Fréttablaðið - 25.04.2007, Blaðsíða 16

fréttir og fróðleikur
Nýjung í ræstingum
– þú nærð hærra með UniFlex afþurrkunarsetti
R
V
62
33
UniFlex afþurrkunarsett
og tvær aukamoppur.
1.398,-
Henrietta Holz Jensen
sölumaður í útibúi RV í Danmörku
N
ú
á
ti
lb
oð
i!

il
i

Hneyksli skekur Alþjóðabankann
Bæta hag
eldri borgara
og öryrkja
Lögmenn olíufélaganna
héldu því fram fyrir dómi,
enn einu sinni, að samráð
olíufélaganna hefði ekki
valdið neinu tjóni. Einnig
drógu þeir úr því að sam-
ráðið hefði verið umfangs-
mikið og lýsti Gísli Baldur
Garðarsson, lögmaður Olís,
því yfir að tölvuskeytasend-
ingar milli forsvarsmanna
olíufélaganna hefðu verið
„óvarlegar“.
Kristinn Hallgrímsson, lögmaður
Kers, og Gísli Baldur Garðarsson,
lögmaður og stjórnarformaður
Olís, héldu því báðir fram í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur á mánudag
að samráð olíufélaganna hefði
ekki valdið neinu tjóni. „Þetta er
eins og um innbrot hafi verið að
ræða, en engu stolið,“ sagði Krist-
inn meðal annars. Gísli Baldur tók
undir þessa skoðun en sagði olíu-
félögin hafa verið með of sam-
stilltar aðgerðir fyrir „einstaka
útboð“ og forsvarsmenn þeirra
hefðu skipst „óvarlega á tölvu-
skeytum“.
Lögmenn olíufélaganna krefjast
þess að Sigrún Guðmundsdóttir
héraðsdómari víki sæti í máli olíu-
félaganna gegn samkeppnisyfir-
völdum og ríkinu þar sem þeir
telja hana með orðum sínum í
fyrri skaðabótamálum félaganna
hafa gert sig vanhæfa. Sérstak-
lega í máli Sigurðar Hreinssonar
gegn Keri en þar skilaði hún sér-
atkvæði þar sem hún sagði sam-
ráðið óumdeilt og hafa verið til
þess fallið að hækka verð á olíu.
Óumdeilt samráð olíufélaganna
stóð yfir, hið minnsta, frá 1993 til
og með meirihluta ársins 2001. Þá
gerðu samkeppnisyfirvöld húsleit
í höfuðstöðvum félaganna. Rann-
sókn fór af stað sem að lokum
leiddi til þess að olíufélögin voru
sektuð um 1,5 milljarða.
Ekki er hægt að halda öðru
fram, miðað þær upplýsingar sem
eru fyrir hendi, þar með talda
dóma sem fallið hafa og tæplega
þúsund blaðsíðna skýrslu sam-
keppnisyfirvalda, að samráð olíu-
félaganna sé óumdeilt. Allt tal um
annað er rangt og afbökun á sann-
leikanum. Olíufélögin hafa frá
upphafsstigum málsins haldið því
fram að samráð olíufélaganna hafi
ekki valdið tjóni, á þeim forsend-
um séu sektir félaganna rangar og
fari ekki saman við málsatvik.
Þessu mati lögmannanna hafa
dómarar í héraðsdómi, og lög-
menn þeirra sem sótt hafa rétt
sinn vegna samráðsins, verið
algjörlega ósammála. „Er einhver
að halda því fram í alvöru að sam-
ráð olíufélaganna hafi ekki valdið
tjóni?“ sagði Vilhjálmur H. Vil-
hjálmsson hæstaréttarlögmaður í
upphafi málflutnings í máli
Reykjavíkurborgar, sem hann
sótti málið fyrir, gegn olíufélögun-
um. Í því tilfelli höfðu olíufélögin
með sér samráð fyrir útboð á
vegum borgarinnar haustið 1996.
Skeljungur, sem borgin samdi við
eftir útboðið, greiddi hinum olíu-
félögunum rúmar níu milljónir
