Nýtt kvennablað - 01.10.1942, Blaðsíða 10

6
NYTT KVENNABLAÐ
lega staðið til, skrifstofustaðan, verzlunai'staðan
í einhverri mynd og verksmiðjustaðan, eða starf
við iðnað eins og það er kallað. Þar með er tal-
inn ýmiskonar saumaskapur, því hann er nú
iðkaður i stórum stíl og sem einskonar verk-
smiðjuvinna (luaðsaumastofur, vinnufatasaum-
ur, nærfatasaumur m. m.). Hússtörfum vill nú-
tímastúlkan yfirleitt ekki gegna, nema sem
neyðarúrræði, sem hún liverfur frá við fyrsta
tækifæri sem gefst. Talsvert framboð var þó til
hússtarfa á spitölunum fyrir ófriðinn, en fer
nú óðum minnkandi líka. Loks eru það allskon-
ar frammistöðustörf i veitingahúsum, sem á
síðari tímum virðast vera talsvert eftirsótt af
ungum stúlkum.
Hvað veldur nú því, að nútímastúlkan íslenzka
er á hröðum flótta frá þeim störfum, sem frá
aldaöðli hefir verið aðalvettvangur konunnar,
og seni, mörg eru þannig vaxin, að konunni einni
hentar bezt að inna þau af hendi, en hverfur
meir og meir að öðrum störfum, sem hún þó
nær alltaf fær verr launuð en karlmaðurinn,
enda þótt starfið sé það sama, t. d. ýms verzl-
unar- og verksmiðjustörf? Vafalaust má rekja
þetta fyrirbrigði til þjóðaruppeldisins, sem
rnörgum hugsandi mönnum og konum hefir
verið tíðrætt um og sem mörgum er farið að
skiljast nú, að hafi ekki verið sem heppilegast.
Kynslóð sú, sem í æsku hefir búið við ýmis-
konar örðugleika, en síðan vanist á siaukin þæg-
indi kaupstaðanna, dekrar nú um of við ungu
kynslóðina, einkum dæturnar. Sá hugsunarhátt-
ur festir smám saman rætur, að unga stúlkan
eigi að fá góða skólagöngu, en síðan eigi hún að
leita sér strax sæmilega launaðarar atvinnu, án
þess að leitast við að undirbáa sig undir það
lífsstarf, sem biður hennar, þegar hún verður
húsfreyja og móðir. Helzt velur liún sér starf,
sem ekki er likamlega lýjandi, og er þá ekki
alltaf unnið með þeim áhuga og ánægju, sem
skyldi; hinn góði frítími bætir það upp og gefur
ungu stúlkunni gott tækifæri til viðtæks
skemmtanalífs, og þegar allur fjöldi þeirra býr
á heimilum sinum og notar mikinn hluta launa
sinna !il klæðnaðar og skemmtana, er ekki nema
eðlilegt að þessháttar líf sé eftirsóknarvert fyrir
æskulýðinn. Þetta nær þó að sjálfsögðu ekki
til allra ungra stúlkna, því að margar þeirra hafa
því miður af fjárhagslegum ástæðum ekkert val
um framhaldsnám, en verða að stunda þá at-
vinnu sem býðst, til þess að sjá sér og sínum
farborða, En hér eins og víðar verður að gæta
hófs og því miður mun hitt algengt, að unga
fólkið hugsi of mikið um að bera sem mest laun
úr býtum, án tillits til þess, hvort starfið er geð-
felll eða gagnlegt. Þeim fækkar óðum, sem
hverfa l'rá vinnu sinni að kvöldi með gleði yfir
þvi, að þeir hafi unnið að góðu A'erki með góð-
um árangri.
Á síðustu árum hefir myndast hér i Reykja-
vík ein atvinnugrein ungra stúlkna sem ef til
vill er ógeðfeldust allra. Það er afgreiðsla í veit-
ingakrám, sem nú risa hér upp eins og gorkúlur
vegna erlends setuliðs. Vinna ungu stúlkunnar
á þessum veitingaslöðum er vel borguð, og
vinnutiminn sennilega eitthvað styttri en gerist
á heimilum almennt, en hvorl myndi verða
ungu stúlkunni betra veganesti fyrir lifið, hús-
störf á þokkalegum lieimilum með öllum þæg-
indum undir handleiðslu velviljaðra húsmæðra
(því að þær eru enn til, þótt hið gagnstæða finn-
ist og hafi alltaf fundist), fyrir nokkru minni
peningagreiðslu, en hin hátt launuðu knæpu-
störf? Eg legg þann samanburð undir dóm al-
mennings. Eg tel ungu stúlkuna okkar svo dýr-
mæta þjóðareign, og svo mikið komið undir
því, hvernig tekst til um uppeldi hennar og lífs-
venjur allar, að ekki sé það vansalaust fyrir
okkur Reykvikinga að horfa aðgerðalaust á
það, að hundruð ungra stúlkna bæði héðan úr
Rejkjavik og utan úr byggðum landsins láti
ginnast að slíkri atvinnu, einungis af því að hátt
kaup er í boði. Eg hefi dvalið svo lengi við
þennan nýja atvinnuveg ungra kvenna, með-
fram af því, að eg vildi nola tækifærið til þess
að beina því að foreldrum utan Reykjavíkur,
að það er mjög varhugavert að senda stúlkur
innan við tvítugt einar síns liðs til Reykjavíkur,
eins og sakir standa, nema þær hafi eitthvað á-
kveðið starf að ganga til og að þeim sé tryggt
húsnæði áður, þar sem þær að einhverju leyti
séu undir umsjá fólks, sem ættingjar stúlkunn-
ar þekkja til.
Eg hefi um mörg undanfarin ár farið öðru
hvoru til útlanda, sem fulltrúi íslenzku hjúkr-
unarkvennastéttarinnar, og liaft tækifæri til
þess að kynnast og vera samvistum við yngri og
eldri konur annara þjóða og þá einkum á Norð-
urlöndum. Við þau kynni liefir mér oft orðið
á að gera samanhurð á áhuga íslenzkra kvenna
í ýinsum velferðarmálum þjóðarinnar og þeirra
erlcndu kvenna, sem eg hefi kynnst. Og mér
hefir ekki fundist við standasl samanburðinn.
Þjóðaruppeldi okkar er með miklu meiri los-