Ný saga - 01.01.1998, Blaðsíða 25

Hernám hugans
boðaði baráttu gegn kommúnisma, enda
töldu Bandaríkjamenn öryggi heimsins m.a.
velta á því hvaða hugmyndakerfi menn að-
hylltust. Þeir hafa því vart verið á móti því að
sjónvarpið næði til Islendinga og kynnti þeim
hugmyndir þeirra enda mátti nálgast dagskrá
Keflavíkursjónvarpsins í sendiráði Bandaríkj-
anna í Reykjavík.23
Með stækkunarleyfinu hófust deilur um
Keflavíkursjónvarpið og jafnframt um það
hvort Islendingar ættu að koma sér upp eigin
sjónvarpsstöð. Voru margir efins um að ís-
lendingar hefðu bolmagn til þess og sáu ekki
tilgang með því. Þannig sagði Sigurður A.
Magnússon blaðamaður á Morgunblaðinu í
Ríkisútvarpinu þann 26. nóvember 1961 að
vafasamt væri að leggja út í mikinn kostnað
vegna íslensks sjónvarps á meðan menningar-
stofnanir lægju í fjársvelti. Islendingar yrðu
að gera sér grein fyrir því að þeir væru minns-
ta sjálfstæða þjóð heims og ekki væri hægt að
apa upp allt eftir öðrum úti í heimi. Við yrð-
um engu bættari með íslensku sjónvarpi og
sagði hann að stofnun þess rninnti sig einna
helst á hugmyndina um að komið yrði á fót
næturklúbbi á Eyrarbakka. Það bara passaði
einhvern veginn ekki.24
Miklar umræður fóru fram um þessi mál á
næstu árum. Fjallað var um málið á þingi, á
síðum dagblaðanna og í Ríkisútvarpinu.
Menn skipuðu sér í fylkingar og héldu fundi,
sendu stjórnvöldum áskoranir og höfðu uppi
stór orð um getuleysi ráðamanna gagnvart of-
urvaldi Bandaríkjanna eða töluðu um óþol-
andi forsjárhyggju þeirra sem vildu takmarka
útsendingar Keflavíkursjónvarpsins, allt eftir
því hvar í flokki menn stóðu. Benedikt Grön-
dal, þáverandi ritstjóri Alþýðublaðsins og for-
maður útvarpsráðs, segir að þar með hafi haf-
ist „mikil deilumál, svo að varla voru önnur
meiri með þjóðinni næstu fimm árin.“25
Það þurfti ekki að bíða lengi eftir við-
brögðum frá Alþýðubandalaginu, því þann
22. nóvember 1961 lögðu fjórir þingmenn
þess fram lillögu til þingsályktunar um að
sjónvarpsleyfi bandaríska hersins á íslandi
yrði afturkallað. Sögðu þeir í greinargerð að
ameríska stöðin bæri aðeins á borð frum-
stæða dægrastyttingu af versta tagi en Ríkis-
útvarpið reyndi á sama tíma að miða dagskrá
sína við menningarlegt gildi. Töldu þeir að
stækkun Keflavíkursjónvarpsins væri „eitt-
hvert viðsjálasta vandamál, sem að íslenskri
menningu hefur steðjað um langa hríð.“ Þeg-
ar svo væri komið að opinber veitingahús í
Reykjavík hefðu sjónvarpsskerma á veggjum
sínum þyrfti ekki að spyrja að leikslokum.
Veitingahús og sjoppur kepptust um að draga
lil sín æskuna sem ælist upp við andlega fæðu
sem amerískar sjónvarpsstjórnir viðurkenndu
að væri undir öllu lágmarki að menningar-
gildi. Að lokum sögðu flutningsmenn: „Ef
þessu færi fram, köstuðu íslendingar frá sér
allri menningarlegri ábyrgð og staðfestu þjóð-
ernislega uppgjöf sína.“26 Að þeirra mati var
því sjónvarpsleyfi íslenskra stjórnvalda bein
ógnun við tilveru íslenskrar þjóðar.
Alþýðubandalagsmenn voru þó ekki einir
urn að mótmæla því fáeinum dögum síðar
lögðu framsóknarmenn fram tillögu til þings-
ályktunar um sjónvarpsmál. Tillaga þeirra
gekk þó ekki eins langt og tillaga Alþýðu-
bandalagsins þar sem þeir voru ekki á móti
því að varnarliðsmenn starfræktu sjónvarps-
stöð innan Keflavíkurflugvallar, en töldu hins
vegar óviðunandi að sjónvarpsstöðin næði aug-
um og eyrum íslendinga. í greinargerð sagði
að leyl'i til stækkunar Keflavíkursjónvarpsins
væri mikil yfirsjón af hálfu ríkisstjórnar Islands
þar sem það „truflaði andlegt lrf hennar [þjóðar-
innar) og sérþjóðlega menningarviðleitni.“27
Utvarpsumræður um fyrrnefndar þingsá-
lyktunartillögur fóru fram þann 28. febrúar
1962. Mátti þar heyra svipaðar raddir og áður
Mynd 7.
SigurðurA. Magn-
ússon.
Mynd 8.
Stjórnborð sjón-
varpsstöðvar
varnarliðsins.

23