Skírnir - 01.01.1931, Page 60
54
Latínuskólinn 1872—78.
[Skirnir
hann væri lyktarlaus. Þvi til sönnunar var það haft, að
piltur einn var svo óheppinn að missa flösku á gánggólfið
og brotnaði hún. Bar þá Jón að í svifunum, og fór að
glugga út í hvað þetta væri. Piltinum tókst að sannfæra
hann um það, að vatn hefði verið á flöskunni, en það
hafði raunar verið alt annað. Jeg má segja að þetta gerð-
ist í minni tíð. Er það þá líka sönnun þess, að ekki voru
allir bindindismenn, og gæti jeg nefnt nöfn, en það læt jeg
vera óþarft.
Jeg sný mjer nú að ýmsu fjelagslífi pilta. Þá voru,
einsog drepið hefur verið á, heimavistir í skólanum fyrir
sveitapilta, og jók það mjög á samvistir og kunningsskap
meðal þeirra. Það er alveg ótrúlegt, hvað þesskonar sam-
vistir eru merkilegar. Það var stórskaði, er þær lögðust
niður, og væri það heillamál, ef hægt væri að koma þeim
á aftur. Jeg hef aldrei heyrt neitt um, að þær væru til
ógagns. Ef slíkt yrði stofnað aftur, ætti um leið að gera
skólann sem áður einn og óskiftan. Það var ólán, er farið
var að tvískifta honum eftir erlendri (danskri) fyrirmynd. í
Danmörku hefur nú verið deila um skólamál um aldar-
þriðjung eða meir, og nú sem stendur eru deilurnar með
mesta móti, hver höndin upp í móti annari, og alt í vit-
leysu að heita má. Það er alment talið svo, að stúdentar
i Danmörku standi mjög að baki þeim frá eldri timum, og
er það ekkert vafamál, þó að kenslan og kensluáhöld sje
nú mörgum hlutum fremri en áður. Á skólaárunum á að
minni hyggju eitt yfir alla gánga, allir læra hinar sömu
greinar og þá þær, sem helst geta komið til álita. Þó að
mjer þætti mest til málanna koma og sögu, þykir mjer
enn í dag vænt um að hafa fengið þá fræðslu, sem jeg
fjekk í öðrum námsgreinum, t. d. sjerstaklega í stærð-
fræði, hverrar tegundar sem var. Jeg vildi ekki fyrir nokk-
urn mun hafa verið án kenslunnar í þeim. Það er ekki og
á ekki að vera tilætlun »almenna« skólans að gera menn
að sjerfræðíngum í neinni grein, en veita mönnum ein-
mitt holla og staðgóða undirstöðuþekkíngu, og þetta er