Tíminn - 02.04.1969, Blaðsíða 8

■5
MHJVIKUDAGUR 2. aprfl 1969.
TÍMINN
Á VETTVANGI DAGSINS
r-
!
*
V
S
)
Nú sjá allir aö „viðreisn-
arM-keisarinn er allsber
í iirau Ma Alþdinigd deii'a þeár
þesisa diaigama uim „steoðauia-
feöninuTi" Rífeisúibvairpsins, m. a.
uim þa‘ð, h'voirt náikiiissitj óirniiÍTi
ætiti að siegja aif sér Eiins og í
'þessiu tilvilkd, vair á miáilium
haiMið, er eÖMiegtt aið urn sé
dieiillt, þ. e. einm maður vekur
sér n'OÍtókina borgara, hfáitibvdinfca
kjiósemid'Uir, til • að sivara.1 E.t.v.
veiit spyirj'ain'diinn um vdiðihorf
þeirra, sem hanin spyr, fyriir-
fram — hver vedit það? Á
s-Dílfeni „sikioð'aniafeönimuin“ eir því
dfefeeirt hiægt að byiggja, En
sp'uuniinigair þessatr og svör geta
vaikið til umihuigHUiniar og sivara,
ám þess að um sé beðið — og
væiri það æsfeiliegt. Þetita varð
mér umihugsumarefin'i og oreök
þess að ég nitba hér niðuirstöð-
uir.
Og þesisi er hin fyrsta: Rik-
stjiómmim verðúr annað hivort
að gjörbreytia steflnu og hóitt-
um, eða segjia af séir sem skjót-
aist. — Hvems veigmia? Hemmi
hef'ur svo greimelgia mistekizt
við höÆuðvandaimálim: verð-
bóligunia og öryggi atvinmuveg-
anmia. „Viðreisn" ©r viarla
raefnd iemigur — fremur en
snara í henigds irapmins húsii!
Um verðbóiguna þarf ekifei
að fara mörgum orðurn. Síð-
aista verðhæfefeun (af ótatai'örg-
um), 30—50% á maruðsytmja-
vönim, taliar sínu máii. Og það
er onðlið filesitum alllþýðumiaumi
oÆvdíðla, a® Ifeaupa hiarðfiisfcion
— svo að eiiititihivað sé mefmt:
feg. á kr. 350.00! Em lömgum
var fislkur eim 'aðalbjörg þjóð-
aránmiar.
Og mtöguleikiair aitvinmiuveig-
anea, hvont sem rætt er um
sjávarútveg, liandibúnað eðia iðn
að — ám stuðnimgs hirns opin-
bena — hafa sjaidam verið á
tæpari nöf staddir, — — —
og nú, vdð venkfatehétum þús-
unda k'aria og fcvenmia úr
,, bjöngunarsveiitum ‘ ‘ þ jóðiarbús-
ins, alveg á hamigamdi bári,
þátt „eiinvailia]iiiðáð“ í sveiitum
iandisins sýni emin flestum
mieimi þolimmæðli og þegmstoap
og leggi á boirð atoa að venju,
mjóik, smj'ör, kijöí m. m.
Þnátt fyrir góð afilaibirögð umd
anfarið, haitnaindi m'artoaðshorf-
uir og bjart'sýnistón í blöðurn
sjtónnarsíninia, er þar greimi-
l'ega geifið i skym, að ef hver
og eiran sætitir sig etoki við
þanm blut, sem stjiónnin hefur
honuim áfeveðdð, (sbr. suilbair-
hlut lláglaaniarmaminiamnia ám vdisii
töluviðhóta) sé fjandimm laus á
nýr þá er „stjórnaramdisitalðain"
„búin að eyðileggja allt“ —
og ný gengisfeililliing á næsfia
lieiiti! En foriegjarnár, Bjarni
og Gylfd, eru sraan’ir í smén-
iinguim, og ed'ga auðVedt mieð að
tain tumigium“ (tvedm!) vdð slík
tædcifæri (sjiá Tíimamm s.l.
sunmudag, hvair viitnað er orð-
rétrt í Alþ.tíð.). Þar er edfit '
dag og airanað á morgum, gdlddr
það samia uim þau öll þrjú,
ferónuinia. Bjiarna og Gylifa:
Verðgildið, traustið hraðminnk
ar! Við hveirija gemgisfiervtngu
JÓNAS JÓNSSON
frá Brekknakoti.
eru 'beiðvdinðdr, spareamir boirg
airar, gamiaiknemmd og börm,
næmddr hl'jóðllieiga og ósvdfdð
eiins og etotoert sé eðM'legira!
