Morgunblaðið - 18.04.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
TALSMENN stórmarkaðanna vísa
á bug eða kannast ekki við þær töl-
ur sem komu fram í Morgun-
blaðinu á skírdag um 60–80% smá-
söluálagningu að jafnaði á
grænmeti og ávöxtum. Þeir segja
álagninguna í sinni smásölu mun
lægri og nefna tölur frá 10–40%.
Þetta eru tölurnar sem þeir segjast
flestir hafa sent Samkeppnisstofn-
un eða munu senda á næstunni
vegna rannsóknar hennar á sam-
skiptum heildsölu- og dreifingar-
fyrirtækja á grænmetismarkaðn-
um við smásöluna í landinu.
Þorsteinn Pálsson, forstjóri
Kaupáss, sem rekur verslanir Nóa-
túns, KÁ, 11–11 og Krónu-búðirn-
ar, segir í samtali við Morgunblað-
ið að meðalálagning í verslunum
Kaupáss á grænmeti og ávexti hafi
á síðasta ári verið á bilinu 23–28%
og svipað sé að segja um þetta ár.
Þegar leitað var eftir sundurliðun á
verðmyndun í verslunum Kaupáss
vildi Þorsteinn ekki veita þær upp-
lýsingar og vísaði þar til starfs-
reglu Kaupáss um að veita ekki
upplýsingar um verðmyndun í ein-
stökum vöruflokkum.
„Framlegð er mismunandi eftir
vöruflokkum. Síðan er álagningin
mismunandi eftir dögum og mán-
uðum og jafnvel innan hvers dags.
Stundum er verið að gefa með vör-
unni og stundum er álagningin
hækkuð. Verð á grænmeti og
ávöxtum er síbreytilegt þar sem
framboð og eftirspurn er mismun-
andi. Aðalatriðið er að á síðustu ár-
um hefur verð á grænmeti og
ávöxtum ekki hækkað mikið, þegar
á heildina er litið. En alltaf er hægt
að gera betur og menn reyna það.
Þess vegna getur þessi umræða
verið þörf,“ segir Þorsteinn.
Hann segir að allt tal um að stór-
markaðirnir stundi okur í viðskipt-
um sínum með matvöru sé ekki
rétt. Reynsla síðustu áratuga sýni
t.d. að matvöruverslun hafi ekki
verið að skila miklum gróða. Vísar
hann til stórra gjaldþrota í þeirri
atvinnugrein á borð við Kjötmið-
stöðina, Miklagarð, Grundarkjör
og Víði.
Álagningin 25–40%
í Fjarðarkaupi
Gísli Sigurbergsson hjá Fjarð-
arkaupi í Hafnarfirði segir 60–80%
smásöluálagningu á grænmeti og
ávexti ekki eiga við um Fjarðar-
kaup. Frekar geti þetta átt við um
dýrustu verslanirnar eins og t.d.
Nýkaup, þar sem rekstrarkostnað-
ur sé mestur, þótt erfitt sé að trúa
þessum tölum. Gísli vildi ekki gefa
upp verðmyndun Fjarðarkaups á
þeim tegundum grænmetis og
ávaxta sem dæmi voru gefin um í
blaðinu á skírdag, þ.e. kartöflum,
banönum, tómötum, agúrkum og
sveppum.
Hann segir beina álagningu
Fjarðarkaups á grænmeti og
ávexti almennt vera í kringum 25–
40%, án tillits til rýrnunar og fleiri
þátta. Að sögn Gísla hefur Fjarð-
arkaup skilað Samkeppnisstofnun
upplýsingum um verðmyndunina í
versluninni.
„Álagningin sem við erum með
er sanngjörn að mínu mati og langt
frá því að vera upp undir 100%.
Það kostar mikla vinnu og yfirlegu
að selja gott grænmeti. Við erum
með marga starfsmenn til að gera
þetta sem best. Inn í þetta koma
rýrnun, launakostnaður og dýr
kælitæki. Þó að álagning sé
kannski há á einni vöru má telja
upp marga flokka þar sem álagn-
ingin er engin. Við sjáum ekki svig-
rúm til að lækka vörur um 30–40%
af okkar álagningu. Allir þyrftu þá
að taka sig saman sem koma að
verðmynduninni,“ segir Gísli og á
þá við framleiðandann, heildsalann,
smásalann og ríkið.
Aðspurður hver sé þá að fá
meira í sinn hlut, ef álagningin er
ekki þetta há í Fjarðarkaupi, segir
Gísli alla aðila vera að fá eitthvað.
Enginn sé að fela eitt eða neitt né
græða óeðlilega mikið á þessum
viðskiptum.
„Ég sé ekki alveg hvað menn eru
að fara og hvern ætti að hengja.
