Tíminn - 03.11.1983, Side 7

FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1983
km:
umsjón: B.SUog K.L.
Að berja
forstjórann
og fá gott
starf að
■ Herská áströisk valkyrja
varö sér úti um starf sem
verkstjóri í niðursuðuverk-
smiðju í Sydney með heldur
óvenjulegum hætti. Hún barði
verksmiðjueigandann i klessu
og hlaut starfíð að launutn!
Ruby Jackson, en svo heitir
konan, lagði leið sína í verk-
smiðjuna eftir að syni liennar,
Eddie, hafði verið ncitað um
vinnu þar. Hún ætlaði sér að
jafna um gúlana á þeim, sem
ábyrgð bar á þcim inálalyktum.
Ekki reyndist lciðin til eigand-
ans greið né bein og varð Ruby
að hcyja marga hildina, áður
en hún komst á leiöarenda. I
valnuni lá þá eltir hana fjöldi
manns, skrifstofumenn, vélrit-
unarstúlkur og einkaritarar.
Þegar verksmiðjueigandinn sá
hvað verða vildi, gerði hann
tilraun til að fela sig inni í skáp,
lögreglan loks kom, tilkvödd,
á vettvang, var hún liúin að
lúskra á honum ótal sinnum.
En verksmiðjueigandinn
fylltist slíkri aödáun á bar-
dagaaðferðum Ruby, aö hann
réði hana á staðnum sem verk-
stjóra í pökkunardcild fyrir-
tækisins, en starfsfólkið þar
þótti nokkuð ódælt. - Hún
hefur einmitt þá kosti til að
bcra, sem til þarf i það starf,
sagði hann hinn ánægöasti.
Nú er Ruby komin á þá
skoðun, að Eddie sé svo mikil
liðleskja, að hann hafí ekki átt
skilið að fá starfíð, sem hann
sótti um. - Hann er ekki merki-
legur pappír, ef liann getur
ekki barist fyrir sér sjálfur.
jafnvel ég myndi ekki ráða
hann í vinnu og er þó móðir >
hans, segir hún full fyrirlitning-
ar á syni sínum.
■ Þeim Mike og Lauru hefur gengið heldur brösótt í
tilhugalífí sínu í sjónvarpinu, er ekki sömu sögu að segja um
leikarana Michael Williams og Judi Dench, sem fara með hlutverk
Laura og Mike. Þau hafa verið hamingjusamlega gift hvort öðru
í mörg ár.
Þau Judi og Michael eru bæði virtir og vinsælir leikarar í
heimalandi sínu, Englandi, og mun framgangsríkari en hjúin í
sjónvarpsþáttunum.
- Hvernig hefur þér lík'að við
forsetastarfið, þessar þrjár vikur
sem þú hefur gegnt því?
„Mér hefur bara líkað vel.
Þetta er talsvert öðru vísi en
hefðbundin fundarstjórn. Hér
gilda nokkuð sérstakar reglur,
og á stundum liggur við að
maður noti ekki sitt eigið orða-
val, því maður verður að fara
eftir þessum serímoníum sem
hér gilda, ef svo má að orði
komast. Þettageturveriðvanda-
samt verk, því forseti þarf að
vera umburðarlyndur gagnvart
sínum meðdeildarmönnum og
gæta í hvívetna að þeir njóti síns
réttar, jafnframt því að hafa
stjórn á hlutunum og gæta þess
að ekkert fari úr böndunum. Það
getur komið upp að forseti þurfi
að taka skyndilegar ákvarðanir,
en það hefur nú ekki reynt á þaö
ennþá."
- Þurftir þú ekki að kynna þér
mjög grannt þingsköp, áður en
þú settist í forsetastól?
„Auðvitað þurfti ég að lesa
þingsköpin vel, en jafnframt þarf
maður að hafa þau hjá sér, svo
hægt sé að grípa til þeirra, auk
þess sem það eru viss atriði sem
ágætt er að hafa hjá sér á
minnisblaði. Til dæmis má ekki
gleyma að hringja bjöllunni sem
notuð er til þess að hringja inn á
fundi og þá má ekki heldur
gleyma að hringja þessari dýr-
mætu klukku sem hringt er þegar
fundur er settur og honum slitið.
Þessi klukka er merkilegur grip-
ur og fallegur. Hún var gefin
Alþingi 1930.“
- Hefur eitthvað spaugilegt
gerst hjá þér í forsetastörfunum
þessar þrjár vikur?
