Morgunblaðið - 22.10.2011, Blaðsíða 4

Dæmi eru um að fólk hafi orðið fyr-
ir varanlegum augnskaða eftir
geisla frá leysibendi. Framvegis er
óheimilt að nota slíka benda án
leyfis frá Geislavörnum ríkisins og
einnig ber að tilkynna Geislavörn-
um innflutning þeirra. Velferðar-
ráðherra hefur sett reglugerð um
þetta til að hindra slys líkt og dæmi
eru um að hlotist hafi af gáleysis-
legri notkun leysibenda.
Óheimilt er að
nota öfluga leysi-
benda án leyfis
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. OKTÓBER 2011
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Hæstu einkunnirnar í samræmdum
könnunarprófum í 10. bekk eru í
skólum í nágrenni Reykjavíkur.
Þær lægstu eru í grunnskólum í
Suðurkjördæmi. Best gekk nem-
endum í ensku, þar sem meðal-
einkunnin er 7,3. Meðaleinkunn í
stærðfræði er 5,9 og í íslensku 6,5.
Niðurstöður prófanna voru birt-
ar í gær. Algengasta einkunnin í
ensku er 8,5, algengasta einkunn í
stærðfræði er 6,5 og í íslensku er
algengasta einkunnin 7.
Alls þreyttu 4.029 nemendur próf
í íslensku og stærðfræði, en nokkru
fleiri, eða 4.079, tóku stærðfræði-
prófið.
1.112 nemendur eru með lægri
einkunn en 5 í stærðfræði. Þetta
eru tæp 28% þeirra sem þreyttu
prófið. Í íslensku eru 588 nem-
endur, eða 14,6%, með lægri ein-
kunn en 5 og í ensku eru það 426
nemendur, eða 10,5%.
Einkunnir í íslensku byggjast á
þremur þáttum sem eru málfræði,
lestur bókmennta og ritun. Best
gekk nemendum í bókmenntum, en
lakasta útkoman var í málfræði,
þar sem meðaleinkunn er 5,8.
Stærðfræðeinkunnin er saman-
sett úr fjórum þáttum sem eru
reikningur og aðgerðir, hlutfall og
prósentur, rúmfræði og algebra.
Nemendum gekk best að leysa
verkefni í prósentum, en þar er
meðaleinkunn 6,9.
Enskuprófið samanstóð af tveim-
ur hlutum; lesskilningi og mál-
notkun, og gekk nemendum betur í
lesskilningi þar sem meðaleinkunn
var 7,5.
Athygli vekur hversu margir
nemendur fá einkunnina 10 í ensku,
en 93 nemendur ná þeim árangri.
Enska kemur best
út á samræmdu
 28% 10. bekkinga falla í stærðfræði
Samræmdar einkunnir 2011
Meðaltal og staðalfrávik í samræmdum prófum í 10. Bekk
Íslenska Stærðfræði Enska
m sf m sf m sf
Reykjavík 6,6 1,6 6,1 1,7 7,5 1,7
Nágr. Reykjavíkur 6,6 1,5 6,2 1,7 7,6 1,6
Norðvesturkjördæmi 6,4 1,5 5,6 1,7 7,0 1,8
Norðausturkjördæmi 6,3 1,5 5,6 1,7 7,0 1,8
Suðurkjördæmi 6,2 1,5 5,6 1,6 6,9 1,8
Landið allt 6,5 1,5 5,9 1,7 7,3 1,8
Héraðsdómur Suðurlands hefur
dæmt Birki Árnason í fimm ára
fangelsi fyrir að hafa nauðgað konu
aðfaranótt 31. júlí sl. á útisalerni á
þjóðhátíðarsvæði í Herjólfsdal í
Vestmannaeyjum. Þá er Birki gert
að greiða konunni 1,2 milljónir kr. í
miskabætur.
Í dómi héraðsdóms segir að Birkir
þyki ekki eiga sér neinar málsbætur.
Hann hafi gerst sekur um mjög
grófa og ruddalega árás á konuna,
líkama hennar og kynfrelsi. Eru af-
leiðingar brots Birkis augljósar. „Er
jafnframt óhjákvæmilegt að líta til
hins einbeitta brotavilja ákærða sem
birtist í þeirri háttsemi hans að
draga brotaþola aftur með ofbeldi
inn á kamarinn til að koma fram vilja
sínum, eftir að hún hafði sloppið frá
honum í hið fyrra sinni, en ákærða
gat síst dulist það að athafnir hans
allar og háttsemi gagnvart brotaþola
voru ekki með hennar samþykki,“
segir í dómi Héraðsdóms Suður-
lands.
Birkir, sem hefur þrívegis áður
sætt refsingu, þvingaði konuna til
samræðis og annarra kynferðismaka
með því að ýta henni inn á salernið er
hún var að koma þaðan út, fara inn
fyrir klæðnað hennar og setja fingur
í kynfæri hennar. Er hún náði að
komast út elti hann hana skamman
spöl, neyddi hana með ofbeldi til að
fara aftur inn á salernið, reif niður
um hana buxur og nærbuxur og
hafði við hana samræði. Við atlöguna
hlaut konan mar, roða og eymsli
víðsvegar um líkamann.
Birki var einnig gert að greiða 1,7
milljónir í máls- og sakarkostnað.
