Tíminn Sunnudagsblað - 03.11.1973, Blaðsíða 11

Gamli bærinn
í Reykholti
Þetta er gamli bærinn i Reykholti í Borgarfirði, en hann stóð nokkuð fram á
þessa öld. Nú er hann horfinn, og önnur hús og háreistari á staðnum, þótt vafa-
laust þyki þau nú oröin gömul og úrelt að sumu leyti sem skólahúsnæöi. En þess-
ar stéttir eru sögusvið Borgarættarinnar. Kirkjan, sem sér á til vinstri stendur
enn hin reisulegasta með sama sniði hið ytra að minnsta kosti og á dögum þessa
bæjar.
Ekkjan
Framhald af bls. 672
hugfró eða gleði að þvi? Langar þig
ekki að lifa lengur? Viltu nú ekki láta
af þessari kvennaþrákelkni og njóta
lífsins. meðan dagur er? Dauði eigin-
mannsins ætti einmitt að vera þér
ábending um það, hve hverfult lifið e^
og þvi nauðsynlegt að njóta þess,
meðan það varir.”
Það er segin saga, að mat standast
þeir sizt. sem orðnir eru fangsoltnir,
jafnvel þótt þeir seu stað-
ráðnir i þvi að svelta sig i hel, og þeir
falla auðveldlega i kænlegar gildur ,
sem egndar eru i þvi skyni að fá þá til
að nærast. Og þar kom. að unga ekkj-
an réðst á matinnafengu minni græðgi
en ambáttin. Og þá fór lika fyrir henni
eins og svo mörgum fyrr og siðar, að
viðhorfið til dauðans og lifsins ger-
breyttist. Orð hermannsins tóku allt i
einu að ná eyrum hennar. og þegar
hann þóttist sjá, að honum hefði tekizt
að kalla hana til lifsins aftur, færði
hann sig upp á skaftið og fór að gera
hosur sinar grænar. Hann herti æ
meira á ástarhjaii sinu, þvi að honum
virtist konan bæði fögur og girnileg.
Ambáttin lét ekki heldur sitt eftir
liggja og sagði með vandlætingu við
húsmóður sina: ,,Er það ætlun þin að
afneita með öllu hverju þvi, sem veitir
þér unað. og leggja bönd á hverja þá
löngun, sem i þér bærist?”
Og þar kom, að ekkjan unga lét
einnig skynsemina ráða i þessum efn-
um og þáði ástgjafir hermannsins.
Þau gættu þess að halla hurð grafar-
skútans að stöfum, svo að ættingjar
konunnar, sem ef til vill fvladust með
gerðum hennar, sæju ekki ljósið
og héldu, að nú hefði þessi dyggðum
prýdda kona vigst eigir.manni sinum
öðru sinni i dauðanum.
Hermaðurinn varð svo sæll af ástar-
leiknum, að hann fór á næturkrá og
keypti hvers kyns sælgæti fyrir allt-
skotsilfur sitt að færa ekkjunni, og þau
nutu næturinnar þarna i gröfinni allt
til morgunsárs.
En i myrki næturinnar hafði svo
borið við, að ættingi eins hinna kross-
festu manna hafði læðzt út að gálgan-
um, og þegar hann sá engan þar á
verði, tók hann lik frænda sins af
krossinum og jarðaði það. Þegar her-
maðurinn kom á vörð sinn eftir gleði
næturinnar að áliðnum morgni, brá
honum illa i brún, er hann sá einn
korssinn auðan. Hann varð skelfingu
lostinn og taldi, að fyrir þessa van-
rækslu mundi hann hljóta dauða-
refsingu. Hann skauzt þvi niður i gröf-
ina til ekkjunnar og sagði henni, að
hann vildi ekki biða dómsins, heldur
ljúka lifinu með eigin sverðstungu i
hjartastað. Hann kvaðst aðeins vilja
biðja hana einnar bónar siðastra orða,
og hún væri sú, aðhonum veittist hvila
við hlið hins látna, svo þar hvildu
saman elskhuginn og eiginmaðurinn,
og hún gæti grátið þá saman. En þá
var annað uppi (eningi hjá ekkjunni.
Hún var allt i einu hlaðin lifsfögnuðu
og sagði með hita og þunga : „Nei, guð
forði mér frá þvi að þurfa að horfa á þá
liggja dauða saman, þessa tvo menn,
sem ég hef unnið á ævinni. Einn er nú
meira en nóg. Ég vil heldur, að sá
dauði sé hengdur, en sá, sem lifir,
deyi. Mér kemur ráð i hug.”
Og siðan lét hún hermanninn taka lik
hins látna eiginmanns og hengja það á
auða krossinn. Hermaðurinn varð alls
hugar feginn, en fólk, sem hafði séð
auðan krossinn um morguninn,
undraðist þau stórmerki, að sá kross-
festi skyidi vera kominn þangað aftur.
Hann virtist aðeins hafa vikiðsér frá
sem snöggvast.
Og þvi segi ég þaö, vinir minir:
„Trúðu vindunum fyrir skipi þinu,
en konu aldrei fyrir hjarta þinu. SÍkvik
aldan á sænum er staðfastari en
trúnaöur kvenna. Engin kona er góð i
eðli sinu, og geri hún eitthvað gott af
tilviljun, snýst það góðverk ætið með
einhverjum hætti tii ills.”
Sunnudagsblað Tímans
667