Tímarit lögfræðinga - 01.01.1954, Blaðsíða 21

flokka. Er ekki vafamál, að þessi síðartalda ástæða hefur
átt drjúgan þátt í þessari þróun hér. Til þess bendir
reynslan annars staðar.1)
Verkefni flestra þessara þingkosnu nefnda standa með
einhverjum hætti í sambandi yið meðferð opinbers fjár eða
við fjárhagsmálefni ríkisins. Tilgangur þessara nefnda-
kosninga er því, a. m. k. öðrum þræði áá að tryggja alþingi
raunveruleg yfirráð yfir fjárstjórn ríkisins, þ. e. ekki að-
eins yfir fjárlögunum, heldur og yfir einstökum stofnun-
um ríkisins, þótt þær hafi aðskilinn fjárhag. Stundum er
og tilgangurinn sá, að fela þessum trúnaðarmönnum al-
þingis úthlutun eða ráðstöfun fjár,- sem fjárveitingar-
valdið hefur án nánari sundurliðunar veitt til ákveðinna
þarfa. Þessu til sönnunar má t. d. benda á stjórnarnefndir
þeirra peninga- og lánsstofnana, sem eru eign ríkisins —
Landsbankans, Búnaðarbankans, Söfnunarsjóðs, Fiski-
málasjóðs, Byggingarsjóðs verkamanna og annarra lág-
tekjumanna — sem allar eru að meiri hluta til, og sumar
alveg, kosnar af alþingi beint eða óbeint. Þá má og nefna
raforkuráð, sem á að fylgjast með stjórn og framkvæmdum
í raforkumálum og gera tillögur í þeim efnum og vera ríkis-
stjórninni til ráðuneytis, en meginreglan er sú, að ríkinu
er ætlað að reisa og reka öll stærri raforkuver; nýbýla-
stjórn, sem m. a. gerir tillögur um lánveitingar til nýbýla og
hefur með höndum yfirstjórn nýbýlamálanna; tryggingar-
ráð, sem hefur eftirlit með fjárhag, rekstri og starfsemi
Tryggingarstofnunar ríkisins yfirleitt og leggur úrskurð
á ágreining um bætur o. fl.; flugráð,: sem að meiri hluta
til er kosið af alþingi, en það hefur á hendi undir yfirstjórn
ráðherra stjórn flugmála og ánnan rekstur flugvalla ríkis-
ins; stjórn síldarverksmiðja ríkisins', sem fer með yfir-
stjórn síldarverksmiðja ríkisins, sem eru stórfyrirtæki
miðað við íslenzka staðhætti. Nefna má enn fremur út-
hlutunarnefnd skálda- og listamannastyrks og mennta-
l) Sbr. áður ívitnað rit, t. d. bls. 314.
15