5 ára fangelsi fyrir nauðgun
 Réðst að konu í Herjólfsdal þegar hún kom út af salerni  Hún náði að komast
út en honum tókst að þvinga hana aftur inn  Heimild til að bæta við refsingu
Áður dæmdur
» Hæstiréttur dæmdi Birki í 18
mánaða fangelsi fyrir nauðgun
á tjaldstæði sumarið 2005 og
mildaði þar með dóm héraðs-
dóms um sex mánuði.
» Séu menn dæmdir aftur fyr-
ir nauðgun er heimild til að
bæta allt að helmingi við refs-
ingu þeirra.
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Fyrsti vetrardagur er í dag. Sum-
arið var kvatt í gær með ágætis
veðri víðast um land. Eftir kalt vor
og rysjótt sumar eru eflaust marg-
ir farnir að velta fyrir sér hvernig
komandi vetur á eftir að fara með
landsmenn. Meðlimir í veður-
klúbbnum á dvalarheimilinu Dalbæ
á Dalvík hafa skoðun á því.
„Mér skildist á þeim sem voru að
spá um daginn að vetur legðist vel
í þá, allavega fram að jólum. Það
myndu skiptast á suðlægar áttir og
norðlægar eins og hefur gerst
núna. En það yrði snjólétt fram
undir jól,“ segir Stefán Víglundur
Ólafsson sem er í forsvari fyrir
klúbbinn. Hann segir menn spá út
frá tunglum, tunglkomum og hvar
tunglið kviknar. Hvernig fuglarnir
haga sér er einnig skoðað. Þá er
Stefán á því að gott veður fyrsta
vetrardag bendi til þess að vet-
urinn verði góður og öfugt.
Stefán segir klúbbmeðlimi yfir-
leitt spá bara mánuð fram í tím-
ann. Fundað er um hver mán-
aðamót til að velta komandi
mánuði fyrir sér. „Það
mæta allt að fimmtán
manns á hvern fund
til að spá og
spjalla. Það koma
fjórir úr bænum og svo
eru vistmenn á dvalarheimil-
inu.“
Að sumu leyti óskhyggjuspá
Það eru veðurklúbbar víðar en á
Dalvík. Á Hellu er rekinn veður-
klúbbur sem er tengdur hjúkrunar-
og dvalarheimilinu Lundi.
Þar hafa menn komist að sömu
niðurstöðu og fyrir norðan; vetur-
inn verður snjóléttur. „Það er talið
útlit fyrir að það verði rysjótt og
umhleypingasamt með vestanátt
fram yfir áramót en það geti frekar
orðið snjór um miðjan veturinn.
Veturinn í heild verður nokkuð
snjóléttur en hann gæti orðið
vindasamur,“ segir Margrét Þórð-
ardóttir, ritari veðurklúbbsins á
Lundi.„Það er spáð í drauma og
tunglkomur og svo er þetta að
sumu leyti óskhyggjuspá eins og
sagt er. Stundum er hún nú ekkert
lakari en önnur spá,“ segir Mar-
grét kankvís.
Hún segir starf klúbbsins vera
mest til gamans gert og til að gera
tilbreytingu á dvalarheimilinu. „Við
hittumst einu sinni í mánuði og
klúbburinn er öllum opinn. Það eru
frá sextán og upp í rúmlega tutt-
ugu manns sem mæta á hvern
fund.“
Svo er bara að vona að þessi
veðurspá glöggra manna gangi eft-
ir og veturinn verði okkur góður.
Spá snjóléttum
vetri fram undir jól
 Félagar í veðurklúbbunum eru sammála um vetrarveðrið
Í Sögu daganna eftir Árna Björnsson má lesa sér til um þær leiðir sem
fólk notaði til að segja fyrir um vetrarveðrið. Það þykir boða harðan vet-
ur ef mýs grafa snemma holur, draga að sér forða eða leita heim til
bæja, einnig ef spörfuglar hópast snemma heim að bæjum. Sama
gildir ef farfuglar fara fyrr en vanalega og rjúpan skiptir snemma
lit. Hins vegar er von á góðum vetri ef lóan dvelst lengi fram eftir
hausti. Mikill vargagangur í hröfnun á hausti vísar á vetrarhörkur.
Mikil berjaspretta þykir vita á snjóavetur. Þá var spáð í innmat. Skorið
var í milta úr nýslátruðu og ef skurðirnir opnuðust vissi það á gott en
lokaðir skurðir á illt. Kindagarnir voru raktar frá endagörn, sem merkti
upphaf vetrar, og aðgætt hvar auðir blettir væru í görnunum. Á
sama bili vetrar mátti búast við harðindum en þíðviðri þar sem
garnirnar voru fullar.
Spáð í hegðun dýra og innmat
ALÞÝÐUTRÚ TENGD FYRSTA VETRARDEGI
Morgunblaðið/Birkir Fanndal
Skipti Ljósmyndarar hafa auga fyrir spegluninni í blautum og glansandi ísnum á Mývatni næstsíðasta sumardag.
Einstakt uppflettirit um
lækningajurtir á Íslandi
Ný bók eftir Önnu Rósu grasalækni
Glæsil
egar
ljósmy
ndir
~ notkun jurta
~ rannsóknir
~ aldagömul þekking