Tíminn Sunnudagsblað - 25.07.1971, Blaðsíða 19

• • •
„Skein þá allt og glitraði
Framhald af bls. 659.
því aS hann var aflangur og stóð
upp á endann.
— Og hvernig var svo skóla-
náminu háttað?
— Og blessaður vertu, það var
aðeins heimanám — engin skóla-
ganga fyrir fermingu. En seinna
var ég hálfan mánuð við nám á
Ytra-Hvarfi hjá Jóhanni Jóhanns-
syni, frænda mínum, sem hafði
verið í Möðruvallaskóla og var
áhugasamur um að fá stráka heim
til sín til að kenna þeim. Byrjaði
hann kennsluna að jafnan eftir ný-
árið. Kennslugjald, ásamt fæði og
húsnæði á Ytra-Hvarfi, var annað
hvort 65 eða 75 aurar á dag —
ég man ekki hvort heldur.
Frá Hnúki fór ég 1898 og þá í
Syðra-Hvarf til mágs míns, Gísla,
sem seinna bjó á Hofi. Þar var ég
hálft annað ár. Svo var það vorið,
sem ég var á Syðra-Hvarfi, að þeir
fóru vestur í Hóla, Jóhann Páll frá
Hjaltastöðum, en hann var alltaf
hjá Jóhanni að læra, og Þorsteinn
Þ. Þorsteinsson skáld, sem síðar
fór til Vesturheims, en hann var
alinn upp á Syðra-Hvarfi. Er fram
á vorið leið, kom Jóhann kennari
að máli við mig og svo gott sem
skipaði mér að fara einnig vestur
í Hóla. Ég var tregur, hafði enga
trú á, að ég yrði hlutgengur þar
við nám. Þó langaði mig í Möðru-
velli eftir að liafa stundað lengra
nám hjá Jóhanni. „Þú getur farið
í Hóla fyrst og svo Möðruvelli á
eftir“, sagði Jóhann. „Þú ge ir
lært alveg eins og liinir og þ;..ít
ekkert að vera banginn, þó að þú
fáir lægri einkunn en þeir —
þeirra undirbúningur er orðinn
miklu meiri“.
Það endaði með því, að ég lét
að orðum Jóhanns og fór vestur
í Hóla um haustið. Aðalsteinn í
Hreiðarsstaðakoti hafði lofað að
fylgja mér vestur. En þá vantaði
mig hross til ferðarinnar. Bað
Árna í Dæli, föðurbróður minn, að
lána mér Grana sinn, en hann neit-
aði, Jón á Syðra-Ilvarfi átti jarpa
hryssu, en ekki bjóst ég við, að til
neins væri að biðja um liana. Svo
fór loks, að Sigurður í Sælu lán-
aði mér skjótta hryssu. Kom svo
í Hreiðarsstaðakot á laugardags-
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
kvöldi. Þá kom upp úr kafinu, að
Aðalsteinn gat ekki fylgt mér vest-
ur. Komst ekki fyrir heyönnum.
Leizt mér nú ekki á blikuna, því
að ég var algerlega ókunnugur
leiðinni. En minnkun fannst mér
að því að gefast upp og fór einn.
Gekk ferðin ágætlega. Kom ég nú
í Skriðuland í Kolbeinsdal í fyrsta
sinni, en ekki síðasta. Þar var mér
jafnan vel tekið upp frá því, þeg-
ar mig bar að garði. Svo stóð á, að
fólfcið á Skriðulandi var á leið til
kirkju á Hólum, og slóst ég í för-
ina.
— Hvernig féll þér svo Hóla-
dvölin?
— Mér líkaði hún að flestu leyti
vel. Jósef var mikill skólamaður
og mjög vel menntaður. En á einu
fannst mér ég svikinn ó Hólum,
og það var fjármennskan. Ég fékk
ekkert meira fyrir hana, en hinir,
en ég er alveg viss um, að e.iginn
strákurinn hirti á móti mér féð og
raunar engar skepnur. Námið
reyndist mér nokkuð erfitt, sem
ekki kom hvað sízt til af því, að
kennslubækurnar voru flestar á
dönsku, en hana hafði ég ekki lært
nema í hálfan mánuð. Skólalífið
var fjörugt og mikið flogizt á. Ég
var meinstríðinn í þá daga og hafði
gaman af að hleypa strákunum
upp, enda tókst mér það með þá
alla. nema Sæmund Sigfússon, síð-
ar bóksala. Hann haggaðist aldrei.
