Vísir - 05.07.1980, Blaðsíða 30

vtsm
Laugardagur 5. júli 1980.
Haiiar unflan fæll
fyrlr lárnblendlnu
Heldur hefur hallaö undan
fæti fyrir verksmiöju Isleiska
Járnblendifélagsins aö Grund-
artanga þaö sem af er árinu
1980. Imdendur hluti rekstrar-
kostnaöarins, sem felst aö
mestu I launagreiöslum, er nú
mun meiri en siöar veröur, og
þvi hafa innlendar kostnaöar-
hækkanir um fram gengisbreyt-
ingar verulega rýrt afkomu fyr-
irtækisins. Vonir standa til aö á
næsta ári fari aö rofa til fyrir
Járnblendifélaginu og afkoman
muni batna talsvert.
Þetta kom fram á blaöa-
mannafundi, sem Járnblendifé-
lagiö efndi til, en þar voru mætt-
ir fyrir hönd félagsins þeir Jón
Sigurösson framkvæmdastjóri
og Hjörtur Torfason, stjórnar-
formaöur. Sögöu þeir aö rekstr-
artap til miös árs 1980 væri mik-
iö, en af þvi væri um helmingur
afskriftir. Má vænta yfir 3000
milljóna króna taps á árinu eins
og nú horfir. Tap á rekstrinum á
þessu millibilstimabili var þó
fyrirséö, aö sögn þeirra Jóns og
Hjartar, meöan fyrirtækiö ber
þrjá fjóröu hluta af fjármagns-
og launakostnaöi, en hefur ein-
ungis helming væntanlegra
framleiöslutekna. Stafar þaö af
þvl, aö lokiö hefur veriö viö
bræösluofn 1 og framkvæmdum
viö ofn 2 komiö vel á veg, en
hinn slöarnefndi hefur ekki enn
veriö tekinn I notkun. Tapiö er
þó ekki meira en svo, aö fyrir-
tækiö kemst af greiöslulega meö
þvl fjármagni, sem þvi var ætl-
aö upphaflega og venjulegum
bankaviöskiptum vegna rekstr-
arins.
Heildarafkastageta
beggja bræðsluofnanna
55.000 tonn
Fullgildurrekstur ofns 1 var á
árinu 1979 talinn I sjö mánuöi,
en þó var orkuafhending frá
Landsvirkjun talsvert skert frá
september fram á áriö 1980
vegna hættu á vatnsskorti I
virkjunum Landsvirkjunar.
Framleiösla á klsiljárni varö
rúm 16.000 tonn, en útflutningur
um 12.500 tonn, hvort tveggja I
samræmi viö áætlanir. Áætlaö
er aö eftir aö báöir bræösluofn-
arnir komast I gagniö, muni
heildarafkastageta þeirra sam-
anlögö veröa 50-55.000 tonn á
ári. 964 milljóna króna tap varö
á rekstrinum á árinu sem leiö.
Höföu þá veriö gjaldfæröar 879
milljónir króna af afskriftum og
782 milljónir króna af vöxtum.
Birgðasöfnun
Allar framkvæmdir félagsins
viö báöa ofnana hafa aö sögn
gengiö mjög vel. Fyrri ofninn
var settur I gang fjórum vikum
eftir ráögeröan tíma, en reynd-
ist verulega ódýrari en áætlaö
Vonlr standa tll aðúr ræilsi á næsla ári
haföi veriö. Eins og nú horfir
veröur ofn 2 tilbúinn á réttum
tlma I byrjun september, og er
þegar vitaö, aö hann veröur aö
minnsta kosti 6% ódýrari en
fjárhagsáætlun geröi ráö fyrir.
Mun þéssi þróun og hagstæöar
lántökur félagsins til fram-
kvæmdanna verulega flýta þvl
aö fyrirtækiö geti unniö upp tap
fyrstu misseranna I rekstri og
byrjaö aö skila hagnaöi.
Gert er ráö fyrir aö um 170
manns muni starfa viö Járn-
blendiverksmiöjuna I vetur.
Reksturinn f ár hefur veriö
slysa- og stóráfallalaus. Fram-
leiösla hefur gengiö meö eöli-
legum hætti frá þvi aö raf-
magnsskömmtun lauk I aprll,
en afskipanir hafa veriö dræm-
ar undanfariö. Jón sagöi aö
nokkur birgöasöfnun heföi orö-
leiöslulöndum, og eftirspurn
eftir klsiljárni þar meö minnk-
aö. Vonir um frekari veröhækk-
anir á árinu eru þvl aö engu
orönar, en reynt veröur aö
halda óbreyttu veröi.
