Ægir - 01.03.1999, Síða 53

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Varðskip - samanburður á kostum
Hefðbundinn vélbúnaður: Rafskrúfa:
Þungur og rúmfrekur Létt, þyngdardreifing
Tvær aðalvélar Fjórar til fimm vélar
Ljósavélar Engin sérstök ljósavél
Stýri, bóg- hliðarskrúfa Azipod*-drif og bógskrúfa
Mikið viðhald Öryggi í rekstri og viðhaldi
Stofnkostnaður Hærri stofnkostnaður
Mannfrekur Mannlaust vélarúm
*Azipod eða sambærilegur búnaður.
skrúfutitring, lágmarks hljóðmengun
frá skipinu og ekki síst að rannsóknir
skipsins séu samanburðarhæfar við
rannsóknir annarra rannsóknaskipa.
Flest seinni tíma rannsóknaskip eru
hönnuð með það að leiðarljósi að
raska sem minnst umhverfi sínu.
Kafbátar sem búnir eru rafskrúfu
eru annað dæmi um þann eiginleika
skips að geta læðst að óvininum eða
flúið hljóðlega út í öryggi hafdjúpsins.
Fyrir ferjur á styttri vegalengdum er
hagur af notkun rafskrúfa. Þar skiptir
lofthæð í vélarúmum miklu máli
vegna þess að farmurinn er bílar af öll-
um gerðum og ná þarf mikilli lofthæð
á bílaþilfari. Stýrihæfni skiptir ferjur
miklu máli og eru margar þeirra búnar
Azipod drifbúnaði. Þar er um að ræða
rafknúnar skipskrúfur á lóðréttum ás
sem hægt er að snúa í heilan hring og
þær gera hliðarskrúfur óþarfar.
Stærri farþegaskip eru einnig farin
Azipod skrúfudrif.
að nota rafskrúfu og dæmi um það er
M/S. Paradise, rúmlega 70.000 brúttó-
tonna lúxus farþegaskip með heima-
höfn í Miami í Bandaríkjunum er búið
tveimur 14 MW (20.000 hö) Azipod
drifskrúfum. Skipið er það áttunda af
þessari gerð og annað skipið í flokkn-
um sem búið er Azipod drifi.
Helstu kostir búnaðarins í M/S
Paradise eru margir. Einfaldara fram-
drifskerfi er minna að umfangi og
þyngd. Stýrisblaðið er farið, betri elds-
neytisnýting næst og olíusparnaður er
40 tonn á viku. Skrúfutitringur
minnkar og hraðinn hefur aukist um
hálfa sjómílu miðað við systurskipin.
Þá svarar skip búið Azipod skrúfu-
búnaði mun betur í stjórntökum en
systurskip með hefðbundnum búnaði.
Hér á landi er fyrirhugað að smíða
nýtt varðskip. Sá sem þetta skrifar var
þátttakandi í hönnun vélarúms fyrir
álíka skip í Danmörku fyrir allmörgum
árum. Hönnunarlengd þess skips var
rúmir 85 metrar og var það búið afís-
ingarbúnaði, þyrlupalli og lyftu,
tveimur 7500 hestafla aðalvélum og
andveltiuggum. Ganghraði skipsins
var 20,5 hnútar og það var hannað
fyrir siglingar í ís. Á þessum árum var
tveggja véla skip í þessum flokki al-
geng hönnun og aðrir möguleikar ekki
í umræðunni.
í dag er rafskrúfa kostur fyrir varð-
skip sem vert er að skoða vel. Aflnotk-
un varðskips er breytileg þannig að
mjög sjaldan er keyrð full ferð og oft-
ast er um að ræða ferðahraða sem er á
bilinu 8-12 hnútar, eða að haldið er
kyrru fyrir og andæft. Hefðbundinn
búnaður er þungur og til að ná hent-
ugri þyngdardreifingu þarf langa
skrúfuása. Hagkvæmasti ganghraði er
miðaður við bestu orkunýtniferla
hvorrar vélar fyrir sig. Stórar vélar sem
eru keyrðar á litiu álagi slitna fyrr en
þær sem eru keyrðar á hagkvæmasta
hraða. Sótmyndun og aukin losun
gróðurhúsalofttegunda, s.s. C02 verð-
ur óþarflega mikil. Stofnkostnaður er
að vísu nokkuð hærri ef valinn er raf-
knúin skrúfubúnaður í stað þess hefð-
bunda, en rétt er að hafa í huga þann
langa tíma sem skipið er í notkun. í
dag er Týr, yngsta varðskip flotans, 24
ára, Ægir er rúmlega 30 ára og Óðinn
er að nálgast fertugt. Ef nýtt varðskip-
ið á að endast í 20 ár eða lengur þarf
vélbúnaðurinn að vera sveigjanlegur
og hann þarf að vera hægt að laga að
nýrri tækni. Búnaðurinn þarf
jafnframt að vera hagkvæmur í rekstri,
jafnt í dag sem og ef horft er fram í
tímann.
Ef útgerð velur rafskrúfu fremur en
hefðbundin búnað verður umfram-
stofnkostnaður um 50 milljónir króna.
Miðað er við 5% vexti að meðaltali á
líftíma skipsins og að umframbúnaður-
inn verði að fullu afskrifaður á 20
árum. Kostnaðurinn verður þá 330.000
á mánuði og jafngildir það sparnaðar-
kröfu í olíunotkun um 24 tonn. Ef 15
ára afskriftaregla er notuð en aðrar for-
sendur haldast óbreyttar verður sparn-
aðarkrafan 28 tonn af eldsneyti á mán-
uði.
Rétt er að benda á að stofnkostnað-
urinn er hér metinn á 50 milljónir en
hann er líklegast lægri. Skipið verður
eins umhverfisvænt „grænt" eins og
tæknin leyfir. Önnur hagræðing er lík-
leg, s.s færri menn í véiarúmi og minni
viðhaldskostnaður sem ekki er reynt að
meta hér til sparnaðar.
Heimildir:
Skipsrevyen, Óbirt-FÍ/Guðbergur Rúnarsson
VGIR 53