Réttur - 01.07.1966, Page 45

UKTTUR
245
slysahættu. — Það þarf að stórauka skrúðgarða í hæjum og borg-
um. — Og þannig mætti leng,i telja.
En allt þýðir þetta að knýja tram með harðri sókn félagslega þjónustu
við almenning, — og það verður aðeins gert með vægðarlausri baróttu
gegn þeirri gróðahyggju drottnandi braskstéttar, sem lætur gildaskóla,
sjoppur, lóðabrask, viðskiptahallir o. s. frv. sitja i fyrirrúmi fyrir brýnustu
samfélagslegri þjónustu við almenning.
Og ef að vanda lætur, þá mun yfirstéttin ekki láta undan þessum
kröfum fyrr en hún óttast að ella muni völd hennar í hættu. (Svo
var það 1942). Og til þess að svo verði, þarf róttækni alþýðu á
þessum sviðum að hafa aukist stórum.
3. BARÁTTAN FYRIR SAMFÉLAGSLEGRI UMSKÖPUN AT-
VINNULIFSINS. — Það er: harátta verkalýðsins og annarra launa-
slétta fyrir því að færa það vald, sem nú er í höndum einstakra,
voldugra stóratvinnurekenda, yfir til hins v.innandi fólks. Hér koma
til greina endurbætur af ýmsu tagi, sem smátt og smátt myndu
breyta eðli þjóðfélagsins: 1) lýðræði á stórum vinnustöðvum, þ. e.
vald verkalýðs og annarra starfsmanna a. m. k. til jafns við fjár-
magnseigendur; slíkt væri um leið viðurkenning á g.ildi vinnunnar,
— mannsins, — eigi síður en gildi peninga; — 2) stórfelld sam-
vinnuhreyfing um framleiðslu, þar sem hinir vinnandi menn ráða
fyr.irtækjunum; — 3) þjóðnýting ákveðinna greina atvinnu- og verzl-
unarlífsins, svo sem olíu-, híla-, byggingaefnis-innflutnings, enn-
fremur tryggingastarfseminnar, fasteignasölu o. s. frv.; — 4) á-
hrif hins vinnandi fólks á ríkisfyrirtæki til þess að koma á meira
lýðræði, en draga úr einræði embættismanna — og þannig mætti
lengi telja. Og auðvitað er heildaráætlunargerð um atvinnulífið,
einkum vilurleg fjárfesting, undirstaða þess, að slík umsköpun
blessist. 1 þessari umbótabaráttu, sem er liður í valdabaráttu al-
þýðu, þarf hvort tveggja að fara saman: að efla sjálfsstjórnarhreyf-
ingu verkalýðsins í liinurn ýmsu stórfyrirtækjum — og — að ná
slerkari lökum á sjálfu ríkisvaldinu og efla um leið ríkisreksturinn
á kostnað einkareksturs auðmanna, — en hvort tveggja er þetta
þáttur í baráttu fyrir því lýðræði í atvinnulífinu, sem sósíalism-
inn er, þegar hann hefur sigrað.
4. BARÁTTAN FYRIR ALHLIÐA FÖGRU MENNINGARLÍFI.
Það er eitt aðaleinkenni auðvaldsskipulagsins — og í því felst ein
hræðilegasta hættan, sem af því stafar, ef það stendur lengi hjá
einni þjóð, — að það gerir eigi aðeins að lítillækka manninn —
verkamanninn — niður í það að vera tæki lil að græða á, heldur