gekk útí skóg með stöllu
minni; og stóð ein í rjóðrinu við lækinn.
Og þá kemur únglíngurinn í skóginum
með úngan teinúng í hendi, klæddur
skikkju ofínni úr laufum.
Og hann hleypur frammá bakkann,
lýtur niðrað læknum, eys upp vatni í
lófa sér, þeytir á loft og segir:
(Hann:)
Eia!
Eia pérlur! Eia gimsteinar!
Eia leikur
leikur í sólskini
útí skógi!
Hver fór í skóginn,
kysti animónur og hló,
animónur og animónur
og fór að gráta?
Táta,
kondu litla nótintáta
að kyssa pótintáta
útí skógi!
(Hún:)
Svei attan.
(Hann:)
Títa,
litla grýta,
liljan hvíta,
mýrispýta,
lindaigullið og eldflugan mín,
hér kem ég að sjá þig, sjá þig,
Máni frá Skáni
kominn af Spáni
til að sjá þig,
spámáni frá Skáni
skámáni frá Spáni
frá Skámánaspáni
og á þig, á þig -
(Hún:)
Aldrei skaltu fá mig!
(Hann:)
0 ég veit alt um þig
alt hvað þú ert lítil
lítil og skrýtin,
þvi ég er Safír
frá Sahara i Aharabiu
Saba í Abaríu
og veit alt,
Ljósið
Nið er í göngum náma
en nið það birta upp lampar.
Myrk er nótt
en mergð stjama lýsir.
Myrkur er manns í brjósti
en hvorki lýsir lampi þar né stjama,
týra ei nein né gneisti glórir þar.
Ó, skynsemi örm, sem þóttast mjög og
þykist vera ljósker.
Sért ljósker þú þá lýs mér feti áfram.
Ég heimta ei það af þér
að huluna þú gagnsæja mér gerir,
það banablæjulín
er þekur fyrir það, sem er fyrir handan.
Ég eigi spyr, hvað einhvemtíma ég verði.
Ég spyr um þetta eitt: Hvað er ég?
Og hvers vegna er ég?
Skóp eðlið manninn fyrir sjálfan sig?
Fyrst hann er þegar heimur fyrir sig?
Hvað, eða skóp það hann sem veslan hring
í þeirri risakeðju sem kallast mannkyn?
Og ber oss aðeins oss til gamans lifa?
En væta ei brár með veröld þeirri er græt-
ur?
Hve margir vom sem að sugu blóð?
úr annarra bijóstum
til eigin nota
og hrepptu ei neina hegning fyrir það?
Hve margir voru er buna létu blóð
úr eigin bijóstum
í annarra þarfir
og hrepptu ei laun nein þó samt fyrir það?
En hvað skal fást um það — því þessir
menn
til gagns fyrir aðra er offrað hafa sér
þeir unnu ei það í eigin launa skyni
en vildu aðeins velferð náungans.
Nú vannst þeim þetta? Velferð náungans.
Þar er sú spum, sem þyngst er allra
spuma.
Ei hin er aðspyr: „Vera’ eða ekki vera? —
Hvort þessir menn þá gerðu nokkurt gagn
þeim heimi, sem þeir fómfærðu sig fyrir.
Og mun þá eitt sinn upprenna sú tíðin,
sem vondum gerir geig,
en góðir þreyja,
hinn eftiræskti alfarsældardagur?
Og eftir alltsaman: Hvað er þá farsæld?
Því farsældina sinn í hveiju sér
og ef til vill sá enginn þó hið rétta —
og kannski er þetta sem við köllum lukku.
Og milljónir allra vorra óska
jafnmargir glætugeislar nýrrar sólar
sem mókir ennþá undir sjónarhringnum
uns loks hún rís í víðum veldisljóma.
Ó, veri svo!
Ó, væri hér í mannheim vorum markmið
sem á að stefna ómaks væri vert
svo áfram, áfram alltaf mætti keppa,
uppfylling vona færi viss í hönd.
Æ, en ef því er alveg gagnstætt farið:
ef eram vér sem vorblóm, ört er spretta,
en eins fljótt visnuð detta,
ef fljótt sem rís og fellur bylgjuhver,
vart fæddir deyjum vér
sem kaststeinn upp í loft sem hent er hátt
á hauðrið fellur bratt
. sem göngumaður háa hlíð upp klífur
Og loksins kominn upp á efstu brún
í skyndi aftur skriðnar oní dalinn.
og ef að svo um alla eilífð gengi
upp og svo niður, upp og aftur niður
ó, skelfíng, skelfing!
Hver það ei leiddi í hug né fann til þess
hann kenndi ei enn til fulls á frostbitranni,
hann veit ei enn hvað frost er, — feigðar-
frostið
er með dröngli klaka er áþekkt eitumöðra
er í bijóst sig læsti og lætur blóðið
í æðum stirðna. Snöggt hún úr réttir
og hringandi sig hálsinn fast í kringum,
hún bítur oss til bana.
Síðasti
maðurinn
Hvað mun það vera, er hvelfist yfir mér,
hvort er það himinhvolfið eða grafhvolf? —
Nú það er grafhvolf! — þar í ró und ijáfri
hin risavaxna líkþró — jörðin — liggur.
Og það sem skein mér yfir höfði — hvað
var það?
Er sól það eða grafarlampans ljós?
Já, grafarlampi er glætuskini slær,
rauðfölu á sortann, sem var allt í kringum.
Ó, dumba þögn! En þei, þei, hvað er sem
eg heyri?
Hvort fugl? Hvort kveður fljóð? Nei, nei,
ei fuglakvak né fljóðasöngur er það.
Nei, ormar kroppa í kistum náinn þurra,
er þöglir hvfla þar með luktum augum,
sem fyrr af heiftum eður ástum brannu.
Þá augun luktust, helstirð urðu hjörtun.
Viðlíkt sem í vændishúsagluggum
þá gægjast skækjur — góndu blygðlaust
saman.
Drambvísi, fólska, fyrirlitning, öfund,
þeim augun lukust, helstirð urðu hjörtun,
hin litlu víti er hundrað djöfla höfðu
með afspring öllum innibyrgt í sér,
þar glaðkynt logbál lasta hafði brannið
en samt ei viljað brenna út til ösku.
Nú allt er þetta úti — allt í svefni.
Róglygar sofa, rof á svömum tryggðum,
föðurlandssvik og sérhver ókynjan.
Og enda það; — sem þeim var fyrr á
hælum,
samviskubitið; það á undan þeim
var löngu dautt og horfið burt úr heimi.
Hins nýja tíma kynslóð þekkti það
ei nema af afspum eða svo sem skröksögn.
Já, allt er þetta úti — allt í svefni.
Helstimuð hjörtun, augun afturlokuð.
Og ég, einn allra, eftir er á lífi
í þessa grafhvolfs geysivíða tómi
og bíð hér órór eftir seinum gesti.
Ég bíð hér eftir dauðanum. O, dauði!
Hvað dvelur þig, því kemur þú svo seint?
Hvort uggir þig að ég þér bjóði í glímu?
Það skaltu ei hrellast, því samur er ég ekki
og fyrram þá í fíflskum ofurhuga
á hólm ég gekk við heiminn og mín forlög.
Kom, þér er óhætt, ég er ekkert nema
einn hljómtónn veikur, — hvirfla þú mér
burt.
Ég strax þér fylgi, stimpast ei við þig.
Ég nú er ekki nema veikur tónn.
Vert þú þá vindurinn og blás mér burt.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 19. NÓVEMBER 1988 9