Tíminn Sunnudagsblað - 24.10.1965, Blaðsíða 7

orðið hefur svo mörgum öðrum sæ-
förum örðugur farartálmi. Enn einu
sinni hafði Gárinn reynzt heillaskip.
Síðan hröktust þeir í stórviðri frá
Jórvíkurhöfða að Parrýhöfða, en
sigldu þaðan til Karraeyja 16. ágúst.
Þann dag var þessi orðsending skrif-
uð, en síðan bætt við nokkrum orð-
um daginn eftlr: Skútan hafði borizt
á land, er þeir félagar voru að
sækja sér vistir í birgðastöð Nares.
Þar með voru örlög leiðangurs-
manna ráðin.
Á þriðja miðanum var frá því
greint, að þeir félagar ætluðu að
reyna að komast á báti norður til
Fálkafjarðar og hafa þar vetursetu,
og yrífu skilaboð skilin eftir í vörðu
við Pandóruhöfn. Þá var þess einn-
ig getið, að þeir félagar hefðu aukið
svo vistir sínar í ensku birgðastöð-
inni, að þeir hefðu mat fram í júní-
mánuð næsta ár.
Það virðist lítt skiljanlegt í fljótu
bragði, hvers vegna Björling kaus að
halda norður til' Fálkafjarðar, sem
er í grennd við Etah, um fimmtán
Ikílómetra norfían við Alexanders-
höfða. Þangað voru þrjú hundruð
sjómílur frá Karraeyjum. Innsta vog
þessa fjarðar nefndi Allan Young
Pandóruhöfðan eftírskipinu Pandóru,
sem þar lá árið 1875 með menn,
sem voru Nares til aðstoðar. Ekki
verður séð í bókum, að þar hafi
birgðir verið skildar eftir, og engar
birgðir hafa heldur fundizt við Fálka
höfn, vetrarhöfn Haynes 1860. Nord
enskjöld, Ohlin, Bryant og fleiri
hafa velt því fyrir sér, hvers vegna
Björling vildi komast svo langt norð-
ur til vetursetu, er hann þurfti miklu
styttra að fara til þess að komast
til mannabústaða. Hann vissi líka,
að Peary var í námunda. Þeir fé-
lagar hefðu ekki þurft að róa nema
tuttugu og fimm sjómílur í norð-
austur til þess að komast til Parrý-
höfða, og þar hefði áhöfnin á Flug-
drekanum, sem sigldi fyrir höfðann
með Peary innan borðs hinn 24.
ágúst, ef til vill orðið þeirra vör.
Hefði það brugðizt, gat Björling leit-
að á náðir Eskimóa við Jórvíkur
höfða. Hann gat líka reynt að kom-
ast í vetrarbækistöð Pearys: Húsin
við Rauðunúpa.
En Björling valdi ekki þessa kosti,
og ti] þess hljóta að hafa legið ein-
hver rök. Sennilegast er, að hann
hafi gert sér vonir um, að hann
gæti innt af höndum það verk, sem
hann ætlaði sér: Að rannsaka Elles-
mereland. Hann gat hugsað sér að
fara á bátnum frá Grænlandi yfir til
Ellesmerelands. Sundið er einmitt
mjóst milli Sólarupprásmhöfða við
mynni Fálkafjarðar og ísabelluhöfða
á Ellesmerelandi, tæpar þrjátíu sjó-
mílur. Bæri þeim vanda að höndum
á leiðinni norður til Pandóruhafnar,
var unnt að ieita í Eskimóabyggð-
Karl Kann,
skipstjórl á Gáranum.
irnar eða jafnvel snúa til húss
Pearys og njóta góðs af vistastöðv-
um hans í Prudholelandi. Þetta
virðist fjórða orðsending Björ-
lings styrkja. Hana skrifaði hann 12.
októbermánaðar um haustið:
„Eins og þið getið séð af orðsend-
ingum mínum hér, reyndi ég að kom
ast til Fálkafjarðar til vetursetu, þeg
ar skip mitt strandaði. En þegar ég
var kominn til Norðymbralandseyj-'
ar, varð ég af ýmsum orsökum að
hætta við ferðina og snúa aftur til
Karraeyja. Eftir langa nauðungar-
dvöl á þessari eyju sökum illviðra
sný ég nú för minni til byggða Eski-
móa við Klarenshöfða eða Faraday-
höfða á Ellesmerelandi. Þar eð óg
vona, að hvalfangarar komi næsta
vor til Karraeyja, mér og mönnum
mínum til bjargar, mun ég reyna að
komast hingað fyrir 1. júlí. Ef ekke”t
hvalveiðiskip verður komið l'j. júií.
verð ég að reyna að brjótast til
dönsku kaupstaðanna, ef ég get Ef
þið komið hingað eftir 1. jú!í og
finnið ekki neitt bréf frá mér um
ferð mína til dönsku kaupstaðanna,
væri ég ykkur mjög þakklátu" ef
þið ’ vilduð fara til Klarenshöfða
(þangað eru fimmtíu mílur). þvi að
þar mun ég skilja eftir ski’abo* í
vörðu á austasta oddanum um afri if
okkar félaga í vetur. Loks bið ég
ykkur að senda alla vitneskju um
mig til Nordenskjölds prófessors í
Stokkhólmi eða næsta ræðismanis
Svía, að tilgreindum stað og tíma,
er bréf mín fundust. Vistir okkar
endast ekki lengur en til áramóta,
ef ég kemst ekki í byggðir Eskimóa,
nema ég geti aukið við þær í ein
hverri birgðastöð. Við erum nú fimm,
en einn er að dauða kominn.“
Frá Björlingsey til Klarenshöfða
eru ekki fimmtíu sjómílur, heldur
að minnsta kosti áttatíu — og allt
að níutíu og fimm til Faradayhöfða.
Margir hafa undrazt þá diffsku að
ætla þangað. En er hún svo torskilin?
Ungu stúdentarnir, sem fylgdu
Lauge Koch til Grænlands, og þeir,
sem voru með A. Rosenkrantz í Núgs
súak-leiðöngrunum eftir heims-
styrjöldina síðari, munu að minnsta
kosti skilja Björling Þeir voru þá
sj'álfir ungir með helgan eld í
brjósti, og fegurð heimskautsland-
Minnisvarðl, sem reistur hefur verið á Björlingsey.
lÍMlNN - SUNNUDAGSBLAÐ
967