Upphæðin í bamtoamum er þá
og þegar að eingu orðim. Heíð-
arledfci í vdðsfciptum er' á sörnu
leið. Memin seigja: „Það er
gagmsliaust að spara og setja á
vöxtu. Reymium heldiur að ná
sem mesitu til oktoar, feaupa
eiWbvað, eyða, meðam editthvað
' -st fyirir ferónuma. Og nóg
gndiast tækdf'ærin, búðdlrmiar
fuii'liar — feaup'uim bara — það
borgar .eimbver!
í Mongumibliaðimu s.l. mdð-
viifeudiaig métti lesia þetta:
„Seðlabamtoámm lét s.l. liauig-
ardiag fara fram ávísamalfeömn-
un í Rvík og nágremmi Ledddd
feöranumim í IjÖs að 224 ávdsamiir
voru immsitæðuiauisar og nam
upþhæð þeárra edmmd miMjón
241 þúsumd króinta." Það fyigdí
að útfeomja þessi þyki „notokuð
gðð, ef miðiað er við fynri kainm
anir“ (20 alls síðam 1963). Oig
svo feomia aðrir fyigiifistoar ó-
reiðémmar. í Tlím'amum í dag er
fyrireögm: „Tæplega 500 miauð-
umigiairuipboö í Lögbdrtámgi“, þ.
e. í s.l. vdtou augOýst í Rvíto,
ísafdrði, Seyði'sfírði og Vest-
mammiaeyjum. Já, vdð vifium oft
efefei aura oktoiar tal, og þeir
eru fllj'ótir að hvemfa: áfemgii,
sfeeimnmtamdr, skraut, byssur,
bílar! Og svo eru iranbrot og
oflbeldlisverk .diaglegt frétbaefmi
biiaða og úbvarps! Vitamloga er
efeltoi aHM af þessu tagi illri
sbj'órm að feemmia, em stjiónnar-
stafnam veldur þó milklu um
viðlborf flóflfcisdms1 M peminga og
siðíferðas í viðskdptum. Ef
stj'órmdm t. d„ í stað þesis (með
aðgerð'um símum) að ræma imn-
stæðueignum gama-lmemma þeg-
ar að þreingir, hefði sett liáan
söluskatt á alar liúxusvörur
og ónauðsymiliegar, eða bannað
jafnvel alveg að eyðia gjaldeyri
þjóðarinnar fyrir sdiíkan varrn-
irag (sem í sumurn tdlvdkum
liamiar immtlieint framtak), þá
mætti vera alð bæðd króman
ofckar og forimgjarmir væru nú
á hærra gemigi!
Þáð væri talimm beimstour
bóndi, sem á erfliðum árum
héldi búrekstrú simum á svip
aðri braut og viðskiptamálaráð
herrann í þjóð'arbéstoaipnum.
ísiemzfeir bændur enumu þá
fiiestir tatomairífea immitoaupdm við
brýnustu nauðsynjar til bús
og fjölskyldu, — og tekj'Uinnar
hrötoífcva þó oflt ekifei tál.
Gylltfi tetar að bæmdum
þyrtflfii að fætolfea í iiamddmu.
Bændur segju að ráðherram
þuirfi að flækltoa a.m.k. um edmn.
Ég er á samia málá ag þeiir.
Viðskiptafrelsið er mjög
loflsumigið, em við böflum reymt
að frá því er stundum greið og
skjótfarim leið í versfia ófrelsi
skuldafjötranna.
„Viðreisniarstjiómim" hiefur
loftoið sámum ævdmtýralleiik:
„Nýju fötim !keisiarams“ í emd-
uabættrd útgáfla“ Tjialidið má
fallia.