Ég held að þetta sé bara allt í góð-
um málum. Það kostar meira að
selja grænmeti hér á Íslandi en
annars staðar. Við getum aldrei
selt íslenskt grænmeti á sama
verði og verið er að gera í Evrópu
með þeim niðurgreiðslum í land-
búnaði sem þar tíðkast. Smæð okk-
ar og fjarlægð frá mörkuðum
skiptir þar miklu,“ segir Gísli.
„Óskandi að maður
hefði svona álagningu“
Pétur Alan Guðmundsson, kaup-
maður í Melabúðinni – Þinni versl-
un, segist eiga erfitt með að trúa
þeim álagningartölum sem komu
fram í blaðinu sl. fimmtudag. Þær
eigi að minnsta kosti ekki við um
Þína verslun, álagningin þar sé
langt frá 60 eða 80 prósentum, án
þess að Pétur hafi viljað gefa upp
einhverjar tölur.
Pétur segist ekki vera sammála
því sem kom fram í Morgunblaðinu
á skírdag að verslanir Þinnar
verslunar séu hávöruverðsverslan-
ir. Þær hafi kannski verið það áð-
ur, en verðkannanir í dag sýni að
þær lendi á milli 10–11 og Nóatúns,
jafnvel undir 10–11 í sumum til-
fellum.
„Við höfum lækkað okkar álagn-
ingu og verð. Við erum litlir á
markaðnum og okkur bjóðast ekki
þessi kjör. Samt gengur okkur vel.
Það væri óskandi að maður hefði
svona álagningu. Annars er mat-
vara ekki með háa álagningu al-
mennt, þetta er ekki eins og tísku-
fatnaður,“ segir Pétur.
Nettó segir sína
álagningu vera 10–15%
Hannes Karlsson, deildarstjóri
Nettó, segir útilokað mál að tölur
um háa smásöluálagningu á græn-
meti og ávexti, sem birtust í úttekt
Morgunblaðsins á skírdag, eigi við
um álagningu Nettó.
„Miðað við þau gögn sem þegar
hafa verið send inn til Samkeppn-
isstofnunar er það útilokað mál.
Það er langt frá því að við séum að
sjá tölur á borð við þær sem koma
fram í blaðinu,“ segir Hannes.
Að teknu tilliti til rýrnunar og
flutningskostnaðar segir Hannes
smásöluálagningu Nettó-búðanna á
flokkinn ávexti og grænmeti vera
10–15%.
„Ég get ekki svarað fyrir smá-
söluna í heild sinni, en við munum
hins vegar fara yfir þær upplýs-
ingar sem koma fram í greininni
enda viljum við skoða það hvað er
að gerast í smásölunni og ekki síð-
ur í heildsölunni. Njóta aðrir mun
betri kjara en við og er verið að
mismuna smásölunni svona heift-
arlega?“ spyr Hannes Karlsson.
Ekki náðist í Guðjón Stefánsson,
framkvæmdastjóra Samkaups, í
gær né heldur Jón Ásgeir Jóhann-
esson, forstjóra Baugs, sem rekur
Hagkaup, Nýkaup, Bónus og 10–
11-verslanirnar.
Í samtali við Fréttavef Morgun-
blaðsins á skírdag sagði Jón Ásgeir
60–80% álagningu á grænmeti og
ávexti ekki eiga við um verslanir
Baugs. Álagningin á síðasta ári hjá
Baugi hefði verið um 28% að með-
altali.
Talsmenn stórmarkaðanna kannast ekki við 60–80% smásöluálagningu á grænmeti og ávöxtum
Segja álagn-
inguna vera á
bilinu 10–40%
Morgunblaðið/Jim Smart
Þegar neytendur kaupa grænmeti og ávexti í verslunum hefur margþætt verðmyndun á vörunum átt sér stað.
Deilt er um hversu álagningin í smásölunni er mikil í þessum vöruflokki.
Þeir talsmenn stórmarkaðanna, sem Morg-
unblaðið bað í gær um sundurliðun á verð-
myndun grænmetis og ávaxta, vildu ekki
veita þær upplýsingar. Forstjóri Kaupáss
segir smásöluálagningu verslunarkeðj-
unnar vera mismunandi eftir dögum og
mánuðum og jafnvel innan hvers dags.
PÁLMI Haraldsson, framkvæmda-
stjóri Sölufélags garðyrkjumanna,
segir að Hannes Karlsson, deild-
arstjóri Nettóverslananna, fari
með rangt mál í viðtali við Morg-
unblaðið sl. fimmtudag, um við-
skipti Nettó og SFG. Þar sagði
Hannes m.a. að heildsöluverð sem
Sölufélagið byði Nettó væri 25%
lægra en það verð sem Hagkaups-
búðirnar selja vöruna á til við-
skiptavina sinna. Þá ætti Nettó
hins vegar eftir að bæta við sinni
álagningu og 14% virðisaukaskatti.
