Morgunblaðið - 02.07.2002, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚLÍ 2002 27
15-35%
A F S L Á T T U R
af LIEBHERR kæliskápum,
ísskápum, frystikistum
og frystiskápum á meðan birgðir endast.
Liebherr kæliskáparnir mæta ströngustu kröfum
sem gerðar eru til kælitækja og eru allar
innréttingar sérlega vandaðar og þægilegar.
Liebherr er leiðandi í þróun orkusparandi
kælitækni. Orkunýting kæliskápanna er í hæsta
flokki Evrópustaðalsins.
Liebherr tryggir lágmarks orkuþörf og hámarks
ferskleika geymsluvara.
Liebherr kæli- og frystiskáparnir eru
hágæðatæki á einstaklega hagstæðu verði.
Kæliskápar
á t i l b o ð s v e r ð i
LJÓSMYNDASAFN Íslands virð-
ist upprennandi stofnun, má vera
dæmi þess að húsnæði og aðstæður
skipta sköpum um döngun og ris
menningarstofnana. Myndarlega hef-
ur verið að framkvæmdum staðið á
sýningavettvangi og þeim fylgt ýmiss
konar ítarefni, frá upplýsandi sýning-
arskrám í heila bók og allt hafa menn
fengið ókeypis upp í hendurnar, nema
að sjálfsögðu bókina. Menn virðast
taka hlutina alvarlega á þeim bæ og
mun af drjúgri auðlegð að ausa þar
sem ljósmyndin er annars vegar, allt í
senn með hina faglegu og listrænu út-
færslu, heimilda- og sögugildið að
leiðarljósi. Og það mikilvægasta hef-
ur tekist, sem er að gestinum finnst
hann fara af staðnum ríkari en hann
kom og með sitthvað í malnum sem
hann vissi ekki áður, ný sannindi hafa
birst honum ásamt óvæntum sjónar-
hornum nærtækra sviðsmynda
hvunndagsins líkt og átti sér stað um
sýningu Guðmundar Ingólfssonar ný-
verið. Þó er mikilvægast að engum
skoðunum er þröngvað upp á gestinn,
heldur um hlutlæga miðlun á mikils-
verðum staðreyndum að ræða sem
koma öllum við, settar fram á skil-
virkan hátt. Jafnframt að fjöldi sýn-
inga er ekki aðalatriðið heldur hvern-
ig að þeim er staðið, ris þeirra og
gengi. Trú mín að fleiri og fleiri muni
rata á sjöttu hæðina í Grófarhúsinu í
framtíðinni ef svo fer sem horfir.
Loks liggur í hlutarins eðli, að þeir
sem um listviðburði fjalla ganga upp-
litsdjarfir af vettvangi ef eitthvað hef-
ur komið þeim á óvart, gjörningurinn
farið framúr væntingum.
Alveg nýtt fyrir rýninn, að blaða-
ljósmyndir skuli stærsti flokkur
myndefnis á Ljósmyndasafni Reykja-
víkur, stofnunin varðveiti filmusöfn
frá ljósmyndurum sem starfað hafa
sem blaðaljósmyndarar auk filmu-
safna frá einstökum fjölmiðlum. Telj-
ast vænar fréttir öllum sem skilja og
meta þýðingu sjónrænnar sagnfræði,
fréttaljósmyndarar víða á vettvangi
og vel að merkja ratar ekki nema
hluti skota þeirra á síður blaðanna.
Þetta með sagnfræðina er afar
mikilvægt, og ef við lítum til málara-
listarinnar, hafa augu manna í aukn-
um mæli beinst að málverkinu í sögu-
legu samhengi, jafnvel landslagi og
náttúrulífsmyndum. Þar hefur málar-
inn í flestum tilvikum óafvitandi verið
að skjalfesta tíma sinn og ótal margt
sem átti eftir að hverfa. Þetta er flest-
um ljóst, og framsæknir samtímamál-
arar hagnýta sér þá framvindu óspart
sbr. síðmódernista og þreifingar
þeirra til fortíðar.
Vík að þessu fyrir þá sök að sá hluti
sýningarinnar sem vakti skiljanlega
einna mesta athygli mína voru mynd-
ir af listamönnum og málurum á sýn-
ingum. Er sannfærður um að þarna
komi ýmislegt fram sem listsögu-
fræðingar og listamenn af yngri kyn-
slóð hafi takmarkaða hugmynd um og
þó mun fleira til í sarpinum en skráð-
ar heimildir skara. Af hverju ekki
safna þessu í bók, hér einmitt lifandi
komið sem menningarþjóðir leggja
drjúga áherslu á að varðveita, ásamt
öllum öðrum þáttum samfélagsins
sem skara undirstöðu þess, vitundina
um upprunann, eigið hold og blóð? Að
glata upprunanum, niði og síbreyti
lífsins, er að glata sjálfum sér. Þetta
er það sem stórþjóðirnar leggja
áherslu á, boða þó sumar annað, valta
í nafni alþjóðavæðingar yfir menn-
ingu annarra. Þannig til mýgrútur af
bókum sem skara sviðið í Bandaríkj-
unum, Þýskalandi, Frakklandi og
Japan svo einhverjar þjóðir séu
nefndar. Til er annar og örlagaríkari
hernaður en sá á vígvellinum, einkum
á tímum hátækninnar eins og menn
hafa áþreifanlega orðið varir við á
seinni tímum.