Markaössamningur
járnblendifélagsins gerir al-
mennt ráö fyrir, aö réttur
Grundartangaverksmiöjunnar
til sölu sé jafn rétti verksmiöja
Elkem-Spigerverket, en þaö
fyrirtæki hefur 45% eignarhlut I
Járnblendifélaginu. Fyrstu árin
er þessi réttur þó meiri, því aö
járnblendifélagiö hefur sölu-
tryggingu á tilteknu magni á
ári. Kann svo aö fara aö þetta
ákvæöi reynist járnblendifélag-
inu verömætt nú, þegar nokkur
samdfáttur á markaönum er
sýnilegur einmitt þegar verk-
smiöjan er aö ná fullri stærö.
I
Þeir Jón Sigurðsson, framkvæmdastjóri tslenska Járnblendifélags-
ins og Hjörtur Torfason, stjórnarformaður voru bjartsýhir á
framtið félagsins, þrátt fyrir andstreymi af ýmsum toga.
iö, en þó heföi grynnkaö óvænt á
birgöunum skömmu áöur en
fundurinn var haldinn, og heföu
þeir losnaö viö tvo skipsfarma
af kisiljárni.
Stálframleiðsla hefur
dregist saman
Þróun verölags á klsiljárni
var hagstæö á árinu 1979, og
frekari veröhækkun varö enn á
öörum ársf jóröungi 1980. Veröiö
nægir þó ekki enn til aö ný verk-
smiöja meö þunga byröi fjár-
magnskostnaöar skili hagnaöi.
Auk þess hefur markaöur fyrir
kísiljám veriö nokkuö þröngur
nú um skeiö. Stálframleiösla
hefur dregist verulega saman I
ýmsum miklum stálfram-
„Munum standa betur
að vigi en erlend fyrir-
tæki”
Þróun markaös fyrir kísiljárn
ræöst af mjög mörgum atriöum
öörum en stálframleiöslu, svo
sem orkuveröi til samkeppnis-
aöila, umhverfisverndarkröfum
I öörum löndum, óhagkvæmni
gamalla ofna og svo framvegis.
Þvi eru aö sögn Jóns og Hjartar
engin tök á aö spá hversu alvar-
legt eöa langvarandi þetta
markaösástand veröur. Ýmsir
munu þó telja, aö innan árs sé
aö vænta betri tlöar.
Hjörtur sagöi aö liklegt sé aö
íslenska járnblendifélagiö muni
standa betur aö vlgi en mörg
H
I
I
I
I
I
I
samskonar fyrirtæki erlendis, H
eftir aö verksmiöjan kemst loks ■
fyllilega I gagniö, vegna þess aö ■
hérlend orka muni fást á hag-1
stæöara veröi en orka erlendis. ■
„Enda þótt þróunin hafi oröiö I
sú, aö stálframleiösla hefur ■
hætt aö aukast eins og var, og |
gæti oröiö sú einhverntima I ™
framtlöinni aö hún minnki, og |
stáliö víki fyrir áli, eru ekki "
horfur á stórfelldum breyting-1
um í þessum efnum á næstu ár- _
um”, sagöi Hjörtur. „Allar llkur |
eru til aö verksmiöjan aö _
Grundartanga muni skila væn-|
um aröi I áraraöir áöur en til m
þess kemur. Ekki má heldur |
gleyma þvf, aö bræösluofnar og m
önnur tæki endast ekki til eilifö-1
ar, og viö munum þvl geta ■
staldraö viö ööru hvoru og hugs-1
aö okkar ráö vel og vandlega, ■
áöur en ráöist veröur I endur- ■
nýjun og áframhaldandi rekst- ■
ur”. ■
Engin eða mjög
mengun
Reykhreinsitæki verksmiöj-1
unnar hafa reynst mjög af-1
kastamikil og örugg I rekstri, aö *
þvl er Jón og Hjörtur tjáöu okk-1
ur. Sérstakar mælingar á
hreinsihæfni tækjanna hafa ekki ■
fariö fram, en mælingar á loft-1
gæöum, sem sjálfstæö norsk ®
rannsóknastofnun geröi I eitt ár
áöur en rekstur hófst og hálft ár
eftir þaö, gefa til kynna aö
„engin eöa mjög lltil” aukning
hafi oröiö á rykfalli eöa svifryki
I lofti utan verksmiöjusvæöis-
ins.
Rannsóknir sömu stofnunar
gáfu hins vegar til kynna
nokkra aukningu á brenni-
steinstvlsýringi I lofti á tveimur
af fjórum mælistööum. Magniö
er þó fjarri öllum hættumörk-
um. Brennisteinninn kemur úr
kolum, sem notuö eru sem hrá-
efni til rekstrarins. Er þaö
bundiö I starfsleyfi hvert magn
brennisteins má vera I kolun- ■
um, og hefúr þaö veriö um og ■
innan viö helmingur hins leyfi-
lega hámarks.
