Andvari - 01.01.1885, Blaðsíða 193
Endurskoðun stjórnarskrárinnar.
187
milli þeirra, heldur einnig af undantekningu þeirri
eður fyrirvara, sem gerður er um það, að hið almenna
löggjafarvald ríkisins skuli taka þátt í því, að broyta
stöðu hæstarjettar, sem æðsta dóms í íslenzkum málum,
því eins og breyting þcssi þannig er sett í vændir, sem
sjálfsögð sjerstakleg landsrjettindi samkvæmt 1. gr. sbr.
við 3. gr., þannig sýnir og sannar undantekningin um
þetta eina atriði, að öll hin önnur sjerstaklegu málefni
landsins, sem talin eru í greininnij sjeu að öllu öðru
leyti undanskilin hluttöku hins almenna löggjafarvalds,
sem hjer hlýtur, eins og í 2. gr. laganna, að þýða lög-
gjafarvaldið í þeim málum, sem eru sameiginleg Dan-
mörku og íslandi.
íslendingar hefðu nú sannarlega fulla ástæðu til að
vænta þess, að ráðgjafastjórnin danska, sem Qallaði um
stjórnarmálefni íslands, og vissi, undir hve þungum kost-
um landið hafði mátt búa, og hve aumloga það var á
sig komið eptir einveldistímana, og hafði jafnframt fyrir
sjer margítrekaðar bænir og kröfur alþingis um það, að
lsland fengi innlenda stjórn með ábyrgð fyrir alþingi í
þess eigin málum, hefði látið sje.r umhugað um, að út-
vega landinu svo frjálslega og þörfum þess og stað-
háttum svosamkvæma stjórnarskipun, sem framast mátti
verða, eptir þeim grundvelli, sem þannig var lagður við
stöðulögin 2. jan. 1871. En þessu fer fjarri. Að vísu
lagði stjórnin fyrir alþingi 1871 frumvarp til stjórnar-
skipunarlaga um hin sjerstaklegu málefni íslands, og að
vísu segir svo í 1. gr. þessa frumvarps, að í öllum mál-
um, sem samkvæmt lögum um hina stjórnarlegu stöðu
íslands í ríkinu 2. jan. 1871 3. gr. varði ísland sjer-
staklega, hafi það löggjöf sína og stjórn út af fyrir sig á
þann hátt, að löggjafarvaldið sje hjá konungi og alþingi
í sameiningu, framkvæmdarvaldið hjá konungi og dóms-
valdið hjá dómendunum.
En þrátt fyrir þessar áheyrilegu grundvallarsetn-
ingar var frumvarpið, þegar til útfærslu þeirra kom,