Tíminn Sunnudagsblað - 03.11.1973, Blaðsíða 10

Fjallafála
Herdisarvikur-Surtla er fræg i sögunni fyrir fráleik sinn og frelsisást. En
loks féli hún fyrir skotmanni, sem vann meö þvi til verölauna. Ýmsum
hefur oröiö þetta aö yrkisefni.
iiún varöi djörf sitt frelsi á fremstu kelttasnösum
meö feigðarboöum kúlnaregn i eyrum hennar hvein.
Þar hefði jafnvel steingeitinni oröiö hætt viö hrösun
á hamrasyllum tæpum, hvar sjórinn undir gein.
Þaö stafar frægöarljóma af svartrar kindar sögu
— sannleiksgildi hennar fær enginn maöur rift.
Fáir hafa unnað heitar æsku sinnar högum.
Eftir skipun pestarkónga var hún lifi svipt.
Það sannast máske aldrei, hvort sýkil hafi hún boriö
er sauöfjárpestum veldur eöa kvilla i neinni mynd.
Og þvi fæst ekki endanlega úr þvi heidur skorið,
hvort umrædd Surtla hafi veriö þjóöhættuleg kind.
Einar Hjálmar Guöjónsson.
Þvoöu þér um hendurnar, Enok.
Slægöi hann fisk var það sama við-
kvæðið. Þvo sér rétt einu sinni. For-
stöðukonan var hreint og beint haldin
einhverju andskotans hreinlætisæði.
En hún keypti samt óhræsis sápu. þó
að hún fengi peninga til þess að kaupa
prima vöru — það var sannað. Enok
átti sýnishorn af þessari sápu á eld-
spýtnastokk. sem hann geymdi i
rúmshorninu. Þetta var óþverrasápa,
og Enok sveið undan henni, eins og
sýru hefði verið skvett á viðkvæmt
hörundið á höndunum á honum.
Pétur hlustaði agndofa á þessa ógn.
— Bölvaður týranni má þetta vera!
hraut út úr honum. Og láta mann fara
að þvo sér,þó að hann slægi fisk!!! Ég
skyldi hreinsa sild i heilan kút og vera
jafnhreinn að þvi loknu, og þegar ég
bvrjaði.
— Skyldi manni verða skotaskuld úr
þvi? tók Kolli undir.
Nú kom að Pétri að segja frá. sem
fyrir hann hafði borið. Hann kastaði
undireinsút mörsiðrinu: Honum hafði
verið ógnað með elliheimilinu!
Kolli vildi fyrst ekki trúa þessum ó-
sköpum, en þá benti Pétur honum á
blaðið á rúðunni, — útdráttinn úr
gerðabók heilbrigðisnefndarinnar. Og
þá varð Kolli að trúa orðum hans. Það
stóð þarna svart á hvitu: Heilbrigðis-
málanefndin sat um færi'að læsa klón-
um i Pétur.
— Hvað halda þessir menn, að þeir
séu, sagði Kolli sárhneykslaður. Og þú
sem átt fasjeign, auk alls annars!
— Það er nú akkúrat fasteignin, sem
þeir hafa ágirnd á, svaraði Pétur. Þeir
halda að þeir geti náð henni fyrir ekki
neitt.
Og svo lagði hann út af texta sinum.
Það mátti á honum heyra, að heil-
brigðismálanefndin sæti um hann dag
og nótt og skirrðist hvorki við að beita
löglegum né ólöglegum ráðum gegn
honum. Raunar hafði hún ekki aðhafzt
neitt annað en að senda honum út-
dráttinn úr gerðabókinni. Það var eina
lifsmarkið.
— Ég stefni þeim, sagði Pétur, þó að
það kosti mig bæði hús og lóð, skal ég
stefna þeim.
Hann tæmdi könnuna sina og sat sið-
an hljóður um stund. Og nú hitnaði
honum fyrst i hamsi. Hann sá sjálfan
sig kominn i hörð og langvinn mála-
ferli, og skyndilega skellti hann könn-
unni svo harkalega i gluggakistuna að
hún brotnaði.
— Ég leita á náðir kóngsins, æpti
hann. Ég á heimtingu á þvi að fá á-
heyrn hjá honum.
Kolli tók eindregið undir það: Til
kóngsins — hann átti rétt á þvi.