„Ja, það kemur öðru hvoru
upp að það vefst svolítið fyrir
félögum mínum, að samkvæmt
þingsköpum, þá á að ávarpa
forseta Herra. Þeir biðja mikið
afsökunar á þessu, en ég hef sagt
þeim, og það oftar en einu sinni,
að bæði er nú það, að þetta er
samkvæmt þingsköpum og eins
hitt að herra í víðtækari merk-
ingu þýðir sá sem hefur valdið
eða stjórnar, og því er 'það að
mínu mati spurning hvort nokk-
uð eigi að vera að breyta þessu.
Þeir nota nú ósköp fallegt orð í
staðinn, og ávarpa mig „Virðu-
legi forseti" og ekki hef ég neitt
á móti því!“
erlent yfirlit
Hagen er skæðasti
keppinautur Káres Willoch
■ LEIÐTOGAR íhaldsflokks-
ins norska eiga í talsverðum
vanda um þessar mundir. jdokk-
ur þeirra hefur verið í vexti
síðustu árin og skoðanakannanir
'bentu til. að fylgi hans héldi
áfram að aukast.
Þetta þótti ekki heldur ósenni-
legt, því aðeftirþingkosningarn-
ar haustið 1971, myndaði hann
minnihlutastjórn undir forustu
formanns síns, Káre Willoch,
með stuðningi miðflokka'nna
tveggja, Miðflokksins og Kristi-
lega flokksins.
Þessir þrír flokkar fengu sam-
eiginlega meirihluta í þingkosn-
ingunum 1971 og vék þá minni-
hlutastjórn Verkamannaflokks-
ins af hólmi, en hún hafði stuðzt
við Sósíaiiska vinstri flokkinn.
Sigurvegararnir í kosningun-
um 1971 höfðu lofað því fyrir
kosningarnar að mynda stjórn
saman, ef þeir fengju mcirihluta.
Miðflokkarnir töldu heppilégra
a.m.k. fyrst í stað aö styðja
minnihlutastjórn Ihaldsflokksins
en að mynda stjórn með honum.
Káre Willoch taldi hins vegar
minnihlutastjórn vcikari en sam-
steypustjórn og vann því áfram
að því að koma samsteypusfjórn
á laggirnar. Þetta tókst honum á
síðastliðnu sumri. Nú situr að
völduni í Noregi samstcypu-
stjórn þessara flokka þriggja
undir forustu Willochs.
Það var talið að staða lhalds-
■ Kárc Willoch.
Samt ætlar Willoch ekki að hrekjast til hægri
flokksins væri býsna sterk, þegar
gengið var til bæjar- og sveitar-
stjórnakosninga í septembersíð-
astliðnum, enda bentu skoðana-
kannanir til þess. Hins vegar var
verulegur uggur í miðflokkun-
um, því að skoðanakannanir
gengu á móti þeim.
Urslit kosninganna urðu hins
vegar á aðra leið. Miðflokkarnir
héídu sínu, ef miðað er við
þingkosningarnar 1971. íhalds-
flokkurinn tapaði talsvcrðu fylgi.
Helzti stjórnarandstöðuflokkur-
inn, Verkamannaflokkurinn,
bætti hins vegar talsvcrt stöðu
sína.
Hefði hér verið um þingkosn-
ingar að ræða, hefðui Verka-
mannaflokkurinn og Sósíaliski
vinstri flokkurinn fengið eins
þingsætis meirihluta á þingi.
Tap íhaldsflokksins varð
meira en svo, að það hefði breytt
þannig valdahlutföllunum á
þinginu, ef um þingkosningar
hefði verið að ræða. Hann missti
ekki aðeins fylgi til vinstri, held-
ur enn meira til hægri.
HELZTI sigurvegarinn í
kosningunum var flokkur, sem
er langt til hægri við íhaldsflokk-
inn, Framfaraflokkurinn, sem
svipað hefur um margt til flokks
Glistrups í Danmörku. Til þess
flokks missti íhaldsflokkurinn
mest fylgið.
Framfaraflokkurinn hafði
haldið uppi harðri gagnrýni á
stjórnina og þó einkum Ihalds-
flokkinn fyrir að efna ekki kosn-
ingaloforð sín. Mest deildi hann
þó á Willoch fyrir það að hafa
ekki efnt loforðið um lækkun
skattanna.