Það er af sumum sagt, að
etotod fiætoi befina vdð ef stjórn-
araradsfiæðimigar kæmu í ráð-
hemnastólama. Það er tvemint t:l
um það. Það er ekífci fliolldfes-
sfij'órm, sem ofcltour vamifiar held-
ur landsstjórn. Enu það ektoi
flofefcssjóniarmið, sem miestu
hafa valdið um óstjórniea und-
anfiarið? Atkv.greiðstar um stór
miál á Alþimigi taia sínu máld í
þessu efnL Gefiur verið að amm
ar fMtótourimin sjéi alilt réfit, em
hiran etotoert? fslemidiimigar þurfa
nú þióðstjóm, þ.e. stj'órm, sem
llítur fnamlhjá flokknum em
miðar aðeáms við hag og heill
lands og alþjóðar í áltovörðum-
um og fmámtevæmd.
Þefita er að vísu aðedras loik-
mjaransþamto'ar urn málefmið og
alls elfetoi tæimiamdi, em niður-
sítiöður, þó sbuddiar vdðræðém
við miarga miæba borgara úr
ýmisiuim stéfibum. Tómmtam er
viða af þesisu fiagi.
I
„Bnetotoinatooti“, 23. miarz 1969.
Jónas Jónsson.

í

Umhugsunarefni
Fyrlr allmörgum árum gerðu
forvígismenn allmargra heima.
vistarskóla úti á landsbyggSinni
og FerSaskrifstota ríkisins með
sér samkomulag að forgöngu
Þorleifs Þórðarsonar, forstjóra
ferðaskrlfstofunnar, með sér
atlviðtækt samkomulag um að
skólahúsln yrðu rekin sem sum
argistthús á vegum ferðaskrif-
stofunnar. Síðan hefur þessi
skipan haldizt, og f stórum drátt
um má segja, að af þessu sam-
starfi hafi báðir haft gagn —
skólarnir og Ferðaskrifstofa
ríkisins — og ferðamál landsins
í heild.
Skólarnir, sem margir hverjir
voru heldur fátæklegir fyrir og
ekki í þeim stakki, að gerast góð
gistihús, fengu mjög aukinn
húsbúnað og ýmsar aðrar endur
bætur, sem komu nemendum
skólanna að gagni f vetrarvist-
innl. Auk þess fengu skóiarnir
nokkrar tekjur af þessu. Af
þessum sökum hefur viðhald
margra skólanna verið mlklu
betra og búnaður þeirra allur
meiri og betri.
Margir þessara skóla eru á
heitum stöðum og aðstaða til
sundlðkana hln bezta og upp-
hitun góð, svo og ýmis önnur
þægindi, sem þessu fylgja, svo
sem gufuböð, en slíkt þykir
ferðamönnum og dvalargestum
innlendum sem erlendum hið
mesta hnoss. Marglr eru skól-
arntr einnig á hinum fegurstu
stöðum.
Sumargistihús þessi hafa ver-
Ið kölluð Eddu-hótelin. í þeim
M^xss-.lögðum eru nú um 80
gistirúm, en auk þess er víð=«t
hvar góð aðstaða til hópgistinga
í svefnpokum í stórum stofum
eða sölum.
Ýmsir telja, að þessi sumar-
gistihús spilli fyrir föstum gisti-
húsarekstri á þessum svæðum
allt árið, en það er vafalítið mik-
ill misskilningur. Bæði er það,
að flest þessara skólahúsa eru
ekki í nánd við önnur gistihús
eða þar sem hægt er að stunda
fastan gistihúsrekstur, og eins
hitt, að þessi skólaglstihús taka
aðeins við ferðamönnum, þegar
önnur gistihús geta oft og einatt
ekki annað gestamóttöku og
leysa því beinlínis vanda þelrra.
En auk þess auka þessi sumar-
gistihús mjög ferðalög og sumar
dvalir úti á landi, en af þvi
fljóta mikll viðskipti við önnur
gistihús og veltingastaði.
Eftir nokkurra ára reynslu af
þessu samstarfi verður að telja,
að það hafi gefið mjög góða
raun og orðið báðum samstarfs-
aðilunum til ávinnings. Slík nýt-
ing skólahúsnæðis er ágæt.
