Sjómannadagsblaðið - 01.06.1996, Page 89

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
89
son, Jón Ólafsson, Jón Sigurðsson,
Kolbeinn Þorsteinsson og Magnús
Magnússon.“
Gull í Öskjuhlíð?
„Þótt sjávarútvegurinn væri á
þessum árum aðalatvinnuvegur
Reykvíkinga og afkoma flestra fjöl-
skyldna í bænum byggðist á gengi
hans, voru þó sumir sem einmitt um
þetta leyti vonuðust eftir því að höf-
uðstaðarbúum veittist skjótfengnari
afli en sá er sóttur er í greipar Ægis
konungs. Um haustið hafði sú frétt
borist sem eldur um sinu að gull væri
fundið í Öskjuhlíð. Þar hafði verið
borað eftir vatni og torkennilegar
gylltar agnir komið upp með born-
um. Agnir þessar voru skoðaðar
vandlega, en ekki urðu menn á eitt
sáttir um hvort um gull væri að ræða
eða ekki, en í hópi athugenda var
Islendingur einn sem hafði unnið að
gullgreftri í Bandaríkjunum og var sá
ekki í vafa um að þarna væri hinn eðli
málmur fundinn. Stofnuð var nefnd
á vegum bæjarstjórnar til þess að
hafa stjórn gullnámunnar með hönd-
um og síðan voru námuréttindin seld
hlutafélagi sem stofnað var til gull-
vinnslunnar. Þótti sjálfsagt að Reyk-
víkingar hefðu forgang í félagi þessu
og urðu margir til að leggja frant fjár-
muni í von um skjótfenginn gróða. I
Lögréttublaði því sem áður hefur
verið vitnað til er að finna frétt um
hlutafjársöfnun gullfélagsins, sem er
á þessa leið:
„1 síðasta tölubl. Lögréttu og í
þessu tölublaði stendur auglýsing frá
hlutafjel. Mábni um að hlutabréfa-
áskrift fjelagsins verði lokið á morg-
un. Reykvíkingar taka alla hlutina,
svo að gera má ráð fyrir að innan
skamms verði byrjað á borunum.
Stjórn fjelagsins er að semja við enskt
fjelag um að taka að sjer borarnirnar,
en þeir samningar eru ekki fullgerðir
enn. “
En meðan hluthafar í gullleitarfyr-
irtækinu voru að reikna út væntan-
legan gróða sinn var haldið áfrarn að
ferðbúa þilskipin. Þarna voru ntarg-
ar fríðar fleytur, traust og góð skip,
sem um árabil höfðu borið mikla
björg í bú. Smábátar voru á þönum
milli lands og skipanna sem lágu úti á
höfninni. Ungir drengir fengu að
fljóta með ferð og ferð og upplifa þá
merkilegu reynslu að stíga fæti sínum
á skipsfjöl, þótt aðeins væri það
skamma stund. Veðurbarðir sjó-
menn stungu saman nefjum sínum og
spáðu um veður og aflabrögð á ver-
tíðinni, voru flestir á einu máli um að
horfurnar væru góðar. Einn og einn
hafði þó haft slæmar draumfarir fyrir
vertíðarbyrjun og taldi slíkt spá illu.
Einhver rifjaði upp sögu sem komin
var alla leið vestan frá Bolungarvík.
Þar hafði orðið sjóskaði 7. janúar
1905 og var sagt að stúlku eina hefði
dreymt eftir þann atburð að hún væri
á leið heim að Hóli við Bolungarvík.
Þótti henni þá kona allsvipmikil og
þó ekki fögur slást í för með sér og
segja: „Mörgum hef ég nú átt ráð á í
vetur, en þó verða þeir fleiri næsta
ár.“ Gat verið að það hefði verið
svipur Heljar sem stúlkunni fylgdi og
vertíðin yrði hin mannskæðasta?
