Andvari - 01.01.2008, Síða 72

70
GUNNAR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
Uppvöxtur og mótun
Steinn var næstyngstur fimm systkina. Hann fæddist 13. október 1908 á
Laugalandi í Nauteyrarhreppi við ísafjarðardjúp. Foreldrar hans komu úr
röðum vinnufólks og máttu þakka fyrir að fá eitthvað að starfa. Vegna fátækt-
ar var heimilið leyst upp og börnunum komið fyrir hjá vandalausum. For-
eldrar hans, Etelríður Pálsdóttir (1882-1963) og Kristmundur Guðmundsson
(1874-1944), slitu síðar samvistir. Tveggja ára fluttist Steinn með móður sinni
að Bessatungu í Saurbæ en fjórum árum síðar varð hún að láta hann frá sér
og var honum komið fyrir hjá mæðginunum í Miklagarði í sömu sveit, Stein-
grími Samúelssyni og Kristínu Tómasdóttur.
í viðtali sem Matthías Johannessen átti við Etelríði móður Steins segir hún:
„Það var sárt, þegar ég þurfti að láta Stein frá mér á þriðja árinu, það var
sárt. Það er ekki hægt að lýsa því hvernig mér var innanbrjósts þá. Ég gleymi
honum aldrei, þegar hann kvaddi mig sex ára gamall, viknaði við bæjarvegg-
inn og horfði á eftir mér. Það voru þung spor. En hann var dulur á tilfinn-
ingar sínar og átti erfitt með að láta þær í ljós og bældi þær. Hann átti ekki
langt að sækja það. Þannig hef ég einnig verið. Ég hef aldrei kunnað að flíka
tilfinningum mínum.“‘ Eitt og annað bendir til mikils sársauka Steins í garð
móður sinnar á bernskuárum hans. En í Miklagarði fékk Steinn gott atlæti
og þar leið honum vel og einnig á Heinabergi þangað sem þau Steingrímur
og Kristín móðir hans fluttust síðar. Þá var Steingrímur kvæntur Steinunni
Guðmundsdóttur.
Steinn var viðloðandi sveitina til tvítugsaldurs. Hann stundaði nám í
Ungmennaskólanum á Núpi í Dýrafirði veturinn 1925-6, sumarið 1926 var
hann kaupamaður í Bessatungu hjá Stefáni skáldi frá Hvítadal. Til Reykja-
víkur kemur hann fyrst árið 1926, er m.a. vinnumaður á Korpúlfsstöðum
í Mosfellssveit, á árunum 1926-1928 fær hann sjúkdóm, sumir telja löm-
unarveiki, sem olli lömun á vinstri handlegg.2
✓
Ahrifavaldar
Þrátt fyrir bág ytri kjör fékk Steinn gott atlæti og naut umhyggju og ástúðar
þeirra sem fóstruðu hann í bernsku. Það var ekki síst Steinunn fóstra hans
sem hafði skilning á hæfileikum Steins en Steingrími fóstra hans fannst hinn
ungi sveinn hins vegar nýtast lítt við líkamlega vinnu. Kristín móðir Stein-
gríms hafði skilning á gáfum Steins og hæfileikum hans, henni bast Steinn
sterkum tilfinningaböndum. Heimilið mótaði hann eins og önnur börn.
Tvö þjóðkunn skáld komu við sögu á mótunarskeiði hans. Annað þeirra
var Stefán Sigurðsson frá Hvítadal sem fluttist í Bessatungu árið 1923 og