Tíminn Sunnudagsblað - 24.10.1965, Blaðsíða 12

XV.
Samson var karl, sem sjaldan^ varð
iflfátt — á því fengu ljónin í ísrael
ið kenna. Hann var líka dálítið út
índir sig. Ritningarfróðir menn
nunu minnast þess, að hann hugðist
:ska sér konu af kyni Filistea, og sló
l»:.rn þá upp veizlu mikilli, eins kon-
ar festaröli, þegar kvonfangið var
ráðið En með nokkrum fláttskap var
tii þeirrar veizlu stofnað, því að brúð-
guminn hafði hugsað upp ráð
til þess að hagnast talsvert á gest-
um sínum. Hann bar upp fyrir þeim
gátu og bauðst til þess að gefa þeim
þrjátíu kyrtla og þrjátíu hátiðabún-
inga, ef þeir fengju ráðið gátuna, áð-
ur en veizlan væri úti. En að öðrum
kosti vildi hann sjálfur hafa af þeim
þessa hugnun.
Þetta gróðabrall misheppnaðist
hrapallega. Filistearnir, frændur brúð
arinnar, fengu hana í lið með
sér og létu hana ginna svarið út úr
brúðgumanum. Vél'abrögðum kvenna
hefur löngum verið við brugðið, og
við þeim sá hinn nafntogaði ljóna-
bani og gátusmiður ekki. Hann brást
að líkum reiður við, þegar boðsgest-
irnir réðu gátuna og kallaði konu-
efnið sitt kvígu, enda virðist hann
ekki hafa verið neinn skapdeildar-
maður. En veðféð varð hann að reiða
af höndum, hvort sem honum var það
ljúft eða leitt. Svo blessunarlega
tókst til, að honum varð ekki skota-
skuld úr því:
„Þá kom andi drottins yfir hann,
svo að hann fór ofan til Askalon og
drap þrjátíu menn . . . , tók klæðn-
aði þeirra og gaf þeim að hátíða-
klæðum, er ráðið höfðu gátuna.“
Þá var þeim skuldaskilum lokið.
Þegar blaðað er í manntalinu árið
1855, kemur þa manni nokkuð á
óvart að finna bónda vestur á Mýr-
um, sem heitir Arent Askalon
Arentsson. Margt var fólkið lát-
ið heita og stundum spaugilega leit-
að fanga í Dómarabókinni, en með
ólíkindum er, að sá maður hafi verið
ofar moldu, er léti son sinn hljóta
nafn þess staðar, þar sem Samson
karlinn komst í hin nafntoguðu fata-
uppgrip.
Það er líka fljótgert að átta sig á
því, að hér er málum blandað. Aska-
lon bóndi bar gervinafn, sem orðið
var til vegna afbökunar í munni al-
þýðu. Uppruna sinn átti hann norður
í Höfðakaupstað. Sumarið 1816 var
þar viðloða um skeið danskur mæl-
ingamaður, Arent Aschlund. Kaup-
mannsfrúin í Höfðakaupstað, madd-
ama Schram, var kát og fjörug kona,
þó að hún væri að minnsta kosti átta
barna móðir. Aschlund beitti mæl-
ingafræðinni, og eftir hárnákvæma
staðarákvörðun gerði henni ni-
unda barnið, sem fæddist síðara hluta
vetrar 1817, um svipað leyti og móð-
irin komst í kynni við hinn nýja sýslu
mann Strandamanna, ísak Bonnesen,
er síðar tók hana að sér. Drengurinn
var skírður Arent og annað ekki.
En þegar hann óx upp, hefur ætíar-
nafni föður hans verið bætt við meö
þeirri breytingu, sem á því naíði
orðið manna á meðal. Það hefur þótt
munntamara þannig en í hinni upp-
runalegu mynd sinni og fór þeim
kunnuglega á vörum, er biblíufróðir
voru.
En þó að þetta nafn sé þanmg f
rauninni dæmt úr leik, er engin burrð
á kynlegum nöfnum, sem börnmn á
íslandi voru gefin um svipað leytl
og maddama Schram var á dögutn.
Og þó nokkur þeirra voru úr Dóm-
arabókinni. Samt var það einnngis
eínn þáttur mikilla breytinga, sem
urðu á nafngiftum í landinu frá oyrj-
un átjándu aldar og fram á miðja
nítjándu öld.
XVI.
Átjánda öldin var tími mikilla and-
stæðna. Annars vegar var rótgróinn
vani og kyrrstaða þjóðar, sem átti
sér það markmið eitt að þrauka með-
an þraukað varð — hins vegar flóð
nýrra hugmynda, stórmannlegra ný-
mæla og óheyrðra fyrirmæla og laga-
boða, sem tóku til landsmanna allra.
97 2
rlUINN - SUNNUDAGSBI.AÐ