Morgunblaðið - 19.07.2009, Side 10

10 Leiklist
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. JÚLÍ 2009
Eftir Ingvar Örn Ingvarsson
ingvarorn@mbl.is
Þ
au hafa staðið í ströngu
við að mála hús og olíu-
bera grindverk í garð-
inum heima hjá sér. Það
er sól og sumarblíða
þegar mig ber að garði hjá Bryn-
hildi Guðjónsdóttur og Atla Rafni
Sigurðssyni. Viðrar prýðilega til
innhverfrar íhugunar hugsa ég og
spyr hvort ég hitti ekki vel á þau.
Meiningin er síðan að spyrja þau út
í rannsóknarleiðangur þeirra um
slóðir Fridu Kahlo í Mexíkó.
„Mér finnst þetta vera eins og
jóga. Fyrir utan það að í jóga verð-
ur maður ekki stífur í herðunum,“
segir Atli Rafn og vísar í vinnu-
stundirnar utandyra. Eins gott að
þau skötuhjú eru í góðu formi því
framundan er mikið verk, en þó af
öðrum toga. Þau eru potturinn og
pannan í leikritinu Frida, viva la
vida, sem verður á fjölum Þjóðleik-
hússins í haust. Brynhildur skrifar
handrit og fer með aðalhlutverkið í
leikstjórn Atla Rafns. Saman hafa
þau svo pælt í sviðsmyndum, verk-
og vinnulagi og öllu sem því til-
heyrir að setja upp leikrit.
Hindrar að við sjáum ljósið
„Byrja þú,“ segir Brynhildur
þegar þau eru spurð hvort ekki sé
einhver samhljómur á milli þess
sem er að gerast á Íslandi og ævi-
skeiðs Fridu Kahlo. „Alveg rosa-
lega mikill,“ segir Atli Rafn, „það
er svolítið magnað. Frida er af
fyrstu kynslóð byltingarinnar í
Mexíkó. Það var sósíalistabylting í
Mexíkó 1910 og hún stóð í tíu ár.“
„Hin tragísku tíu ár,“ skýtur Bryn-
hildur inn í áður en Atli Rafn held-
ur áfram: „Öllu sem kemur út úr
þannig löguðu varðandi bæði efna-
hag þjóðar og hvernig þjóðin skynj-
ar sjálfa sig í gegnum kúltúr svipar
til okkar aðstæðna. Þetta var svona
góðæriskúltúr eins og okkar með
gífurlegri stéttaskiptingu þar sem
t.d. list var unnin í þágu herranna.
Pabbi Fridu Kahlo var t.d. ljós-
myndari sem myndaði opinberar
byggingar fyrir þáverandi einræð-
isherra, Porfirio Díaz, sem hafði
látið reisa þær sér til heiðurs. Síðan
verður bylting eins og það varð
bylting hérna,“ segir Atli Rafn og
hlær.
„Höfðatorgið mun þó aldrei þjóna
sama tilgangi og Palacio de Bellas
Artes,“ segir Brynhildur. „Bellas
Artes er risastór rjómaterta í
spænska stílnum sem er guð-
dómlega falleg að innan, stútfull af
fallegri list. Ég man ennþá tilfinn-
inguna af því að fara þarna inn,“
segir Brynhildur en Atli skýtur inn
í að Mexíkóar geti vel dáðst að
byggingu á sama tíma og þeir gera
grín að henni sem mesta tákni
þessa tíma sem endaði með bylting-
unni 1910.
Þau hjónin hafa ýmislegt við
Höfðatorgsturninn að athuga.
„Hann skyggir nefnilega á innsigl-
ingarvitann inn í Reykjavíkurhöfn
og er hvorki fallegur né skyn-
samlegur,“ segir Brynhildur. Henni
finnst táknrænt að vitinn hans Guð-
jóns Samúelssonar sem er búinn að
lýsa þjóðinni í öll þessi ár sé allt í
einu í skugga turns sem hindrar að
þjóðin sjái ljósið.
„Eftir byltinguna varð mikil
menningarleg vakning út um allt
íMexíkó. Stelpur fengu að fara í
skóla, gamli indíanakúltúrinn var
ekki lengur fótum troðinn og
Mexíkóar fengu fínan mennta-
málaráðherra, eins og við eigum
núna, en sá fékk hina þrjá stóru,
eins og myndlistarmennirnir voru
kallaðir, Diego Rivera, David
Alfaro Siquieros og Clemente
Orozco, til að skreyta allar þessar
stóru gömlu byggingar og öll minn-
ismerkin með risastórum vegg-
myndum sem sögðu sögu Mexíkó,“
segir Atli Rafn. „Fólkinu var ein-
faldlega sögð sagan í myndum svo
það gæti skilið hvað hafði gerst og
hvar í sögunni fólk væri statt,“ seg-
ir Brynhildur og útskýrir að þannig
hafi stjórnvöldum tekist að upplýsa
fólk, sem var að miklu leyti ólæst,
um menningu og sögu Mexíkó
þannig að það áttaði sig betur á
uppruna sínum. „Þeir umbreyta
húsunum,“ segir Atli Rafn og legg-
ur til að tómum skrifstofuhúsum á
Íslandi verði breytt í ævarandi
minnismerki um græðgi og
heimsku. Þá mætti t.d. fjarlægja
gljáfægt glerið svo sæist aftur til
ljóssins, vitans hans Guðjóns Sam-
úelssonar. Vindgnauðið og ýlfrið í
turninum gæti svo verið öðrum til
viðvörunar.
Frida er byltingarbarn
Brynhildur segir að byltingin sé
fyrirbæri sem þroski og mennti
listamennina sem á eftir koma.
„Frida Kahlo, sem er töluvert yngri
en maðurinn sem hún velur sér,
Diego Rivera, er fædd 1907 en hún
Frida - Í lifanda lífi
Hjónin Brynhildur Guðjónsdóttir og Atli Rafn Sigurðsson eru samstiga og samhent og um margt lík. Sama átti ekki við um mexí-
kósku hjónin Fridu Kahlo og Diego Rivera, sem þó gátu ekki hvort án annars verið, en þau hafa átt hug Atla Rafns og Brynhildar
undanfarið. Enda er Frida Kahlo viðfangsefni þeirra í leikritinu Frida, viva la vida. Brynhildur leikur Fridu og er jafnframt hand-
ritshöfundur verksins, sem Atli leikstýrir og verður sýnt í Þjóðleikhúsinu í september. Þau sóttu sér innblástur í Mexíkó.
Morgunblaðið/Heiddi
Líf Það er líf og fjör í kringum Brynhildi og Atla Rafn. Litla ljónið Baldur Trausti í fangi Atla Rafns og beinagrindurnar frá Mexíkó eru skemmtilegar andstæður.
Haust Þjóðleikhúsið mun sýna leikritið Frida... Viva la vida eftir Brynhildi
Guðjónsdóttur og í leikstjórn Atla Rafns Sigurðarsonar í byrjun september.
Rúmföst Brynhildur í hlutverki Fridu Kahlo og Ólafur Darri Ólafsson í hlut-
verki Diego Rivera en þau áttu í afar stormasömu sambandi.