Jazzblaðið - 01.09.1949, Blaðsíða 8

Nútíma hljóðfæraskipun
eflir IAJooc/ij ^Jrerti
Greinarhöfundurinn er einn þekkt-
asti jazzhljómsveitarstjóri Banda-
ríkjanna. — Hljómsveit hans liefur
nokkur undanfarin ár (þó ekki 1947'
og 1948) veriö kosin hezta hljómsveit.
Bandaríkjanna, oij verður þaö senni-
lega aftur 1949.
Woody Herman er í hópi fremstu
jazzklarinetleikara, sem nú cru uppi
og einnig er hann ágætur söngvari
og altó-saxafónleikari. — S. G.
*
Ég ætla að minnast nokkuð á hljóðfæra-
skipun í nútíma hljómsveitum, og vil ég
fyrst af öllu geta þess, að ég er henni mjög
hlynntur.
Satt að segja hef ég ekkert út á það að
setja hvernig samsetning algengustu jazz-
hljómsveitanna er nú til dags. Skipun
hljómsveitar minnar er sem stendur fimm
trompetar, þrír trombónar, tveir altó-saxa-
fónar, tveir tenór-saxafónar, baritón-saxa-
fónn (allir saxafónleikararnir leika einnig
á klarinet), píanó, guitar, bassi, tromma
og vibrafónn, að viðbættum sjálfum mér
með altó-sax og klarinet.
Fyrir tíu árum var venjuleg swing-hljóm-
sveit með þrjá trompeta, tvo trombóna,
fjóra saxafóna og rhythmasveit. Ég held
að breytingin hafi orðið til batnaðar. Ekki
vegna þess að hljómsveitin verði því betri,
þess stærri sem hún er, þvert á móti held
ég að stór hljómsveit geti orðið þannig, að
hún verði of þung og allt „swing“ fari út
um þúfur. En ég held að útsetjarinn geti
fundið miklu fleiri skemmtilegar leiðir, ef
hann hefur yfir fleiri hljómfærum að ráða.
Samsetning hinna mismunandi radda og
blæbrigðin, sem hann getur náð, geta orðið
nærri því ótakmörkuð eftir því sem hljóm-
sveitirnar stækka, og þá tónsvið þeirra um
leið.
Tónsvið, þar er orð sem nauðsynlegt er.
Ein af ástæðunum fyrir því, að útsetjarinn
getur notað fimm trompeta, er að hann
getur dreyft nótunum, sem þeir eiga að
leika allt frá C fyrir neðan strenginn og
upp í eina og jafnvel tvær áttundir fyrir
ofan háa C. Og tónsvið saxafónanna hefur
verið aukið sumstaðar með því að nota
sópran-saxafón fyrir efstu röddina og svo
baritón-saxafóninn til að gefa saxafón-
sveitinni meiri dýpt og fyllingu.
Tónsvið og blæbrigði jazzhljómsveita
mætti gera enn fjölbreyttara með því, að
nota fleiri tréblásturshljóðfæri. Til allrar
ógæfu hefur mjög fáum hljóðfæraleikurum
tekizt að ná hinum sanna jazztóni og stíl úr
hljóðfærum eins og piccalói, flautu, óbói og
fagoti. Annars væru þau áreiðanlega fyrir
löngu komin í notkun í jazzhljómsveitum.
Svipaðar ástæður liggja fyrir því, að
strengjahljóðfærin fyrirfinnast varla í
jazz-hljómsveitum. Aðeins einstaka manni
hefur heppnast að leika hinn sanna jazz á
fiðlu, en að fá heila sveit (section), sem
gæti leikið saman á sama hátt og brass-
hljóðfærin eða saxafónarnir gera, mundi
verða mjög erfitt, auk þess, að vandræði
yrðu að magna þær svo að í þeim heyrðist
í danssölum eða annars staðar, þar sem
hljómsveitir þurfa að leika.
Þegar við lékum „Eboney konsertinn",
sem Igor Stravinsky samdi fyrir hljóm-
sveitina, notuðum við hörpu og franskt horn
(waldhorn), vegna þess að Stravinsky vildi
hafa þessi hljóðfæri með. Auðvitað var
þetta allt öðruvísi en það, sem við vorum
8 Ja»tUiÍ