íhaldsflokkurinn stendur nú
frammi fyrir þeim vanda, hvern-
ig hann á að mæta ósigrinum.
Spurningin er þessi:
Á flokkurinn að taka upp
keppni við Framfaraflokkinn og
stöðva fylgistapið til hægri eða á
hann frekar að keppa við Yerka-
mannaflokkinn og stöðva fylgis-
tapið til vinstri?
Margt þykri benda til, að Káre
Willoch velji heldur síðari
■ Carl I. Hagen.
kostinn, enda skiptir enn meira
máli fyrir hann að reyna að
hindra fylgisaukningu Verka-
mannaflokksins, sem gæti leitt
til þess að hann og Sósíaliski
vinstri flokkurinn fengju meiri-
hluta á þingi, eins og úrslit
bæjar- og sveitarstjórnarkosn-
inganna bentu til.
Það myndi jafnframt torvelda
samstarf Ihaldsflokksins og
miðflokkanna, ef íhaldsflokkur-
inn brygðist þannig við ósigrin-
um í bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningunum að taka upp meiri
hægri stefnu.
Samkvæmt því, sem hér er
rakið, mun Willoch sennilcga
fylgja áfram svipaðri stefnu og
hingað til og láta fylgistapið til
hægri ckkert á sig fá. íhalds-
Ifokkurinn mun hins vcgar taka
upp harðari áróður gcgn Fram-
faraflokknum, en hann hefur
ekki óttazt hann verulcga hingað
til og því að mestu látið hann
afskiptalausan. Það mun vafa-
laust breytast.
Kárc Willoch hcfur reynzt mun
frjálslyndari og félagslyndari
sem forsætisráðhcrra cn fylgis-
menn hans margir áttu von á.
Þcss vcgna sætir hann vcrulegri
gagnrýni í hægri armi flokksins.
í raun Itefur ekki orðið mikil
breyting á stjórnarstefnunni í
Noregi við stjórnarskiptin 1971
á sviði félagsmála.
Það hefur styrkt ríkisstjórnina
og gert henni margt auðvcldara,
aö olíuvinnslan hcfur fært Norð-
mönnum góðan hagnað aö
undanförnu.
ÞEGAR aldraður maður.
Anders Lange, stofnaði Fram-
faraflokkinn scm eftirmynd
flokks Glistrups í Danmörku,
var honum yfirleitt ekki spáð
langri framfiö. Langc tókst þó
að ná kosningu 1973, ásamt
þrcmur öðrum fylgismönnum
sínum. Hann dó ári síðar, og
þótti þá líklcgast að flokkurinn
væri úr sögunni.
Það var ungur maður, Carl
I.Hagen, sem tók sæti Langes á
þinginu. Hann þótti standa sig
sæmilega, en samt féll hann í
þingkosningunum 1977.
Hagen var þó ekki af baki
dottinn. Hann kom aftur til
sögunnar í kosningabarátlunni
1981 og var þá orðinn formaður
flokksins.
Hagcn þótti þá standa sig vel
í sjónvarpi, cnda leiddu kosn-
ingaúrslitin í Ijós, að hann hafði
náð til fólks. Flokkurinn bætti
við sig vcrulegu fylgi og Hagen
náði kosningu.
Síðan hefur borið verulega á
Hagen og fylgi flokksins haldið
áfram að aukast, eins og kom í
Ijós í bæjar- og sveitarstjórnar-
kosningunum.
Yfirleitt er talið, að fylgis-
aukning flokksins sé verk Hag-
ens og flokkurinn standi og falli
með honum.
Hagen er 39 ára. Hann lærði
hagfræði í Bretlandi. Hann fékk
framkvæmdastjórastöðu við álit-
legt fyrirtæki eftir heimkomuna-
og þótti standa sig þar allvel. Því
starfi gegndi hann til 1974, er
hann tók sæti á þingi. Síðan
hefur hann gegnt ráðgjafastörf-
um hjá ýmsum fyrirtækjum.
Hagen er vel máli farinn og
kemur vel fyrir í sjónvarpi, eins
og áður segir. Hann þykir vera
málefnalegri en leiðtogar flokka
eins og Framfaraflokksins eru
yfirleitt. Þess vegna hefur hann
náð meira fylgi og áliti.
Þórarinn ,
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar mXm