Eimreiðin - 01.07.1944, Blaðsíða 43

eimreiðín
VIÐ LINDINA
187
I endurfæðing andans
eina, þ i g, ég sá:
fann þig uppi’ á fjalli
í frosti, ís og snjá.
Fann þig uppi’ á fjalli
— fanna-hvítan álf. —
Þú varst daggar-dropi,
draumur — lindin sjálf.
Skuggi.
Nýjungar úr stjörnugeimnum.
Jarðstjarnan Satúrnus er ein þeirra stjarna, sem stjörnufræðingar gefa
inestan gaum. Hringar Satúrnusar liafa löngum verið mönnum ráðgáta. Nú
'er álitið, að hringarnir séu leifar af tungli, sem einhvern tíma í fyrndinni
^afi lent of nálægt inóðurhnettinani, splundrazt í ótal hluta og hafizt síðan
v'3 á snúningsbraut umhverfis Satúrnus, eu ank þess fylgja honum önnur
lungl, og er stærst þeirra Titan, meira hæði að efnismagni og stærð en
tungl vorrar jarðar. Nýlega hafa farið fram rannsóknir á Titan frá McDonald-
6Ijórnuathuganastöðinni í Bandaríkjunum. Svo virðist sem Titan hafi sér-
i’takt gufuhvolf, þar sem mest gætir kolefnis og köfnunarefnis, en svipað
gufuhvolf er á Satúrnus. Er hér þá fengin nokkur sönnun fyrir því, að Titan
s>' hnöttur, sem losnað hafi frá Satúrn.isi. En nfeð gufuhvolfi svo köfnunar-
cfnismettuðu er ekki hægt að gera ráð fyrir nokkru lífi á Titan eða Satúrn-
Usi, a. m. k. ekki eins og vér þekkjum það.
Þéttleiki Titans er 3,5 sinnum þéttleiki vatns, en þéttleiki Satúrnusar
er aftur á móti minni en vatns. Hún er eina jarðstjarnan, sem svo er ástatt um.
Nýlega hefur verið skýrt frá fundi dimmrar stjörnu í 61 Cygni, og er
^’ún sextán simium stærri en Júpíter. Vakti fundur þessi mikla atliygli, af
tvr að hér virtist vera fundin í fyrsta sinn jarðstjarna utan vors sólkerfis.
enn um það deilt, hvort hér sé að ræða um sjálflýsandi hnött eða hnött,
s«n fái ljós sitt frá annarri stjörnu. Ljós hans er- milljón sinnum veikara
en ljós sólar væri frá jörðunni séð, ef sólin væri koniin í þá fjarlægð frá
lórðu, sem hnöttur þessi er í. Sé hér um sjálflýsandi hnött að ræða, er
hann fastastjarna, en sé ljós hans endurvarp frá annarri stjörnu, þá er fundin
l'ér ný jarðstjarna, sú fyrsta utan sólkerfis vors.
Málið er ekki til fulls útkljáð. En stöðugt er verið að sniíða ný og
Inllkomnari sjóntæki og mælinga, til þess að rannsaka stjörnugeiminn, svo
aú ekki mun líða á löngu ínz skorið verður úr niálinu til fulls.
(Úr W'orld Review, júní 1944.)