Loks má geta þess, aö Járn-
blendifélagiö er fariö aö láta
skógrækt til sin taka I stórum
stn. 1 jaöar verksmiöjulóöar-
innar hefur veriö plantaö rúm-
lega tvö þúsund trjáplöntum, og
grasfræi sáö I verksmiöjulóö-
ina. Þá hefur veriö plantaö sex
þúsund tráplöntum á spildu úr
landi Klafastaöa I Skilmanna-
hreppi, og er fyrirhugaö aö
planta rúmlega ööru eins á
næstunni. Járnblendifélagiö
hefur gengist undir aö planta I
liölega 25 hektara spildu á tfu
árum. Meö þessu mun Járn- |
blendifélagiö vilja freista þess ■
aö búa til fallegan gróöurreit I
sveitinni, sem jafnframt yröi
minnisvaröi um jákvætt og
samstarfsfúst viöhorf eigenda
Klafastaöa.
—AHO
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
I
H
I
I
I
H
I
I
I
Eins og nú horfir má vænta yfir 3000 milljóna króna rekstrartaps á Járnblendiverksmiðjunni á þessu ári. Tap á rekstrinum á þessu
millibilstlmdbili var þó fyrirséð, meöan fyrirtækið ber þrjá fjóröu hluta af fjármagns- og launakostnaöi, en hefur einungis helming
væntanlegra framleiðslutekna.
I
I
I
I
H
H
H
H
H
H
H
H
Bók um frelsis-
baráttu í USSR
lslenska andófsnefndin og Al-
menna bókafélagiö hafa gefiö út
bókina „Frelsisbaráttan f Ráö-
stjórnarrikjunum”. 1 bókinni eru
ræöur og greinar eftir þrjá af
kunnustu andófsmönnum Ráö-
stjórnarrikjanna þá Andrei
Sakharof, Alexander Solsenitsyn
og Vladimir Bukofskf. Þar á
meöal er ræöa sem Bukofski flutti
á lslandi á slöasta hausti.
Islenska andófshreyfingin var
stofnuö I janúar á þessu ári,
stuttu eftir aö Nóbelsverölauna-
hafinn Andrei Sakharof, var
handtekinn og sendur I útlegö til
borgarinnar Gorkl, sem er alger-
lega lokuö borg. Á stefnuskrá
nefndarinnar er m.a. aö safna
upplýsingum um baráttu andófs-
manna I Ráöstjórnarrikjunum og
færa þær til lsíendinga, og er út-
koma bókarinnar einn liöur I þvi.
í tilkynningu frá Islensku
andófshreyfingunni um útgáfu
bókarinnar segir m.a.:
„Andófsnefndin skorar á Is-
lenska ólymplufara aö taka undir
fyrirhuguö mótmæli franskra
Iþróttamanna á leikunum I
Moskvu. Andófsnefndin skorar á
hinar voldugu fjöldahreyfingar
okkar, Iþróttahreyfinguna og
verkalýöshreyfinguna, aö styöja
andófsmenn I Ráöstjórnarrlkjun-
um I framtföinni. Hún bendir á
þaö aö I bókinni — er sagt frá bar-
áttu verkamanna I Ráöstjórnar-
rlkjunum fyrir frjálsum verka-
lýösfélögum. — Þetta mál hlýtur
verkalýöshreyfingin Islenska aö
láta sig varöa”.
Auk áöurnefndra greina eru I
bókinni, formáli eftir Ingu Jónu
Þóröardóttur, formann Islensku
andófsnefndarinnar, andófs-
mannatal meö æviágripum
flestra kunnustu andófsmann-
anna og eftirmáli eftir Hannes H.
Gissurason, sem einnig sá um út-
gáfubókarinnar. —AB.
FLUGFREYJUM SAGT
UPP A NÝJAN LEIK
„1 fréttatilkynningu frá Flug-
leiöum fyrir mánaöamótin var
sagt aö engum flugliöum yröi
sagt upp. Viö vorum ógurlega kát
I nokkra daga, þangaö til allt I
einu aö 31 flugfreyja fékk upp
sagnarbréf”, sagöi Jófrlöur
Björnsdóttir, formaöur Flug-
freyjufélags Islands.
Flugfreyjurnar sem um er aö
ræöa eru flestar meö 5-7 ára
starfsaldur hjá félaginu.
Alls hefur 78 fastráönum flug-
freyjum veriö sagt upp slöan upp-
sagnir hófust hjá félaginu fyrir
einu og hálfu ári slöan.
Sveinn Sæmundsson, blaöafull-
trúi Flugleiöa sagöi aö þessum
flugfreyjum heföi veriö sagt upp
áöur og fengu þær aöeins sumar-
ráöningu. „Þegar þær voru ráön-
ar aftur gátum viö ekki sagt
hversu löng ráöningin yröi, en
sögöum aö uppsagnir kæmu meö
góöum fyrirvara”.
Flugfreyjunum er sagt upp frá
1. okt. aö telja.
_______________________SÞ
Að duga eða
drepast í
Vísisbíói
„Aö duga eöa drepast” heitir
kvikmyndin, sem sýnd veröur I
Vlsisbió I dag. Þetta er gaman-
mynd meö fslenskum texta en
ekki I litum. Sýningin hefst aö
venju kl. 15 I Hafnarbló.