Náttúrufræðingurinn - 1931, Blaðsíða 26

168
N'ATTUIíU I' I
getað verið orsök til ]>ess, að hlið ]>etta myndaðist. Skýringin virð-
ist vera þessi:
Þegar álandsvindur er með brimi, keyrir vindurinn sjóinn
upp að ströndinni. En ]>að er auðskilið, að sjórinn getur ekki stöð-
ugt keyrzt að landi, nema að hann hafi jafnframt einhverja út-
rás frá ströndinni aftur. Verður útsog með öldunni, ]>egar hún
brotnar og fellur til baka, og þar sem dýpka tekur út frá strönd-
inni, verður útsogið að undirstraum eða botnstraum, er stefnir
frá landi. Sé brimið mun minna á einum stað en öðrum við strönd-
ina, getur svo farið, að öldufallið, frá báðum hliðum, leggist þar
að, og þar myndist stöðugt íitsog meðan brimið varir, er beri sand-
inn burt með sér frá ströndinni, líkt og árstraumur, og grafi þar
niður hlið eða ála.
Svo sem kunnugt er, dregur fitubrák mjög úr öldu broti.
Hefir því lýsi eða olía verið notuð til að lægja brim við suma
lendingarstaði hér á landi, til þess að gera bátum hægra fyrir
að lenda. Brákin við hvalfjöruna í Landeyjum hefir líka orðið til
að draga úr briminu á takmörkuðu svæði, svo þar hefir getað
myndast útstreymi, sem grafið hefir hlið í sandinn.
Bændur í Landeyjum, sem veittu þessu eftirtekt, komust á þá
skoðun, að það sem hér skeði, mætti leika eftir. Það myndi líklega
vera hægt að fá brimið til að rjúfa slík hlið í sandana, með því
að láta lýsi eða olíu seitla fram í fjöruna á ákveðnum stöðum,
þegar brim væri, þar sem menn vildu að hlið sköpuðust. Ef þessu
yrði haldið áfram um nokkurn tíma í svo stórum stíl, að brák gæti
myndast í brimgarðinum, hugðu ]>eir að það gæti nægt til þess, að
nothæf hlið til lendingar mynduðust. — Veit eg eigi, hvort leitað
hefir verið liðsinnis hjá þeim, er sjá um lendingarbætur hér á
landi, til þess að fá slíka tilraun gerða. En um 1920 réðust bænd-
ur í að kaupa grút frá Vestmannaeyjum, settu hann í poka og
stjóruðu hann niður á einum stað við sandinn. En tilraun þessi
mistókst, því grúturinn var svo fitulítill, að hann gerði enga að
kalla brák út frá sér. Annars er ]>etta vel þess vert, að því sé gaum-
ur gefinn, og það nánar rannsakað.
G. G. B.