Morgunblaðið - 27.07.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 27. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSKUR maður, sem
þjáist af offitu, hefur lögsótt
nokkrar skyndibitakeðjur fyrir
misvísandi auglýsingar og seg-
ir þær bera ábyrgð á holdafari
sínu. Caesar Barber, sem veg-
ur rúm 120 kíló, fullyrðir að
veitingakeðjurnar McDonald’s,
Burger King, Wendy’s og
KFC hafi talið honum trú um
að maturinn, sem þar sé á boð-
stólum væri hollur, og hefði
hann vitað hvernig í pottinn
væri búið hefði hann borðað
annan mat.
Barber, sem segist vera syk-
ursjúklingur, þjáist af of háum
blóðþrýstingi og er með of hátt
kólesterólmagn í blóði, heldur
því fram að veitingastaðirnir
beri ábyrgð á offitunni sem
hrjáir hann og einnig tveimur
hjartaáföllum sem hann fékk
árið 1996 og 1999. „Ég hélt að í
matnum væri 100% nautakjöt,“
segir hann. „Í auglýsingunum
kemur ekki fram hvað raun-
verulega sé að finna í fæðunni.
Það er fita, fita og meiri fita.
Og núna er ég feitur,“ bætir
hann við. Barber, sem er 56
ára, hefur borðað skyndibita
frá því á sjötta áratugnum.
Steven Anderson, forseti og
framkvæmdastjóri samtaka
bandarískra veitingastaða,
segir ásakanir Barbers fárán-
legar og að honum gangi það
eitt til að græða peninga. „Það
er augljóst að lögsóknin er til-
raun til að hagnast á þeirri
fjölmiðlaumfjöllun sem verið
hefur um offitu undanfarna
mánuði,“ segir Anderson.
Viðskiptavinir blekktir
Lögmaður Barbers, Samuel
Hirsch, segir veitingakeðjurn-
ar hafa blekkt viðskiptavini
sína. Þær hafi talið þeim trú
um að matur, sem raunveru-
lega sé fitandi og óhollur, sé
heilsusamlegur. Segir Hirsch
að veitingastaðir ættu að gera
opinbert næringargildi þeirra
rétta sem á boðstólum séu.
Hirsch segir málinu svipa til
dómsmála þar sem tóbaksfyr-
irtæki voru dæmd til að greiða
skaðabætur til fólks, sem þjáð-
ist af lungnakrabbameini og
öðrum heilsufarsvandamálum
tengdum reykingum. Sektar-
dómar í þeim málum byggðust
á því að tóbaksframleiðendur
hefðu vísvitandi leynt við-
skiptavini sína upplýsingum
sem sýndu fram á þá hættu
sem heilsu þeirra stafaði af
reykingum.
Samkvæmt skýrslu land-
læknisembættisins í Banda-
ríkjunum látast um 300.000
manns þar í landi af ástæðum
sem rekja má til offitu.
Offitu-
sjúklingur
lögsækir
skyndi-
bitakeðjur
New York. Newsday.
BÚLGARSKUR sígauni sést hér í
ljósum logum fyrir framan forseta-
höllina í Sofia, höfuðborg Búlg-
aríu. Maðurinn, Ivan Perov,
kveikti í sjálfum sér til að mótmæla
því að fjölskylda hans hefði verið
gerð útlæg úr bænum Vidin í norð-
vesturhluta landsins eftir heift-
úðugar deilur við annan ættbálk.
Kveikti
í sjálfum
sér
AP
SÚ ÁKVÖRÐUN stjórnvalda á Gíbr-
altar að halda atkvæðagreiðslu meðal
íbúa nýlendunnar um framtíð hennar
hefur vakið hörð viðbrögð í Bretlandi.
Gíbraltar hefur verið undir stjórn
Breta frá árinu 1713, en Spánverjar
hafa lengi krafist þess að þeim verði
færð yfirráð yfir nýlendunni. Bresk
stjórnvöld vilja deila yfirráðum með
Spánverjum, en langflestir hinna
30.000 íbúa Gíbraltar vilja hins vegar
áfram vera breskir ríkisborgarar og
taka ekki í mál að spænska stjórnin
fái eitthvað yfir þeim að segja.
Forsætisráðherra Gíbraltar, Peter
Caruana, sagði í gær að hann væri
staðráðinn í því að halda allsherjarat-
kvæðagreiðslu um málið í október
næstkomandi og að hann væri alger-
lega mótfallinn áætlunum stjórnvalda
í London. „Íbúar Gíbraltar vilja ekki
sameiginleg yfirráð, en þrátt fyrir það
hefur breska stjórnin náð samkomu-
lagi um það við Spán,“ sagði Caruana.