Það var orðið áliðið. og Brandur
lygndi augunum þrevtulega upp á þá.
Umræðuefnið var óþrjótandi. En
flaskan var tóm og olian á lampanum
var að þrjóta. Þeir lögðust andfætis á
hálmdýnu á gólfinu og steinsofnuðu
samstundis.
Þungir draumar trufluðu þó svefn
þeirra. Þeir byltu sér á fletinu og brut-
ust um. og einu sinni hrökk Kolli upp
við það, að honum fannst Pétur kyssa
sig. Hann þreif til með hendinni og fyr-
ir honum varða hárbrúskur. Þar brá
undarlega við: Þetta var langi og
stritt hár, en Pétur átti að vera ný-
klipptur. og þar að auki hafði hann
höfuð við fætur Kolla. Kolli sleppti tak-
inu, þetta hlaut að vera skynvilla.
Samt var hann einhvernveginn undar-
lega glaðvakandi, i næstu andrá vakn-
aði Pétur lika og stjakaði Kolla frá sér
með harkalegum viðbrögðum og mið-
ur nettum orðum. Þeir áttust við i
myrkrinu á meðan þeir voru að átta
sig á þvi.hverjir þeir voru, og svo sofn-
uðu þeir aftur. En verulegrar hvildar
nutu þeir ekki.
Þegar þeir vöknuðu morguninn eft-
ir, stóð Brúnka inni hjá þeim. Hún
hengdi hausinn yfir Kolla og nasaði af
andlitinu á honum, vesalings hrossið.
Það var farið að hellirigna, þegar leið
á nóttina, og Brúnka hafði af hyggind-
um sinum leitað sér skjóls innan dyra.
Hitt benti ekki til eins mikilla hygg-
inda (fannst Pétri og Kolla), að hún
hafði etið hálmdýnuna, svo að þeir
vöknuðu á beru gólfinu. Þeir voru
fljótir að spretta á fætur til þess að
virða fyrir sér verksummerkin. Pok-
arnir, sem breiddir höfðu verið yfir
Brúnku, lágu í hrúgu i i dyrunum.
Það var þröngt innan dyra, þegar
hross var komiþ þangað/Og það var
ekki fyrirhafnarlaust að snúa Brúnku
þannig að hausinn á henni horföi við
dyrunum. Samt tókst þeim það að lok-
um með sameiginlegum átökum. En
oft urðu þeir að segja: hott, hott — er
ekki hægt að mjaka merarskrattanum
til?
Nú var eftir að koma henni út. Fljótt
á litið sýndist það hreint og beint lygi-
legt,að hún skyldi geta troðið sér gegn-
um þessar þröngu dyr. En það hlaut að
vera rétt, sem Pétur sagði: Hafi hún
fariö hér inn, þá hlýtur hún lika að
komast út. Og Pétur togaði i beizlið.
Kolli ýtti aftan á hana af öllu afli. Þeir
hottuðu og hóuðu, og loks rak Brúnka
hausinn og hálsinn með tregðu út um
dyragættina og steig svo fram á dyra-
helluna. Þar stöðvaðist hún, þvi að
bogarnir námu við dyrastafinn. Pétur
fann fáeina sykurmola og reyndi að
ginúa hana með þeim. Brúnka teygði
fram hausinn og geiflaði flipann, en
Pétur færði sig undan með sykurmol-
ana. Merin þrýsti herðakambinum
fram i gættina. og steig enn eitt skref
— og annað. — Purr æpti Pétur. og
purr. æpti Kolli.
En það var of seint. Brúnka braust
út og húsið fylgdi henni eftir. Það
marraði i bjálkum og brakaði i stöf-
um. og svo heyrðist brothljóð, er vegg-
irnir gáfu sig og þakið seig. Brandur
og læður hans hentust i loftköstum
með skottið upp i loftið. Kolli bjargað-
ist út gegnum þakið. Revkháfurinn
einn stóð uppi. þegar húsið sjálft
hrundi eins og spilaborg.
Og nú er Pétur gamli kominn á elli-
heimilið. En það var ekki heilbrigðis-
nefndin, sem dreif hann þangað — það
getur hann þó huggað sig við. A einskis
manns færi er að fara i mál við meri.
666
Sunnudagsblað Tímans