Menntamál - 01.03.1936, Blaðsíða 57

MENNTAMÁL
55
því. Börnin gagnrýna hvern lilut, sem hvert einstakt
þeirra hýr til. Árangur þessarar gagnrýni er sá, að hvert
barn venst við glögga athugun, lærir að meta hæfileika
félaga sinna og temja sér umburðarlyndi með þeim, sem
minna geta. Hinn almenni áhugi, sem þau hafa fyrir
starfi sínu, gerir þau allt í senn: kröfuhörð um vand-
virkni, samábyrg og sjálfstæð. Þeir sem hafa brotið af
sér gegn skólanum, eru dæmdir af félögum sínum og
verða að beygja sig fyrir úrskurði þeirra. Á þennan hátt
er kennarinn leystur frá öllum lögreglustörfum. Hann er
svo gersamlega laus við að þurfa að viðhalda aganum,
að hann þarf miklu fremur að verja liina ákærðu gegn
of ströngum dómum félaganna. Af þessu leiðir mjög al-
úðlegt vináttusamband milli kennara og nemenda, svo
og það, að börnunum þykir vænt um skólann sinn. Þetta
nægir til þess að sanna oss, að vér erum á rétttri leið.“
Eg mun nú ekki orðlengja öllu meira um tilraunir af
þessu tagi, þótt af miklu sé að taka. Það liefði t. d. ver-
ið ástæða til í þessu sambandi að tala um A. S. Neill og
skóla hans, sem margir munu kannast við. En ég ætla
aðeins að drepa á tilraunir annars Englendings, sem
einnig er lieimskunnur uppeldisfræðingur og hefir rit-
að stórmerkar bækur. Það er Homer Lane. Hann stofn-
aði eins konar nýlendu fyrir börn, sem höfðu gerzt brot-
leg við lög. Hælið var byggt í sveit, nálægt gömlum
bóndabæ. Börnin sjálf, 14—17 ára gömul, byggðu öll liús-
in, fjögur að tölu. Auk þess unnu þau að jarðrækt, þvott-
um og öllu, sem heimilið þurfti að láta vinna. Homer
Lane byrjaði með verstu lögbrjóta, sem liann fann hjá
barnadómstólunum og tók í viðbót þá unglinga eina,
sem liöfðu hið versta orð á sér, og helzt þá, sem betrun-
arhæli höfðu gefizt upp við. Framh.
Sigurður Thorlacius.