Nýjar kvöldvökur - 01.05.1960, Blaðsíða 52

106
SJÁLFSÆVISAGA
N. Kv.
hristi sitt tvílita höfuð oa: rölti svo í hægð-
um sínum á eftir kúnurn. Ég skreiddist vol-
andi á fætur, er ég sá að hættan var afstað
in. Þá sá ég mér til mikillar hughreysting-
ar, að mamma var á leiðinni til mín, og bar
hratt yfir, hafði hún séð aðfarirnar og
hlaupið af stað. Ég var ómeiddur og slapp
með skelkinn. En einsamall þorði ég ekki
að koma nálægt Úlfsstaðakúnum lengi eftir
þetta. En væri ég í fylgd með Stefáni bróð-
ur mínum að reka kýrnar, þá vandaði ég
þeirri rauðu ekki kveðjurnar og setti mig
ekki úr færi um að koma á hana högrsfi. Þá
leit hún stundum á mig með mikilli fyrir-
litningu, eins og hún vildi segja: Ég held
mér sé sama, hver endinn á þér snýr upp og
hver niður.
Þetta, er nú skal frá sagt, gerðist'skömmu
fyrir jól. Vetur hafði lagzt snemma að með
frost og snjó. Þegar leið að jólum var orð-
in vöntun á mörgu í Úlfsstaðakoti, einkum
kaupstaðarvarningi.
Svo var það nokkrum dögum fyrir jól að
sæmilegt veður var um morguninn. Lagði
pabbi þá af stað til Sauðárkróks. Gangandi
var liann, bjóst ekki við meiri úttekt en því
sem Iiann gæti borið. Norðan strekkingur
var á, lítil ofanhríð, en renningur og þæf-
ingsfæri. Veðrið helzt svipað til Þorláks-
messu, 23. desember. Veður var með versta
móti þann dag, norðan hríð með allmikilli
fannkomu, en ekki talið óratandi með öllu,
versnaði þó með kvöldinu. Mikill kvíði og
þó einnig eftirvænting ríkti í kotinu, enda
ekki kornmatarsáð til og því síður kaffi-
baun á könnuna, eða sykurmoli. Leið svo
fram undir háttatíma, og lengi var kviddið
það að líða. En mikill og innilegur varð
fögnuður okkar, þegar hurðin var knúin
og pabbi birtist í dyrunum, trölli líkari en
mennskum manni, allur fannbarinn, með
heljarmikla byrði bæði í bak og fyrir. Hann
var búinn að ganga utan frá Reynistað um
daginn, nær 40 km. leið í versta færi og
bögglarnir, sem hann kafaði með, reyndust
104 pund, eða 52 kíló, fyrir utan umbúðir.
Pabbi var harðfrískur maður, en ekkert
afarmenni til burðar, svo manni finnst
þessi þrekraún vera með ólíkindum, en
sönn er hún samt.
Hún var hörð lífsbarátta fátæklinganna
fyrir sjötíu árum og sleit mörgum út fyrir
aldur fram og einn í þeim fjölmenna hópi
var pabbi. Það var ódæma þrældómur sem
sá maður lagði á sig, en hafði þó aldrei
nema til hnífs og skeiðar handa sér og sín-
um og stundum naumlega þó. Hann hafði
hvorki lag né löngun til að græða á sam-
skiptum sínum við samferðamennina, en
um hitt hef ég grun, að ekki svo fáir hafi
hagnazt á verkum hans.
Síðasta árið sem foreldrar mínir bjuggu
í Úlfsstaðakoti, voru þar til húsa hjá þeim
öldruð hjón, þau hétu Hallgrímur og Vig-
dís. Eitt barna þeirra var Jónas, er síðast
bjó að Fremri-Kotum í Norðurárdal, faðir
Olínu skáldkonu og þeirra kunnu systkina.
Þau Hallgrímur og Vigdís höfðu þarna á
sínum snærum yngsta barn sitt, stúlku er
hét Hólmfríður, hún mun hafa verið á
fermingaraldri, nresti myndarunglingur og
þroskamikil eftir aldri. Mikla elsku lagði ég
á Hólmfríði, og voru það mínar sælustu
stundir ef ég gat eitthvað gert henni til
þægðar. En sáran grun hafði ég um það, að
henni fyndist ég vera bæði lítill og ljótur.
Hólmfríður var liávaxin eftir aldri, svo ég
varð að líta upp til hennar í fleira en einu
tilliti.
Snemma var farið að sýna mér stafina.
Kennslubókin var Nýj.atestamenti, stór bók
með stórum stöfum, prentuð í Oxford,
að mig minnir. Það bagaði mig við lestur-
inn, að ég var mjög linmæltur um þessar
mundir, gat ekki nefnt suma stafi svo nokk-
ur mynd væri á, t. d. varð s-ið að edd og
k-ið að t í mínum munni, var ekki trútt um
að mér væri strítt á þessum annmarka, og
hermd eftir mér bögumælin. Hafði ég
rnikla raun af. Séra Jakob Benediktsson var
prestur á Miklabæ fyrri árin okkar í Úlfs-
staðakoti eða til 1885. Hann kom í hús-