Pálmi segir að verslanir Baugs
kaupi grænmeti frá SFG á sam-
bærilegu verði og Nettó. „Við ger-
um ekki greinarmun á okkar við-
skiptavinum. Verðið fer að
sjálfsögðu eftir umfangi við-
skiptanna eins og gengur og gerist
í viðskiptalífinu. Nettó er vissulega
mun minni aðili en Baugur en í
þessu tilviki get ég fullvissað menn
um að Nettó er ekki að kaupa inn á
lakari kjörum en Baugur þrátt fyr-
ir magnafslætti. Ég fullvissa menn
um að kjör Nettó eru sambærileg
við hliðstæðar verslanir, þ.e.a.s.
Baug, Kaupás og fleiri. Með sam-
bærileg á ég við að kjörin eru inn-
an eðlilegra marka,“ segir Pálmi.
Hann segir að þær breytur sem
geta komið inn í verðið séu magn-
afslættir, stöðug viðskipti og fleiri
liðir en Pálmi segir að það geti ekki
breytt verðinu mikið. Segir hann
að þar sé fremur um prómill að
ræða en prósentur.
Pálmi segir að Hannes hafi einn-
ig haldið því fram að Nettó hafi átt
viðskipti við SFG fyrir 100 millj-
ónir kr. á ári en hið sanna sé að
viðskiptin nái ekki helmingi þeirr-
ar upphæðar.
Þá segir Pálmi að hugleiðingar
Hannesar um að SFG og verslanir
Baugs hafi gert með sér framlegð-
arsamninga eigi ekki við rök að
styðjast. Í þessum viðskiptum sé
stuðst við dagverð.
Pálmi Haraldsson, framkvæmdastjóri SFG
Verðið fer að sjálfsögðu
eftir umfangi viðskiptanna
RAGNAR Kristinn Kristjánsson,
framkvæmdastjóri Flúðasveppa,
vísar á bug öllum staðhæfingum
Hannesar Karlssonar, deildarstjóra
Nettóverslana, um viðskipti Flúða-
sveppa. Hannes sagði í Morgun-
blaðinu sl. fimmtudag að Flúða-
sveppir seldu tveimur aðilum sína
vöru, þ.e. Sölufélaginu og Baugi.
Hann hefði sjálfur óskað eftir að fá
að kaupa sveppi en því hefði verið
hafnað.
„Í fyrsta lagi hefur þessi maður
aldrei haft samband við mig og eng-
inn annar frá Nettó. Í öðru lagi selj-
um við Sölufélagi garðyrkjumanna
ekki sveppi, í þriðja lagi seljum við
Baugi ekki sveppi og í fjórða og síð-
asta lagi sendum við afurðir okkar í
umboðssölu, eins og aðrir grænmet-
isbændur, til Sölufélagsins. Það er
síðan Baugur sem kaupir af Sölu-
félaginu,“ segir Ragnar Kristinn.
Hann segir að Flúðasveppir sé
framleiðslufyrirtæki og Sölufélagið
nái í afurðirnar á sérstökum kæli-
bílum og annist dreifinguna og söl-
una.
Framkvæmdastjóri Flúðasveppa
Nettó aldrei
haft samband
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi athugasemd frá Búri
ehf:
„Vegna umræðu um ávaxta- og
grænmetismarkaðinn að undanförnu
vill Búr ehf koma eftirfarandi leið-
réttingu á framfæri.
Í viðtali við framkvæmdastjóra
Sölufélags garðyrkjumanna í Morg-
unblaðinu þriðjudaginn 10. apríl er
gefið í skyn undir fyrirsögninni
„Ójafn leikur“ að Búr hafi með hönd-
um innkaup á grænmeti fyrir sína
umbjóðendur og að garðyrkjubænd-
ur verði að standa saman gegn ofur-
efli stórra innkaupaaðila. Þessi sama
skoðun kemur aftur fram í úttekt
Morgunblaðsins fimmtudaginn 12.
apríl þar sem ranglega er fullyrt að
Búr og Baugur kaupi af heildsölum
svo til allt grænmeti og ávexti.
Hið rétta er að Búr hefur ekki með
höndum samningagerð eða innkaup
á ávöxtum og grænmeti fyrir sína
umbjóðendur og hefur aldrei haft, (ef
undan er skilinn innflutningur á örfá-
um gámum af eplum og appelsínum).
Búr er innkaupa- og birgðahaldsfyr-
irtæki sem starfar aðallega á svoköll-
uðum þurrvörumarkaði. Ávextir og
grænmeti, kjöt- og mjólkurafurðir
eru ekki hluti af vöruflokkum sem
Búr hefur haft umsjón með þó að
breytinga sé að vænta í þeim efnum í
framtíðinni.
Helstu eigendur og viðskiptavinir
Búrs eru Kaupás, Matbær, Sam-
kaup, Olíufélagið og kaupfélögin.
Þessir aðilar gera sjálfir hver um sig
sjálfstæða samninga um innkaup á
ávöxtum og grænmeti en ekki í gegn-
um Búr eins og fullyrt hefur verið.“
Búr hefur aldrei
samið um verð