Íslendingaþættir Tímans - 22.03.1975, Blaðsíða 9

Stefán beindi för sinni til Ameriku, þar
sem hann dvaldist siðan um ára bil.
Enginn vafi er á þvi, enda fór hann
ekki dult með það, að Amerikudvöl
Stefáns, og kynni hans við ýmsa and-
ans skörunga þar, eins og t.d. Stefán
G., vikkaði sjónhring hans og þroskaði
á ýmsa grein. Þó fannst mér alltaf að
sjálfur teldi hann það mest um vert,
hversu hún efldi og treysti trú hans á
Islandi og öllu þvi, sem islenzkt er. Og
þó mun hún, öðrum þræði hafa verið
honum ærin þolraun. A timabili mun
honum jafnvel hafa þóttörvænt um, að
hann ætti afturkvæmt til lslands. Þeg-
ar við hittumst i Laxagötunni, sagði
hann mér frá þvi, að fyrir einhverja
tilviljun hefðu ljóðmæli gamla Grims
Thomsens slæðzt með sér til Ameriku.
„I átthagana andinn leitar
þó ei sé loðið þar til beitar,
og forsælu þar finnur hjartað,
þó fátækt sé um skógar högg.
Sá er bestur sálargróður,
sem að vex i skauti móður,
en rótarslitinn visnar visir
þó vökvist hlýrri morgundögg.”
Og þegar Stefán hafði tvisvar sinn-
um haft yfir þessar ljóðlinur úr ávarpi
Grims til fósturjarðarinnar, þá kom
mér i hug, að e.t.v. hefði samfylgd
gamla Bessastaðaskáldsins vestur
yfir hafið ekki verið tóm tilviljun.
Kannski var það alltaf ætlunin, að
verða lslendingnum „langra kvelda
jóiaeldur” á ókunnum slóðum. Og
leiða hann heim.
Þvi Stefán kom heim. Og þar átti
hann auk heldur eftir að lifa langan
dag og auðnast að gegna þeim störfum
ýmsum, er honum voru hugfólgin.
Hann varð að visu ekki kennari i
Varmahlið, en fékkst þó engu að siður
mikið við kennslu. Og af þvi að hann
var i rikum mæli gæddur eðli leiðtog-
ans, var hann afburða kennari. Hann
■veitti um hrið forstöðu vinnumiðlunar-
skrifstofu á Akureyri, og þar naut sin
vel hin hárglögga mannþekking hans,
rika réttlætiskennd og heita samúð
með öllum þeim, sem höllum fæti
standa i torsóttri glimu við harðýðgis-
lega mannfélagshætti samkeppnis-
þjóðfélagsins. Hann fékkst við hinar
vandasömustu þýðingar á öndvegis-
skáldverkum og leysti af hendi með
þeim hætti, sem afburðaþýðendum
einum er unnt.
1 þessum störfum, þótt óaðfinnan-
lega væru af hendi leyst, birtist okkur
þö ekki nema brot af Stefáni. Þau voru
sú vinna, sem hann innti af hendi fyrir
þjóðfélagið, sér og sinum til lifsfram-
færis. Og þótt þau væru honum engan
veginp leið kvöð, en miklu fremur ijúf
skylda, kynnpmst við honum þar
hvergi nærri öllum, þessum marg-
fróða, fjölhæfa, gneistandi gáfumanni.
íslendingaþættir
Guðrún
Björnsdóttir
Fædd 26. október 1903.
Dáin 10. febrúar 1975.
Mánudaginn 17. febrúar var jarð-
sungin frá Dómkirkjunni i Reykjavik
frú Guðrún Björnsdóttir, en hún and-
aðist i Landkotsspitala 10. febrúar, á
72. aldursári. Guðrún var Rangæingur
I báðar ættir, fædd i Káragerði i Vest-
ur-Landeyjum. Hún ólst upp i Fagur-
hól i Austur-Landeyjum, en þar
bjuggu foreldrar hennar, Björn
Einarsson og Kristin Þórðardóttir,
lengst af sinn búskap. — Guðrún átti 6
systkini og 1 fóstursystur. Fjögur
þeirra eru nú á lifi, Ragnar að Asi i
Hveragerði, Þorbjörg húsfreyja i
Bollakoti i Fljótshlið, Katrin á Elli-
heimilinu Grund og fóstursystirin,
Sigriður, er húsfreyja i Artúnum i
Rangárvallahreppi.
Guðrún fór tæplega tvitug að heiman
til starfa i Vestmannaeyjum. Þar
kynntist hún manni sinum, Vilmundi
Guðmundssyni frá Hafranesi við
Reyðarfjörð. Þau hjónin bjuggu árið
1930—1934 i Vestmannaeyjum, og
stundaði Vilmundur sjómennsku. Frá
Vestmannaeyjum fluttust þau til
Siglufjarðar i september 1934. Eftir
aðeins mánaðarbúsetu þar, fórst Vil-
mundur með bátnum Sigurði Péturs-
syni út af Siglufirði i mannskaða-
veðri.
Guðrún fluttist þá búferíum aftur
suður með dóttur þeirra hjóna, tæp-
lega 2ja ára að aldri. — Þeim hjónum
Að sitja i góðu tómi heima hjá honum,
heyra hann ræða um bókmenntir og
listir, innlendar og erlendar, að fornu
jafnt sem nýju, um félagsleg vanda-
mál og erfiðleika i sambúðarháttum
einstaklinga og þjóða, um tónlist, sem
var með nokkrum hætti einskonar
uppeldissystir hans, heyra hann segja
með sinni hárfinu, græskulausu kimni
frá mönnum og atburðum, er hann
hafði kynnzt á löngum og viðburðarik-
um lifsferli, það var unun, er engum
gleymist, sem átti þess kost að njóta,
— þaö var að kynnast Stefáni Bjarm-
an.
varð 2ja barna auðið, drengs, sem dó
nýfæddur, ogdóttur, Elsu Guðbjargar,
jarðfræðings, gift Pálma Lárussyni
verkfræðingi, búsett i Kópavogi.
Guðrún fór til starfa i 2 ár i Vest-
mannaeyjum eftir lát manns sins, en
Elsa dóttir hennar ólst upp hjá afa sin-
um og ömmu og Þorbjörgu móður-
systur sinni til 12 ára aldurs, er hún fór
Og nú hefur „klukkan glumið”
Stefáni áttræðum. Ef til vill varð það
ekki vonum fyrr. Og þó finnst okkur,
að leiðarlokum, að slikir menn lifi
aldrei nógu lengi.
Stefán var kvæntur Þóru Eiðsdóttur,
mikilhæfri mannkostakonu. Hafi
stundum sveljað um hann áður fyrr,
þá er vist, að ylurinn frá arninum
hennar Þóru hefur bætt það upp. Fyrir
það geta vinir Stefáns aldrei fullþakk-
aö þenni.
Magnús H. Gislason.
9