Búnaðarrit - 01.01.1919, Blaðsíða 115

BÚNAÐARRIT
105
Danmörku og Svíþjóð. Sjerstaklega hefir kveðið mikið að
þessu á Jótlandi. — Það er víða pottur brotinn í þessu
efni.
Þar hefir það gengið þannig, að stór-braskararnir hafa
keypt hverja jörðina á fætur annari, og síðan selt hæst-
bjóðanda, þeir svo öðrum og svo koll af kolli. Sumar
jarðir og býli er búið á næstliðnum 2 áium að selja
3—5 sinnum. Við hverja sölu eða eigandaskifti, er tekið
eitthvað undan jörðinni, ítök í skógi, eða önnur hlunn-
indi. Og þegar það er búið, þá er farið að halda eftir,
eða taka undan, fleira og færra af skepnum1). — Loks
komst þetta brask og rán svo langt, að jarðirnar voru
seldar, húsalitlar, og alveg skepnulausar, eða rúnar og
reittar öllu því, sem hægt var að ná frá þeim. Og þetta
hefir ekki hvað síst komið niður á grasbýlunurh.
Sem dæmi um þessa verslun með jarðir, skal jeg
nefna það, að í Svíþjóð er jörð, sem gengið hefir kaup-
um og sölum undanfarin 14 ár, og seld eða verið keypt
10 sinnum á þeim tíma. — Fyrst var hún seld með
allri áhöfn. — En sá sem eignaðist jörðina síðast (1918)
bauð hana á endanum til ábúðar eftirgjaldslaust, en
engmn vildi sinna því boði eða taka hana. Svo var hún
orðin niðurnídd og skemd.
Árið, sem leið, voru samþykt lög í Danmörku, sem
banna að taka undan jörðum við kaup og sölu, það sem
þeim á og ber að fytgja. Það er gert að skyldu, ef jörð
er seld, að henni fyigi þau hús og áhöfn, sem hefir
fylgt henni undanfarin 10—20 ár, að viðlögðum háum
sektum. Eru lög þessi sett til þess, að vernda jarðirnar
frá nytja-ráni og niðurníðslu.
Um grasbýlin er það að segja, að margir þeirra,. er
1) í Danmörku er það algengast, að jarðirnar eru leigðar
með allri áhöfn — húsum öllum og skopnum, — og þegar þœr
oru seldar, fylgja þeim tíðast floiri og fœrri skepnur, og oft sá
skepnufjöldi eða áhöfn, sem jörðin ber.