króna í bakgreiðslu á grundvelli
samkomulags sem félögin gerðu
með sér fyrir útboðið. Borginni og
fyrirtækjum hennar voru að
lokum dæmdar rúmar 72 milljónir
króna, auk dráttarvaxta, í bætur
vegna samráðsins fyrir útboðið.
„Samráð fyrirtækja á markaði
er til þess fallið að valda tjóni. Það
liggur í hlutarins eðli og ef svo
væri ekki þá væri það ekki bann-
að,“ segir Guðmundur Sigurðsson,
prófessor í skaðabótarétti við
Háskólann í Reykjavík. „Menn
geta deilt um fjárhagstjón út frá
þeim upplýsingum sem liggja
fyrir hverju sinni, en það er held-
ur ekki óeðlileg krafa að dómstól-
ar snúi sönnunarbyrðinni við og
geri þeim sem eiga þátt í samráði
að sanna að tjón hefði ekki verið
neitt, eða takmarkað.“
Gísli Baldur og Kristinn minntust
báðir á það í málflutningi sínum á
mánudag að fjölmiðlar hefðu dreg-
ið upp „ranga og villandi“ mynd af
samráðsmálinu. Gagnrýndu þeir
öðru fremur vinnubrögð sam-
keppnisyfirvalda, sem hefðu
„meira úrskurðarvald“ hér á landi
heldur en þekktist í „hinum vest-
ræna heimi“, og sögðu skýrslu
þeirra vegna málsins til þess fallna
að stýra fjölmiðlaumfjöllun í rang-
an farveg.
Í skýrslunni koma fram nokkur
hundruð skjalfest dæmi um skýrar
sannanir fyrir því að samráð hafi
verið viðhaft. Þar á meðal eru tugir
tölvuskeyta forstjóra olíufélag-
anna, sem þeir sendu sín á milli.
Dæmi um þetta er tölvuskeyti
Geirs Magnússonar, forstjóra Olíu-
félagsins, nú Kers, til Kristins
Björnssonar þáverandi forstjóra
Skeljungs í febrúar árið 2000. Þar
segir: „Ég geri það að tillögu minni
að við tökum aðeins fyrir uppgjörs-
mál á fundinum og frestum öðru.
Óuppgert er: Grundartangi, SVR,
Raufarhöfn og Kísiliðjan. Vinsam-
legast eyðið þessari orðsendingu
þegar þið hafið hafið lesið hana.“
Lögmenn olíufélaganna hafa
gagnrýnt skýrsluna fyrir fram-
setninguna á þessum tölvuskeytum
og segja hana villandi og kippa efn-
isatriðum úr samhengi. Umfjöllun
fjölmiðla um samráðsmálið hefur
verið mikil, öðru fremur vegna
þess að sterkar vísbendingar eru
uppi um að þolendur samráðsins,
sem er með öllu fordæmalaust hér
á landi, hafi verið almenningur í
landinu enda olía nauðsynjavara.
Óðinn Jónsson, fréttastjóri hjá
Ríkisútvarpinu, telur fjölmiðla
hafa brugðist hárrétt við þegar
málið kom upp og telur eftirfylgni
málsins hafa verið til fyrirmyndar.
„Umfjöllun fjölmiðla hefur að
mínu mati endurspeglað áhuga
almennings á málinu. Almenningi
var misboðið þegar samráðið
komst upp. Fjölmiðlar brugðust við
því með því að fylgja málinu eftir
af metnaði og festu, og gera það
vitaskuld enn. Ég vísa því alfarið á
bug að fjölmiðlar hafi kveðið upp
einhverja dóma í málinu, eins og
stundum hefur verið gefið í skyn.
Það lýsir öðru fremur miklum mis-
skilningi á störfum og eðli fjöl-
miðla.“
Þess er nú beðið að úrskurðað
verði um hæfi Sigrúnar Guð-
mundsdóttur til þess að dæma í
máli olíufélaganna gegn ríkinu og
samkeppnisyfirvöldum.
Samráðsmálin enn fyrir dómi