Réttur - 01.07.1966, Blaðsíða 43

Réttur
243
brauð. Og svo varð í mestöllum þeim þriðja liluta heims, sem nú
er sósíalistískur, að í þessum írumstæðu löndum, lítt þróuðum á
kapitalíska vísu, varð alþýðan að taka völdin og gera sósíalistískar
ráðstafanir til þess að tryggja atvinnu og brauð, en leggja um leið
með fórnfrekri iðnvæðingu tæknilegan grundvöll að fullkomnu
sósíalistísku framtíðarþj óðfélagi.
Nú er um það barist í „þróunariöndum“ Asíu, Afríku og Suður-
Ameríku, þar sem hungraður helmingur mannkyns býr, hvort það
þurfi sósíalisma til þess að þær rændu þjóðir sigri í baráttunni um
atvinnu og brauð, — eða hvort unnt verði að skapa þar slíkt borg-
aralegt þjóðfélag með byltingum gegn erlendri kúgun og innlendu
landeigendaafturhaldi, að þeim kröfum verði fullnægt innan auð-
valdsskipulags. Reynslan mun útkljá hvað verður, — en það er
grimmúðleg kaldhæðni örlaga, að einmitt auðvald Bandaríkjanna
skuli styðja allt það afturhald og lierforingjaklíkur þess, er frek-
ast standa í vegi fyrir að borgaraleg lýðræðisþróun geli orðið í
slíkum löndum, er máske uppfyllti þessi skilyrði, að sigur í baráttu
um atvinnu og brauð ynnist innan borgaralegs þjóðfélags.
Hér á Islandi vannst úrslitasigurinn í baráttu alþýðu fyrir brauði
og atvinnu undir forustu Sósíalistaflokksins á árunum 1942—’46.
Og hann vannst innan liins borgaralega þjóðfélags, en með sósíal-
istískum úrræðum. Það var vald sósíalistískrar verkalýðshreyfing-
ar, er braut gerðardómsfjötrana með skæruhernaðinum 1942 og
vann sigurinn í bardaganum um liið daglega brauð. Og sú nýsköp-
un atv.innulífsins 1944—’46, er lagði tæknigrundvöllinn að atvinnu-
öryggi, átti upphaf sitt í sósíalistískum hugmyndaheimi. Síðan varð
að heyja þrotlausa baráttu til þess að tryggja og festa þennan
grundvöll. Meðan auðvaldið ræður, er hann ætíð í hættu. Alvar-
legasta atlagan var gerð 1951—’52, er fésýsluflokkarnir (íliald og
Framsókn) sameinaðir reyndu að undirlagi amerískra auðjöfra
að skipuleggja í senn atvinnuieysi og skort, m. a. með því að svifta
Islendinga frelsi til íbúðahúsabygginga. Með verkfallinu mikla
1955 og vinstri stjórninni 1956—’58 tókst að tryggja á ný fulla
atvinnu um allt land og liið daglega brauð.
Lífskjarabyltingin frá 1942—’46, afkomu- og atvinnuöryggið,
sem þar með fékkst, hefur nú verið fest svo í sessi fyrir baráttu
Sósíalistaflokksins og þeirra aðila, sem hann á hinum ýmsu skeið-
um hefur unnið með, að þeim grundvelli verður héðan af vart
hnekkt, nema völd burgeisastéttarinnar komist í alvarlega hættu.
lslenzk alþýða léti ekki bjóða sér á ný atvinnuleysi og neyð for-