Ægir - 01.09.2000, Blaðsíða 34

TÆKNI
Þorgeir Palsson,
markaösráðgjafi
hjá Útflutnings-
ráöi íslands,
skrifar.
Raftjakkar í mat-
vælavinnslu
- umhverfisvæn framtíðarlausn
Það eru margir sem þekkja glussa- og lofttjakka. Þeir hafa verið áber-
andi um borð í íslenskum fiskiskipum og í fiskvinnslu til þessa og
þóttu lengi eina lausnin þar sem þarf að lyfta lúgum, körum eða
opna fyrir fisk-/hráefnisrennsli á færiböndum.
Hér má sjá raftjakka
frá IsoTækni ehf. á
rækjuflokkurum
fyrirtæ kisins
Brimvarar ehf.
En ýmsir ókostir eru fylgifrskar þessara tjakka.
Margir kannast við óstöðugleika lofttjakkana og
enn aðrir þekkja vel óhreinindin og mengunina frá
glussatjökkunum, sem oft var slík að henda þurfti
hráefni sem glussi hafði lekið yfir. Einn helsti
ókostur glussatjakkanna er einmitt sá, að þeir leka
margir á endanum, með tilheyrandi mengun og
óþrifnaði.
Fyrirtækið IsoTækni ehf. í liafnarfirði hefur síð-
an 1997 framleitt rafdrifna, ryðfría tjakka sem ætl-
að er að leysa hina gömul glussatjakka af hólmi.
Og í mörgum tilfellum hefur það þegar verið gert
með mjög góðum árangri.
Nú er ljóst að hreinlætiskröfur víðast hvar í
heiminum eru hertar árlega, nýir hreinlætisstaðlar
mótaðir, sem og nýjar áherslur sem heilbrigðisyf-
irvalda og einstakra fyrirtækja. Ekki eru svo sístar
þær kröfur sem markaðurinn setur.
Raftjakkurinn varð þannig til að frumkvöðull-
inn, Gretar Franksson starfaði til sjós í nokkur ár
sem vélstjóri og kynntist þá þessum helsta ókosti
glussatjakkanna af eigin raun. Oft kom leki á
glussalögnina og olía lak í aflann. Fyrir kom að
henda þurfti þeim afla sem þá var í vinnslu.
Þar með vaknaði sú hugmynd að lausn þessara
vandamála væri vatnsþéttur og ryðfrír raftjakkur
sem ekki mengaði frá sér, væri ódýr í uppsetningu
og fæli í sér verulegan orkusparnað. Fram til þessa
höfðu einungis vökva- (glussa) og lofttjakkar verið
notaðir í fiskvinnslu hér á landi og því var um
verulega nýjung að ræða.
Hugmyndavinna hófst árið 1994 og í árslok
1996 var frumútgáfa tjakksins tilbúin. Það var síð-
an árið 1997, að endanleg útgáfa tjakksins var sett
um borð í Baldvin Þorsteinsson EA, sem Samherji
hf. gerir út. Allt frá því ári hafa 7 raftjakkar verið
í notkun um borð í Baldvini og gengið fumlaust.
I dag er IsoTækni eina fyrirtækið á Islandi sem
framleiðir raftjakka og að því best er vitað, eina
fyrirtækið í heiminum sem framleiðir vatnsheld-
an, ryðfrían og þar með umhverfisvænan raftjakk
til matvælavinnslu til sjós.
Frá hugmynd til markaðar
Feiðin frá því hugmynd að nýrri vöru kviknar og
þar til hún er farin að seljast á markaði, er bæði
löng, kostnaðarsöm og tímafrek. Það er einnig al-
kunna að margar af þeim nýju vörum, sem settar
eru á markað, ná aldrei athygli viðskiptavinanna
og verða undir í samkeppninni. Það eru margar
ástæður fyrir þvx' ef svo illa fer; ómarkviss markaðs-
setning, röng verðlagning og röng tímasetning,
svo nokkrar séu nefndar.
Ein helsta ástæðan er þó kannski sú, að varan
sem varð undir var ekki að leysa neina þörf, hún
var ekki að þjóna neinum þörfum. Tilgangur
hennar var óljós og í þeirri miklu samkeppni sem
ríkir í dag, er ekki rúm fyrir slíkar tilraunir. Það
er ekki nóg að framleiða vöru, bara til að framleiða
hana, og það er heldur ekki hægt að selja allt sem
er framleitt, bara vegna þess að varan var til.
Framleiðslufyrirtæki í dag verða stöðugt að ein-
blína á þær þarfir sem markaðurinn og viðskipta-
34