Sýningin í Grófarhúsinu spannar
einungis sjöunda áratuginn, birtir
okkur í raun einungis brotabrot hans,
en við skoðun hennar rifjast lygilega
margt upp fyrir þá sem lifðu tímana.
Margar myndanna holl upprifjun,
sumar vekja angurværar minningar,
en svo eru aðrar sem hafa birst svo oft
og að auk til í bókum að þær hefðu
mátt missa sín, fréttagildið útjaskað í
bili. Blaðarifrildin sem límd eru á
tvær súlur góð viðbót en annars vegar
er upphengingin á köflum full tómleg
og ekki nægilega sveigjanleg, örfáar
myndir í yfirstærðum hefðu lífgað
mikið upp á heildina auk fleiri skil-
rúma. Sýning sem þessi á að taka
gestinn með trompi um leið og inn er
komið en satt að segja lifnar fram-
kvæmdin fyrst við er komið er í innri
rými. Auðvitað saknar maður ýmis-
legs, t.d. mynda eftir Ólaf K. Magn-
ússon sem var hér einna fremstur
meðal jafningja, en ekki verður á allt
kosið. Mikilvægast er að hér eru
menn komnir í gang og væntingarnar
miklar um framhaldið.
Ekki sakar að geta þess að á veggj-
um allra hæða á leið niður eru aðskilj-
anlegustu ljósmyndir úr fortíð, þann-
ig að það er stórum hollara fyrir
andann að ganga niður en taka lyft-
una.
Íslenzkar
blaðaljós-
myndir
Af sýningu Ljósmyndasafns Íslands á fréttaljósmyndum frá árunum 1965–1975.
MYNDLIST
Ljósmyndasafn Íslands,
Grófarhúsi
Opið rúmhelga daga frá 12–18. Sunnu-
daga 13–17. Til 1. september. Aðgangur
óeypis.
FRÉTTALJÓSMYNDIR ’65–’75
BLAÐALJÓSMYNDARAR
Bragi Ásgeirsson
Á UNDANFÖRNUM árum hef-
ur Martin Lawrence verið (í aug-
um margra, a.m.k.) svarti sauð-
urinn í hjörð þeldökkra
gamanleikara sem allir virðast apa
eftir foringjanum, Eddie Murphy.
Þetta eru menn einsog Chris
Rock, Omar Epps og Orlando Jon-
es. Í þessum hópi virðist herra
Lawrence takmarkaðastur þó
hjörðin noti reyndar öll svipaða
tækni sem byggir á fettum, brett-
um, kjaftbrúki og skrækjum. Þeir
eru innantómir við hliðina á hæfi-
leikamönnum á borð við Murphy
og Will Smith, en enginn verri af
þessum einsbrúksbrandarakörlum
en Lawrence.
Lawrence hefur átt miklum vin-
sældum að fagna í myndum á borð
við Blue Streak og Big Momma’s
House, þar sem hlutverkin eru
klæðskerasniðin að þessum ýkta
fettustíl sem gerist orðinn hvim-
leiður. Black Knight sver sig í
þennan hóp. Ódýr einsbrandara
mynd sem gengur útá að Lawr-
ence leikur Jamal, verkamann í
skemmtigarði í Los Angeles sem
er eftiröpun miðaldakastala. Í
stuttu máli hverfur okkar maður
fyrir töfra eða ímyndun í gegnum
tímagat aftur til 14. aldar og lendir
í þungamiðju atburða við hirð
Englandskonungs.
Engum tilgangi þjónar að fara
nánar útí þá sálma. Þegar best
lætur má brosa útí annað að þeim
möguleikum sem myndast þegar
töffari úr South Central, Los Ang-
eles lendir mitt á meðal Breta á
miðöldum. Þeir eru mjög vannýtt-
ir, snúast allir um þreytandi fífl-
sháttinn í Lawrence, sem vitaskuld
verður hetja, kvennagull, val-
menni, bardagamaður og vinnur
hug og hjarta uppreisnarkonu.
Sem er frá Núbíu, svo áhorfendur
styggist nú ekki við samdrátt
ólíkra kynþátta.
Óttrúlegt en satt, breski stór-
leikarinn Tom Wilkinson hefur
fengist til að taka þátt í dellunni
og tekur hlutverk sitt mjög alvar-
lega. Hann getur greinilega ekkert
illa gert og smjattar á línunum.
Lawrence hefur vonandi eitthvað
af honum lært.
Rammvilltur riddari
KVIKMYNDIR
Smárabíó
Leikstjóri: Gil Junger. Handrit: Darryl
Quarels, Peter Gaulke og Gerry Swallow.
Kvikmyndatökustjóri: Ueli Steiger. Tón-
list: Randy Edelman. Aðalleikendur:
Martin Lawrence, Tom Wilkinson,
Marsha Thomason, Vincent Regan, Daryl
Mitchell, Kevin Conway. Sýningartími 95
mín. 20th Century Fox. Bandaríkin
2001.
BLACK KNIGHT/SVARTUR RIDDARI
1⁄2
Sæbjörn Valdimarsson