Stjórnarandstaðan á Gíbraltar hefur
gagnrýnt forsætisráðherrann fyrir að
hafa ekki barist nógu hart gegn
áformum bresku stjórnarinnar, en
leiðtogar hennar hafa lýst því yfir að
þeir munu leggjast gegn sameiginleg-
um yfirráðum Spánverja og Breta í
kosningunum í október. „Aðalatriðið
er að farið verði að óskum íbúanna,“
sagði leiðtogi frjálslynda flokksins,
Joseph Garcia.
Ákvörðun Gíbraltarstjórnar um að
halda atkvæðagreiðslu um málið hef-
ur ekki fallið breskum stjórnvöldum í
geð. „Við munum ekki virða niður-
stöður atkvæðagreiðslu sem haldin
verður hugsunarlaust og án nokkurr-
ar umræðu um málið,“ sagði talsmað-
ur utanríkisráðuneytisins breska.
Segja Bretar að fulltrúar stjórnar-
innar á Gíbraltar muni eiga sæti í öðr-
um áfanga viðræðnanna, sem haldinn
verður þegar ríkisstjórnirnar í Lond-
on og Madríd verða búnar að semja
um helstu meginatriði hugsanlegs
samkomulags. Caruana segist hins
vegar ekki munu taka þátt í neinum
viðræðum um framtíð Gíbraltar þar
sem niðurstaðan hefur verið ákveðið
fyrirfram.
Helstu deilumál sem Bretar og
Spánverjar eiga eftir að leysa úr
varða stöðu bresks herflugvallar á
Gíbraltar og afnot af honum, og það
hvort Gíbraltar muni í fyllingu tímans
sameinast Spáni. Vilja Bretar að mál-
inu ljúki með sameiginlegum yfirráð-
um ríkjanna tveggja en Spánverjar
krefjast þess að sameiginleg yfirráð
yfir nýlendunni verði einungis tíma-
bundin og að hún muni á endanum
verða hluti Spánar.
Bretar hyggj-
ast hundsa
niðurstöðuna
Atkvæðagreiðsla um framtíð Gíbraltar verður haldin í október
Gíbraltar. AFP.
YFIRVÖLD í Brasilíu hafa hleypt
af stokkunum nýju eftirlitskerfi,
SIVAM, sem nota á til að fylgjast
með, og koma í veg fyrir, eitur-
lyfjasmygl og ólöglegt skógarhögg
í Amazon-frumskóginum í norður-
hluta landsins. Kerfið er sagt eitt
það fullkomnasta og víðtækasta
sinnar tegundar í heiminum.
Landsvæðið sem kerfið verður
notað til að fylgjast með er um 5,5
milljónir ferkílómetra að stærð,
eða jafnstórt og Vestur-Evrópa, en
hingað til hefur reynst erfitt að
fylgjast með umferð á svæðinu,
hvort sem er í lofti eða láði.
Fylgst með öllu
ólöglegu athæfi
Brasilískir hermenn hafa öðru
hverju átt í bardögum við kólumb-
íska skæruliða á landamærum
ríkjanna og eiturlyfjasmyglarar
frá Perú, Bólivíu og Kólumbíu
flytja varning sinn yfir nánast eft-
irlitslaus landamærin. SIVAM er
ætlað að koma í veg fyrir þetta og
segja brasilísk stjórnvöld að með
aðstoð kerfisins verði hægt að
fylgjast með hverri einustu flugvél
sem flýgur yfir svæðið auk um-
ferðar á landi. Sex gervihnettir,
átta ratsjárflugvélar og nítján rat-
sjárstöðvar á landi senda upplýs-
ingar til stjórnstöðvarinnar í borg-
inni Manaus, höfuðborgar
Amasóníufylkis. „Við munum geta
fylgst með öllu ólöglegu athæfi á
svæðinu,“ segir Paullo Esteves,
einn stjórnenda kerfisins. Brasil-
íski flugherinn hefur heimild til að
skjóta niður hverja þá flugvél sem
ekki gerir grein fyrir sér eða neit-
ar að lenda þegar hún er krafin
um það.
Umhverfisverndarsinnar hafa
gagnrýnt þá áherslu sem lögð er á
að fylgjast með norðurhluta svæð-
isins og benda á að skógareyðingin
sé mest í suðurhlutanum, en á síð-
asta ári einu var skógur ruddur á
um 15.000 ferkílómetra svæði. „Ég
hugsa að við gætum notað hluta
þeirra upplýsinga sem um kerfið
fara,“ segir Philip Fearnside,
bandarískur umhverfisfræðingur
sem vinnur við rannsóknir á regn-
skógum í Manaus. „Ég held samt
að peningunum hefði verið betur
varið í eitthvað annað en SIVAM
ef ætlunin væri að koma í veg fyrir
skógareyðingu.“
Metnaðarfullt eftirlit í Amazon
Brasilíu. AP, AFP.
AP
Forseti Brasilíu, Fernando Henrique Cardoso, situr hér við eina af tölv-
unum í stjórnstöð SIVAM í borginni Manaus í Amasóníufylki.