Sjóslys voru reyndar ekki fátíðir
atburðir á þessum árum. Þótt þil-
skipin væru stór og talin traust, þá
sýndi reynslan að þeim var hætt
þegar óveður brast á. Þegar rokið
ýlfraði og brim svarraði við strönd
var engum rótt sem átti ástvin á sjó.
Speglast sá uggur í Lögréttugrein í
vertíðarbyrjun, þar sem segir m.a.
svo:
„Sjósóknin Ite'r er erfið og hœttu-
mikil um þennan tíma árs. Menn geta
búist við frosti, stormum og dimmum
og löngum illviðranóttum. Pað er því
afar áríðandi að hafa góð skip og vel
útbúin. Pá verður hœttan minni. En
bili eitt, þá er öðru hœtt. Auk þess
sem vandaður útbúnaður er sjálfsögð
varúðarskylda til tryggingar lífi sjó-
mannanna, þá geta innsiglingar til
viðgerðar tafið svo fyrir að útgerðin
bíði við það stórtjón.
Fiskiskipaútgerðin er aðalatvinnu-
vegur Reykvíkinga. Hvernig mundi
fara fyrir bœnum ef þessi útgerð yrði
að hœtta?
Við skulum vœnta að til þess komi
ekki.
Ef það fœri svo að fólkið streymdi
burtu úr bænum og mikið af honum
legðist íauðn. Hús og lóðir liröpuðu í
verði. Stórar eignir yrðu að engu.
Framtíð bœjarins er komin undir
fiskiskipaflotanum. “
Veðrabrigði í aprílbyrjun
„Þilskipin héldu úr höfn eitt af
öðru. Það blés byrlega fyrir þau sem
fyrst fóru en þau sem urðu síðbúnari
lentu í hálfgerðum erfiðleikum með
að komast leiðar sinnar. Stillt veður
var dag eftir dag, stundum svo mikið
logn að varla bærði hár á höfði. Eins
og jafnan varð mönnum tíðrætt um
veðráttuna og allir höfðu á orði að
þetta væri einmuna blíða og vonuðu
að hún mætti haldast sem lengst.
Góðviðrið stóð út allan marsmán-
uð. Skip komu og fóru. Veiðarnar
gengu bærilega, en eins og áður
gerðu þó erlendu botnvörpungarnir
mörgum gramt í geði, svo og að-
gerðaleysi dönsku strandgæslunnar.
Þótti mönnum hart að ekkert varð-
skip skyldi vera við gæslustörf, en
svo stóð á að varðskipið Hekla sem
annast hafði gæslu um nokkurt skeið
var nýlega farið utan en nýtt skip,
Islands Falk, sem hafði verið smíðað
sérstaklega til þess að vera við ísland
var ekki komið enn. Bárust fréttir af
því að það mundi leggja af stað til
lslands í aprílbyrjun.
Fyrsta dag aprílmánaðar urðu
mikil og snögg veðrabrigði. Þá um
morguninn fór loftvog fallandi og
stóð brátt rnjög illa. Þess var heldur
ekki lengi að bíða að hvassviðri
gerði, fyrst af suðri en síðan af suð-
vestri. Fylgdi mikil rigning hvass-
viðrinu um skeið. Varð ekkert lát á
veðurhæðinni næstu daga og þannig
var til dæmis slíkt suðvestan rok í
Reykjavík 3. apríl að varla var stætt í
verstu hryðjunum. Þótt veður héldist
svo slæmt var mikið um skipaferðir í
Reykjavík. Þilskipin sem farið höfðu
út í vertíðarbyrjun voru nú að koma
inn með afla. Snör handtök voru
liöfð við að losa skipin, þótt aðstæð-
ur væru hinar erfiðustu, og síðan
liéldu þau þegar í stað út aftur. Það
gat varla verið að þessi óveðurskafli
stæði miklu lengur. Það var mikið
kapp í flestum skútuskipstjórunum
— enginn vildi láta sinn hlut eftir
liggja, né um sig spyrjast að legið
væri í höfn þótt veður væri ekki upp á