Skírnir - 01.01.1931, Page 150
144
Íslendingar og dýrin.
[Skímir
inu, kveður oftast við annan tón. Gestur Pálsson, Jónas
Jónasson, Þorgils gjallandi, Guðm. Friðjónsson og Einar
Þorkelsson hafa allir skrifað hestasögur. Sögur Einars eru
þar sérstæðar. Þær eru fegraðar minningar um merkis-
hesta í höndum góðra manna, sem fara með þá til æfÞ
loka sem beztu bræður sína eða ástvini. Hitt eru allt átak-
snlegar harmsögur, oftast raunar sama sagan. Það er sagan
um gæðinginn, sem dekrað er við, meðan hann er í blóma
lifsins, en fellur úr tigninni, þegar hann fyrir aldurs sakir
eða handvömm eigandans verður eftirbátur annara, lendir
í niðinga höndum, með eða móti vilja eigandans, og end-
nr líf sitt sem úttaugaður »húðarklár«. Orðið »húðarklár«
er sjálft niðstöng, sem málið hefir reist skilningslausum
5>hestaníðingum«.
Nautgripanna gætir að vonum lítið í bókmenntum vor-
um. Þorgils gjallandi og Einar Þorkelsson hafa skrifað sína
söguna hvor um kú, sem tárfelldi yfir menjum kálfsins síns
dauðs, Theodóra Thoroddsen um rauðu kúna, sem Brand-
ur ríki lét frjósa í hel við hestasteininn siun, og Soffía
Ingvarsdóttir um ofurást Gríms fjósamanns á nauti einu,
örvænting hans, þegar því var slátrað og von hans uni
endurfundi þeirra. Ekki man ég eftir nema einu kvæði um
kú. Það eru »Héluljóð«, sem Páll Ólafsson orti í orðastað
Ásdísar kerlingar. Þar eru taldar flestar dyggðir, sem kú
mega prýða, enda getur skáldið ekkí stillt sig um þennan
eftirmála:
Finnst þér ekki furða hreint,
framan bæði’ og attan
hvað hún bera hefir reynt
hól á belju-skrattann.
Svo hefir K. N. einu sinni heyrt kýrnar tala í fjósinu
og kveðið um það nokkrar vísur.
Um sauðfé hafa skáldin líka verið fáorð. Því bregður
helzt fyrir i náttúrulýsingum skáldanna, til prýði i lands'
laginu, svo sem í þulu Jóns Þorsteinssonar á Arnarvatni:
»Hvítur sauður, svartur sauður«. Þar er þetta: