Kirkjuritið - 01.04.1971, Blaðsíða 37

, a9 °9 voru ofan tekin eftir messu
0 föstudaginn langa. Þau voru dreg-
ln til hliðar á sunnudögum. Þessi
tjöld voru raunar ekki til annars en
QÖ minna almenning,. sem ekki hafði
olmanak, á það, að nú vœri komin
asta. En auk þess fólst í þessu föstu-
tialdi táknrœn merking.
Opinberum yfirbótarmönnum hafði
Verið vikið úr kirkju um föstu. Al-
^tenningur, sem þátt tók í föstunni,
°9 hafði þannig sameinazt yfirbótar-
^önnum í andanum, skyldi einnig
Verða að sœtta sig við altarið úr
augsýn sinni. Þessi föstutjöld voru
n°tuð í kirkjum á íslandi. Á 17. öld
®r þessi siður mjög niðurlagður, en
! staðinn kom að hylja styttur, mynd-
lr °9 krossa.
Annar siður, sem einnig setti höf-
svip á föstutímann var minning
Piáningar Krists. Þetta atriði hafði
a 9Íöra yfirburði á síðari hluta föstu
a frá passíusunnudegi, sem er 5.
sunnudagur I föstu. Þessi minning
P,nu Drottins var þó ekki gjörð með
ugvekjum, predikunum eða lestri
P'ningarsögunnar, í upphafi vega,
ur var þessi minning fremur ein-
ennd vitundinni um átök sonar
u s við vald hins illa, hvernig sem
af , ^'rtist' ^v' voru lesnar frásögur
Pessum átökum og ritningarkafl-
r ur spámannarifum, sem birtu
Pessi átök.
Um föstu var það einnig siður í
°m- sem hófst á 5. öld og hélzt
^ l°9 lengi, að páfinn eða fulltrúi
^ans fluttu messur í ýmsum kirkjum
^0r9arinnar á virkum dögum. Fyrst
^aman af voru þessir dagar miðviku-
9ar og föstudagar, en síðar urðu
það allir virkir dagar vikunnar. Þess-
ar kirkjur voru nefndar „kirkjur í
áfanga" og messurnar, „messur í
áfanga". Fólk þyrptisf úr öllum átt-
um borgarinnar til einhverrar mið-
lœgrar kirkju og þaðan var haldið
í yfirbótargöngu með söng litaniu
til hinnar ákveðnu kirkju.
Hið þriðja atriði, sem vert er að
nefna, sem siðvenju á föstunni, var
flutningur á föstupredikunum. Þœr
voru fyrst og fremst miðaðar við trú-
frœðslu. Predikunarefnin voru þá
gjarnan um boðorðin 10, um höfuð-
syndirnar 7 og um trúarjátninguna.
Á hámiðöldum og eftir krossferðir var
nokkuð predikað út frá píslarsögunni
og þá einkum svo, að hún var endur-
sögð, og enn síðar var predikað út
frá vissum afriðum hennar til þess
að vekja meðaumkun með hinum
líðandi Kristi. Förumunkar predik-
uðu geysimikið og daglega um alla
föstuna. Hinn eiginlegi tími I kirkju-
árinu til lesturs píslarsögunnar og
predikunar út frá henni var dymbil-
vika. Hófst þá lestur hennar á pálma-
sunnudag með píslarsögunni sam-
kvœmt Matteusarguðspjalli. Þriðju-
dag í dymbilviku var hún lesin sam-
kvœmt Markúsarguðspjalli, á mið-
vikudag samkvœmt Lúkasarguð-
spjalli og á föstudaginn langa sam-
kvœmt Jóhannesarguðspjalli. Lestr-
inum var gjarnan skipt á lesara. Einn
las orð Krists, annar var sögumaður
og þriðji, það, sem aðrir mœltu.
Þessi skipting er fyrirmyndin að
flutningi á passíunum I gerð Jóhanns
Sebastian Bachs.
Eftir siðbót var höfuðhelgihald
föstunnar með lútherskum mönnum
35