Tíminn - 02.04.1969, Blaðsíða 9

KTOVIKUDAGUR 2. apríl 1969.
TIMINN
9
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
PYamkvæmdastjórl: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriöl
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs
tngastjóri: Stemgrtmur Gislason Ritstjórnarskrifstofur i Eddu-
húsinu, símar 18300—18306 Skrifstofur- Bankastrætl 1 Al-
grelðslu^íml: 12323. Auglýslngasími: 19523 Aðrar skrifstofur
sími 18300 Askriftargjald kr 150,00 á mán ínnaniands —
f lausasölu kr 10,00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.i
Aðvörun
Viðræðunefnd Alþýðusambands íslands og miðstjóm
samtakanna hafa sent orðsendingu til aðildarfélaganna
að boða til vinnustöðvunar 10. og 11. apríl. Ennfremur,
að boða til áframhaldandi aðgerða er myndu taka gildi
17. apríl, ef vinnustöðvun 10. og 11. apríl ber ekki ár-
angur.
Viðræður hafa nú staðið á annan mánuð milli fulltrúa
verkalýðshreyfingarinnar og vinnuveitenda. Viðræður
þessar hafa verið undir stjóm sáttasemjara ríkisins. Það
verður því ekki sagt, að verkalýðshreyfingin boði nú til
vinnustöðvunar í fljótræði án þess að leiðir til friðsam-
legs samkomulags hafi verið rækilega reyndar, eins og
verkalýðshreyfingin hefur stundum verið ásökuð um.
Þessar viðræður hafa hins vegar ekki borið árangur.
Verkalýðshreyfingin hvikar ekki frá kröfum um verð-
tryggingu laruna, enda var það einróma og eindregin
krafa síðasta Alþýðusambandsþings, að verðtrygging
launa væri það grundvallaratriði, er verkalýðshreyfing-
in gæti ekki og mætti ekki hvika frá.
Því verður ekki haldið fram nú að vinnuveitendur
og ríkisstjórnin hafi ekki fengið nægilegt tóm til að
kanna málin og sáttasemjari nógan tíma til að leita
sátta. Enn er líka nægur tími til að semja áður en
verkalýðshreyfingin grípur til verkfallsvopnsins, ef vilji
reyndist fy»r hendi hjá ríkisvaldi og atvinnurekendum
að leysa deiluna. Verkalýðshreyfingin hefur nú gefið
sína aðvömn. Hún varar við afleiðingunum, ef sann-
gjörnum lágmarkskröfum hennar verður ekki sinnt.
Ef til verkfalls kemur þann 10. apríl, þá verður það
í fyrsta skipti sem verkfall er háð hérlendis án þess að
verkalýðsfélag fari fram á hækkun kaupgjaldsákvæða
frá síðustu samningum. Það yrði verkfall án krafna um
grunnkaupshækkanir. Það væri algert og einstætt varn-
arverkfall þar sem aðeins væri farið fram á, að kaup-
gjaldsákvæði síðustu samninga fengju að halda sér. Það
væri verkfall er aðeins beindist gegn broti atvinnurek-
enda og ríkisvalds á áratuga hefð í íslenzkum verkalýðs-
og kjaramálum að greiða kaup samkvæmt kaupgjalds-
ákvæðum síðasta samnings, þar til nýr samningur hefur
verið gerður. Það væri verkfall til að knýja fram dálitl-
ar uppbætur á lægstu launin í mesta dýrtíðarflóði ald-
arinnar.
Kaupmáttur tímakaups er nú rúmlega 15% minni en
hann var fyrir 10 árum. Það, sem nú er farið fram á,
myndi ekki jafna hið 10 ára hrap. Það yrði því verkfall
þrátt fyrir þá staðreynd að launþegar á íslandi ætluðu
að sætta sig við minni kaupmátt launa eftir 10 ára streð
á sama tíma og kaupmáttur í nágrannalöndum hefur
vaxið um 25—40%. Þetta yrði því vægast sagt sögulegt
verkfall. Það væri verkfall, sem enginn sanngjarn mað-
ur gæti sagt að verkalýður á íslandi bæri ábyrgð á og
hefði efnt til af óbilgirni og kröfuhörku. Það væri verk-
fall, sem væri til mikillar hneisu fyrir stjórnendur efna-
hagsmála og fyrirtækja á íslandi.
Þar við bætist að ljóst er, að vandi efnahagslífsins á
íslandi verður ekki leystur nema kaupgeta almennings
verði aukin frá því, sem nú er og án aukinnar kaup-
getu mun reynast örðugt að draga úr samdrættinum í
efnahagslífinu. Mokafli á loðnu og góð þorskfiskvertíð
ætti líka að auka mjög möguleikana á því að unnt sé að
greiða mannsæmandi laun á íslandi.
Verkalýðshreyfingin hefur varað við. Spumingin er
hvort ríkisstjómm fæst til að sinna þeirri aðvörun og
opna augun í tíma. T.K.
ERLENT YFIRLIT
Gagnflaugamálið hefur komið
Trudeau í verulegan vanda
Kanadamenn óttast gagnflaugastöðvar í N.-Dakota og Montana.
SAMKVÆMT ákvörðun Nixon
vair Pierre EKlioitt Trudeau, for
sætiisráð'herra Kanada, fyrsti
þjóðarleiðtoginm, ©r heimsótti
hann í Hvítia húsið. Nixon vildi
meS þessu árétta, að Kanada
hefði sérsitöðu í samskiptum
við Biandiairíitón og kæmu þar
jaifint til greina laindfræðitegar,
söguilegar og efnahagslegar á-
stæður. Af þessum ástæðum
vair Trudeau gefirm kostur á
að vana fyrsti þjóðariteiðtoginn
sem Nixon tæki á móti í Hvíta
húsánu. Trudeau tóik boðinu
með þökíkum og heimsótti hann
Nixon í síðasitl. viku. Viðræð-
ur þeiirra stóðu í tvo daga og
eru sagðar haifa verið hinair
vinsamiLegustu, ein-s og vænta
mátti. Hinis vegiair jöfnuðu þær
ekki þann ágreining, sem er á
miilM Bandairíikjanna og Kanada
um viss utanrítósmái.
