Tímarit lögfræðinga - 01.12.1973, Blaðsíða 15

og nægir þar að vitna til hins mikla málafjölda, sem fyrir dómstólana
kemur, vegna þess að ekki er gengið nægilega vel frá samningum í upp-
hafi.
Auk þess sem að framan er greint, er rétt að geta viðskiptahátta,
sem virðast ryðja sér í auknum mæli til rúms á Islandi. Hér er um að
ræða hina svokölluðu „standard" saminga, sem kaupandi verður oft
á tíðum að sætta sig við, t. d. þegar keypt er íbúð í smíðum, sjónvai*p
með eignarréttarfyrirvara, eða annað lausafé með afborgunarskilmál-
um. Með framangreindum „standard samningum" á ég við fyrirfram
ákveðið samningsform, sem seljandi hefur látið gera, oftast að mjög
verulegu leyti sjálfum sér í hag, og kaupandi á ekki annars úrkosta en
að sætta sig við samninginn. Ef kaupandi reynir að malda í móinn,
bendir seljandi honum á, að þetta sé hin venjulega gerð slíkra samn-
inga og hann geti ekki gert undantekningu gagnvart einum kaupanda
frekar en öðrum. Tæpast þarf hér að fjölyrða um aðstöðumuninn milli
seljanda og kaupanda, aðstöðumuninn milli hins sterka og hins veika.
Hér er að vísu komið að nokkuð öðru vandamáli, en það er skorturinn
á almennri neytendalöggjöf.
Ljóst er, að sérhver einstaklingur stendur þannig öðru hvoru frammi
fyrir lögfræðilegum vandamálum, sem hann getur ekki leyst á eigin
spýtur og þarf eða a. m. k. ætti að leita aðstoðar lögfræðings til að
leysa. Þörf fólks fyrir tengsl eða samskipti við lögfræðinga er því í
mjög ríkum mæli fyrir hendi.
Lögfræðiþjónusta við almenning nú
Þá er að því að víkja, hvernig lögfræðiþjónustu við almennig er
háttað á íslandi nú, og hvaða möguleika menn hafa til að notfæra sér
þá þjónustu, sem fyrir hendi er.
Fái maður slæma tannpínu eða önnur líkamleg óþægindi, þykir sjálf-
sagt og eðlilegt að leita læknis og reyna að fá úr meininu bætt. Ef bíll-
inn bilar, er umsvifalaust farið með hann til viðgerðar og það oft án
tillits til þess, hvort fjárhagurinn leyfir slík útgjöld að svo stöddu. En
annað viðhorf kemur upp, ef sami maður stendur frammi fyrir lög-
fræðilegu vandamáli. Það þykir engan veginn sjálfsagt að leita lög-
fræðings í slíku tilfelli. Það er oft ekki, fyrr en þörfin er orðin mjög
brýn og ekki verður hjá því komist, að menn telja nauðsynlegt að leita
þjónustu eða aðstoðar lögfræðinga.
Ástæður þessa geta verið margar, m. a. að viðkomandi er ekki vit-
andi um rétt sinn og/eða hann sér ekki hinn lögfræðilega vanda í mál-
inu. Einnig gæti það komið til, að enn eimi svo mikið eftir af hinum
13