Þetta beinir huganum að þvi,
hvort ekki er unnt að beita svip
aðri húsnýtingu skólunum til
hagræðis. Það er alkunna t.d.,
að héraðsskólarnir — sem margir
hverjlr eru Eddu-hótel á sumrin
— eru alit of þröngsetnlr og
fáir, svo að margir verða að
hverfa þar frá skólavist á hverju
hausti, enda hefur nýr héraðs-
skóli ekki verið byggður í tvo
áratugi. Væri nú ekki hugsan-
legt ,að einhvers staðar væri
gott gistihús, sem reka mætti
að einhverju leyti sem skóla að
vetri með litlum viðbyggingum.
Mér kemur til að mynda I hug
Reynihlíð og Reykjahlíð við
Mývatn — tvö stór og afar vel
búin gistihús, sem taka á móti
fjölda gesta á sumrin en eru
fásetin eða tóm á vetrum. í
Þingeyjarsýslum vantar mjög
framhaldsskóla, því að Lauga-
skóli vísar fjölda frá á hverju
hausti. Væri nú ekki hugsandi,
að auka þarna við skólahúsnæði
með litlum tilkostnaði, en nýta
skólahúsin til heimavistar og
jafnvel kennslu á vetrum? Og
víkjum okkur austur að Egils-
stöðum. Er ekki svipað uppi á
teningnum þar? Eiðaskóii getur
ekki tekið við öllum, en i Egils-
staðakauptúni er komið gistihús
gott, sem nýta mætti tll heima.
vistar og skólahalds á ‘vetrum
á sama hátt og húsmæðraskólinn
á Hallormsstað er frábært gisti-
hús á sumrin.
Margvísleg önnur samvinna
um nýtingu húsnæðis kemur og
tii greina. í Reykjavik og ná-
grannabæjum hennar eru allir
skólar yfirfulllr af nemendum,
menntaskóla vantar, og háskóla-
kennsla stendur fram á rauða
nótt. í borginni og nágrannabæj
um eru hins vegar ein siö eða
tíu vönduð kvikmyndahús. Þau
standa auð allan daginn, en
eftir klukkan fimm siðdegis eru
þar tvær eða þrjár sýningar,
flestar nieð örfáum hræðum nú-
orðið síðan sjónvarpið kotn.
Þarna á sér stað stórfelld og
lítt afsakanleg sóun á húsnæði
á sama tíma sem húsnæði vant-
ar undir margvíslega opinbera
þjónustustarfsemi, ekki sízt
skólahald. Þarna standa stór hús
auð, þótt þrísett sé í skóla-
stofur.
Að vísu veit ég, að þessi salar
kynni eru ekki heppileg til
kennslu — og þó er hægt að
nýta þau, ef góður vilji er vak-
andi. Fyrst og fremst eru bíó-
húsin þegar orðin of mör.g, svo
að ekki sakaði, þóft tveim eða
þrem væri beinlínis breytt í
skólastofur. í öðru lagi aetti að
vera hægt að nota húsin til
nokkurrar kennslu, sum hver,
þótt þeim væri ekki breytt ,og
jafnvel þótt kvikmyndasýningar
færu fram þar á kvöldin. Það
færist í auka, að kennsla verður
fjölþættari en lestur bókar og
yfirheyrsla námsefnis. Bekkjum
má ýmist kenna í skólastofum
eða skella þeim saman tll fyrir-
lestrahalds og kvlkmyndasýn-
inga í stærri sc-lum. Það fer allt
eftir því, að hverju unnið er.
Síðan má I minnl hópum skýra
og vinna úr þvi efni, sem heyjað
er í fyrirlestrum eða kvikmynd-
um.
í húsnæðishraki skólanna á
Reykjavíkursvæðinu er sjálfsagt
að athuga gaumgaefilega, hvern-
ig unnt er að nýta hin góðu
og auðu salarkynni kvikmynda-
húsanna í borginni. Ef til vill
fyndlst flötur á samvinnu, sem
að sínu leyti gæti orðið eins
notadrjúg og heppileg og sam-
vinna heimavistarskólanna og
sumargistihúsanna úti á landi.
— AK.
Tannlækningastofa
Tannlækningastofa mín er flutt að Ingólfsstræti 4,
Friðleifur Stefánsson,
tannlæknir.