Einhvern tíma eftir nýár fréttum
við, að ball ætti að vera á Flugu-
mýri. Þangað fórum við fjórir: Ég,
Jóhann Páll, Þorsteinn og Krist-
inn nokkur. Ballið átti að vera á
sun dagskvöld, en kvöldið áður
lögc n við af stað og gistum í
Hlíð "1 á Hrafnhóli í Hjaltadal,
því við ákváðum að stytta okkur
leið m- 'i því að fara yfir fjall-
garðinr; Fórum upp úr Hvamms-
dal c komum niður í Fiugumýr-
ardr og gekk ferðin vel, þó að
engi i okkar rataði raunar. Kom-
um r -:ira að segja svo, snemma í
Flr umýri, að við náðum þar í
i :su. Snerist ræða prestsins tölu-
v t um dansleikina, og var það
ekki illa til fundið eins og á stóð,
en ekki lagði hann þeim liðsyrði.
Af þeim, sem þarna voru á ball-
inu, er mér minnisstæðastur
Sveinn heitinn Sigurðsson, sem
seinna bjó á Giljum í Vesturdal
og víðar. Þeir Þorsteinn reyndu
með sér í svonefndu nautaati —
nú er það víst stundum nefndur
hanaslagur. Fer sá leikur þannig
fram, að menn krossleggja arm-
ana á brjóstinu, hoppa á öðrum
fæti og rennast síðan á. Naut Þor-
steinn þess, að hann var svona við-
ureign vanari og vék sér stundum
undan, þegar Sveinn hoppaði að
honum, og féll þá Sveinn á grúfu.
Þótti þetta hin bezta skemnv.un
þarna á ballinu. Heimleiðis fórrm
við svo út sveit til þess að sjá
okkur betur um i héraðinu, og
man ég, að við vorum orðnir hálf-
slæptir þegar til Hóla kom.
— Hvað tók svo við að skóla-
vist lokinni?
— Þegar henni lauk, réðst ég í
jarðabótavinnu út á Höfðaströnd.
Ætlaði að vera þar um haustið. Er
ég hafði verið þar í um það bil
viku, brast á norðanstórhríð, sem
færði allt í kaf. Var þá úti um
alla bótavinnu og ekkert að gera.
Lagði ég þá leið mína í Grafarós,
sem þá var verzlunarstaður. Þar
vann Hallgrímur Tómasson frá
Völlum í Svarfaðardal við skrif-
stofustörf, en Karl Hólm hét sá,
sem var fyrir verzluninni, og var
Hallgrímur kvæntur fósturdóttur
hans. Hallgrímur stundaði eitthvað
útgerð og átti bát, en vantaði nú
mann á hann. Varð úr, að ég hlypi
þar í skarðið, því að sjóróðrum
var ég allvanur úr Svarfaðardal.
Formaður á bátnum var Guð-
mundur, faðir Guðvarðar á Syðri-
Brekkum og þeirra bræðra. Út-
gerðin gekk skrykkjótt, alllaf
norðanátt og gaf sjaldan á sjó, en
ég dundaði við þaö í landlegum
að hlaða stétt framan við hús Hall-
gríms. Svo kom að því, að út leit
fyrir veðurbreytingu til batnaðar,
og Hallgrímur sagði, að nú myndi
liann vera að ganga niður og lík-
lega verði hægt að róa í nótt. En
þá vantaði beitu, og bað hann mig
að sækja hana út á Bæjarklrtta.
Jú, beitan var til reiðu hjá Kon-
ráði f Bæ, en „farðu inn og I ðu
þér kaffi og komdu svo til nín
ofan á Bæjarkletta“. Er ég 1 >m
út frá kaffinu, setti að mér : ik-
éú7