Kyndill - 01.04.1951, Blaðsíða 8

/
Skipulagsmál alþýðusamtakanna
Sú staðreynd undanfarinna ára að
verkalýðsfélögin eiga nú í raun réttri
í baráttu við ríkisvaldið, um kjör sín
og málefni, en ekki atvinnurekend-
ur beint, hefur að vonum valdið
þáttaskiptum í sögu samtakanna og
neytt alþýðusamtökin til þess að
breyta um baráttuaðferðir.
Það kemur æ betur í ljós að sá tími
er nú liðinn, að eitt og eitt verka-
lýðsfélag geti vænzt árangurs af bar-
áttu sinni fyrir bættum kjörum án
stuðnirigs' annarsstaðar frá (sbr.
strætisvagnadeiluna). Þess vegna er
nú ávallt leitað til sem flestra félaga,
þannig að þunginn af hinu sameig-
inlega átaki geti orðið aflið til fram-
gangs í vörn og sókn samtakanna.
Atvinnurekendur skyldu þennan
þátt baráttunnar á undan alþýðusam-
tökunum og 'hafa bundizt í því
skyni sterkum samtökum og leggja
við háar fjárisektir ef út af er brugðið.
Við þessi fcímamót í baráttusög-
unni er rétt að fhuga grundvöllinn
að endurbótum á þessu sviði, sem
að sjálfsögðu er að finna í skipulags-
lögum samtakanna. Því er heldur
ekki að leyna að ófremdarástand
það, sem nú ríkir í atvinnumálum
þjóðarinnar vekur menn nokkuð,
venju frernur, til umhugsunar um
þessi mál.
*
Alþýðusambandsþingin hafa til
þessa verið skipuð fulltrúum kjörn-
um af félögunum beint. I fáum orð-
um sagt er þetta fyrirkomulag að
verða samtökunum ofviða. Á síðasta
A. S. I. þingi voru fulltrúarnir 278,
en verða með sama fyrirkomulagi
nokkuö á fjórða hundrað á næsta
ári, en það þýðir, að ekki verður
unnt að fá viðunanlegt húsnæði fyrir
þingin, þ. e. a. s. ef fulltrúar þess
eiga að sitja við borð.
Það sem þó er enn mikilvægara,
að slíkt þingfyrirkomulag er samtök-
unum fjárhagsleg ofraun. Með slíku
fyrirkomulagi verður þinghaldið
þungt og erfitt um leið og sýnt er
að áhrifa einstakra þingfulltrúa gætir
ekki, heldur verða það 2—3 skoðana-
hópar (flokkar) sem mestu ráða um
endanleg úrslit mála.
Með þessar staðreyndir í huga er
rétt að athuga möguleika til úrbóta.
Ég tel að stofnun sérstakra fagsam-
banda innan A. S. I. myndi nokkuð
leysa þennan vanda. Þessi sérstöku
fagsambönd hafa sína stjórn og halda
sín þing, sem síðan senda fulltrúa
á Alþýðusambandsþing. Það er t. d.
hægt að hugsa sér sérstakt verka-
mannasamband, sem á þingi sínu
kysi fulltrúa á þing A. S. 1. Með
þessu fyrirkomulagi ynnist tvennt:
1) Þá er hægt að hafa fulltrúa þess-
arar faggreinar færri og nauðsynja-
mál stéttarinnar lægju ljósari fyrir,
eftir að hafa verið rædd á stéttar-
þingi. 2) Meiri möguleikar fyrir hin
fámennari verkalýðsfélög að láta
áhrifa sinna gæta. Ég nefni hér
verkamannasamband sem dæmi. Að
sjálfsögðu kæmi þarna iðnaðar-
mannasamband (eitt eða fleiri), sjó-
mannasamband o. s. frv.
Á Alþýðusambandsþingum með
núverandi fyrirkomulagi, gætir
meira heildarsjónarmiða alþýðunnar
almennt, en einstakra stétta, og sér-
sjónarmiða þeirra, sern oft eru nauð-
synleg með tilliti til viðkomandi
faggreinar. Þetta er einn ágalli ríkj-
andi skipulags.
Við stofnun slíkra fagsambanda
opnuðust einnig hinir mikilvægu
möguleikar fyrir heildarkjarasamn-
inga, hverrar stéttar fyrir sig, um allt
land. En það eitt er þess virði að
skipulag samtakanna verði endur-
skoðað. Á þá hlið málanna er nokk-
uð minnst í 1. tbl. Kyndils.
Kjörfcímabil Alþýðusambands-
stjórnar er nú 2 ár, eða á milli
þinga. I VI. kafla sambandslaganna
segir í 42. gr., síðustu málsgrein:
„Sambandsstjórn fer með málefni
sambandsins milli þinga“. Nú kann
svo að virðast að framkvæmd þess-
ara hugmynda, myndi hafa í för með
sér áhrifarýrnun sambandsstjórnar.
Svo er þó ekki. Við nánari athugun
kemur í ljós að hin ýmsu sérverk-
efni stéttanna færðust yfir á herðar
viðkomandi stéttarsambandsstjórnar,
sem að sjálfsögðu er mun auðveld-
ara í framkvæmd.
Þessi starfsliður myndi því færast
úr höndum Alþýðusambandsins, sem
slíkur. Hinsvegar yrðu öll hin sam-
eiginlegu mál alþýðunnar í landinu
eftir sem áður í höndum miðstjórn-
ar A. S. I. og samtökin í heild jafn-
framt áfram undir forystu hennar.
En kjörfcímabil miðstjórnarinnar
ætti að lengja í 4 ár, en stjórnir fag-
sambandanna gætu eftir sem áður
haft tveggja ára kjörtímabil. Þó
myndi reynslan verða að skera þar
úr, hvort öflugra þætti.
Fyrir lengingu kjörtímabilsins eru
KYNDILL
8