HEIMSOKN Trudeau var
veitt sérstök athygli vegnia
þess, að hann þytór óvenjuieg
ur stjórnmálamaður. Han.n var
taosl'.nin fonmaöur Erl)'áiLsfl!ynidia
flokksims fyrir rúmu ári, enda
þótt hann hefði þá verið að-
eins þrjú ár í flokknum og
hefði áður gagnrýn.t hann
manna m.est. Eimikuim hafði
hann gaignrýnt ríkisstjórn
Frjáilsilynida flokksdns fyrir und
anláitssemi við Bandariki.n í
eamniingun.um um kjaimonku-
vopn. Pearson, fyrrv. forsætis-
ráðherra, erfði þetta þó ektó
við hann, heJdur gerðd hann að
dómsmáíLaráðherra og átti síð-
an miegiiniþátt í því að gera
hann að eftirmanni sínum, sem
formianin Frjálislyndia flokks-
ins og forsætisráðherra. Ástæð
an var sú, að Trudeau virtist
maður vænliegur til kjörfylgis,
m.a. vegna þess, að margt var
óvenjuiegt við harnn. Hann var
auðuigur, en þó róttækur í sikoð
uinuim. Hann naut mitólilar kven
hylM, en er þó pdparsivei.nin,
enda þótt hanm sé orðiun 49
ára gaimaiM. Hann er bæðd af
frönskum og ensbum ættum
og er jafmivígur á ensiku og
frönsku. Hann er orðheppimn í
samtöium og ræðum og hefur
lag á að láta veita sér athygld.
Svo fiór Mlka, að hamm reymddst
sigiursæill í kosmiimigiuim. Fá-
um viikum eftir að hamn varð
farsæitilsiráðherira, efndi bamn
til kosniinga í júni í fyrrá og
fékk ffloktóir hams hreinan
þimgmieárihluita, en var í mi.nni
hluita áður. Traudeau styðst mú
við al'löfl'Uigan þimgmeirihluta.
Þótt tæpt ár sé nú liðið sdð
an Trudeau varð forsætisráð-
herra, hefur enn orðið lítið úr
efmdum þeirra fyrirheita, sem
hiamm gaf fyrár toosniimgarmiar.
Truideau afsiakar siig m.eð, að
málim séu í umdirbúmimgi, bæði
immiamliamds- og uitanríkásmiálám.
Foruistumiiemm stj'órnairandst.öð-
ummiar dedla á hanm fyrir at-
hiafimalleysi, em mamgir fyiigis-
menn hams fyllast efasearuduim-
Var Trudeau sá fulltrúi nýs
tíma, sem þeár höfðu gert sér
■
Trudeau og Nixon vi5 Hvíta húsið.
vonir um? Er hanm aðeins
snjali leitoari? Við þessu mumu
fást svör á mæstu árum. En
ómei'taml.ega várðist það svipað
með þeim Trudeau og Nixon,
að hiefja stjómniarforystu
síma með því að fara ektoi að
meinu óðsiega. Enn s'etja menm
því spumin.gam.ertó við það,
hvermiig þeir munu reynast.
AÐ LOKINNI heimsókn Tru
deau er óhætt að felia þamn
dóm, að hann vanm sér álit í
Bandaa-íkjumum. Hamn fór ekki
duit m.eð það á blaðamanna-
fundi, að ágreimimgur væri
milM Kanada og Bandarikjamna
um afstöðuma tii Kúbu og
Kíma. Kanada hefði veruiega
verzkim við Kúbu og færi því
ekki að óskum Bandaríkjanna
um að l.eggja á hana viðskipta-
barnn. Þá hefði Kanada hafið
umdirbúnimg að því, að taka
u.pp stjórnmálasam.band við
Kína. Trudeau beniti á, sið
þetta ætti m.a. rætur að rekja
til þess, að afkoma Kanada
byggðist mjög á útflutnimgi og
væri því afsbaða Kamada 3ð
þessu Leyti verulega önmur en
Bamdaríkjamma. Hann
jafnfiramt, að það bæri sitt
vitmi um utanrítósst'efmu Banda
ríkjanma, að Kanada hefði
þanindg oft aðra afstöðu ein
þau á vettvamgá alþjóðamála,
t.d. á vettvamgi S.Þ. Kanada
gæti teyft sér þetta, þrátt fyr-
ir sambýlið við Bandaríkin,
sem væru mörgum sinnum
vofliduigirá.
AF ÞESSUM og öðrum orð-
um Tradeau, ályktuðu handa-
rísku blöðin, að framkoma
hans hefðd verið vinsamleg og
eimarðleg í semn. Þegar hann
kom heim, voru andstæðingar
hans himsvegar ektó á sama
máli. Bæði Robert A. Stan-
field, form. ihaldsfloktosins, og
T. C. Douglas, formaður Jafn-
aðairmamma, hafia gagmrýmt Tru-
deau harðlega fyrir, að hann
hafi emgu getað femgið áorkað
í því miáli, sem mú vekur ednna
ruest umtal í Kaiada, en það
era gagnfl'auigastiöð'vamar, sem
Nixon tilkynmti nýlega, að
stjórn hans hefði ákveðið að
reisa í Norður-Dakota og Mon-
tana eða stoammt frá landamær
um Kanada. Hlutverk þessaxa
Framhald a bls. 15