Eining - 01.11.1944, Blaðsíða 9

E I N I N G
y
Álaga-auður
I.
Þeir höfðu’ ekki neinar hjartasorgir.
Hirtu ltíið um veðrin tvenn.
Herjuðu lönd og brenndu borgir,
byggðir rændu og drápu menn.
Gistu kátir að kóngahöllum,
kysstu hertekin sæmdarfljóð,
sóttu gullið í greipar tröllum,
guldu þeim fyrir eld og blóð.
Aldrei færi til frægðar slepptu,
fóru víða um höfin blá.
Styrjaldarbál og storma hrepptu.
strengdu þá fastar segl að rá.
Tóku svo höfn með hlaðna knerri,
héldu þræla við bóndans starf,
gerðu sögu úr sjóferð hverri,
og sigurfrægð þeirra gekk í arf.
Hauga þeir létu gilda gera,
grafa þar með sér fenginn auð.
Skyldi þar nægar vistir vera,
vínföng, klæði og daglegf brauð.
Geymdu þar kappar söfn og sjóði,
sverð og þau vopn, er höfðu átt.
Við haugaeldana gullið glóði,
en gullið á stærstan sigurmátt.
II.
Oft hafa togað aflasögur
áræðna menn í gullsins leit.
Fégjarnir engum lúta lögum,
leggjast jafnvel á dauðrareit.
Ekkert fjall er svo hátt að hræði
hug, sem girnist hinn dýra sjóð.
Hönd þótt svíði og hjarta blæði,
haug skal brjóta í jötunmóð.
Bændur frá sínum búum fóru
búnir stáli að hitta draug.
Bæði við hönd og sálu sóru,
sótt skyldi gull í kappans haug.
Oft höfðu fallið frægri vígi
fyrir þeim hug, sem engu kveið.
Hjátrú þeir sögðu og heimskra lýgi
haugbúans forna galdraseið.
Ó, hvílík nautn að grafa, grafa. —
Gullið á stærstan sigurmátt.
Djúpt skal leggjast og dýpra kafa,
drauga og féndur leika grátt,
ekki blikna þótt anda þrengi
eiturfýlunnar kyngimögn.
Hrella mun ekki hrausta drengi
heimskunnar forna trúarsögn.
Höggva, saga og hauginn rjúfa
hetjur, sem tókust stórt í fang.
Stálfleygar harðar hellur kljúfa,
hristist jörðin við undirgang.
Svitinn bogar af allra enni,
æðar þrútna og svellur blóð.
Er sem í jarðariðrum brenni
einhver hyldýpis voðaglóð.
Steypast frá jöklum stríðar elfur,
stjörnur hrapa og myrkvast sól.
Flóðöldur rísa, fjallið skelfur,
fossar hafið um laut og hól.
Eldskeyti líkt sem örvar hrökkva,
ógnir birtast og voðasýn.
Kirkjan brennur og bæir sökkva.
í bölvuð draugsaugun ferleg skín.
III.
Kirkjan er brunnin, — bærinn sokkinn,
böli herjuð hin fríða sveit,
vopnin úr hvers manns höndum hrokkin,
hetjur fallnar í gullsins Ieit.
Starir frá auðn og ógn, sem hræðir,
auðnuleysinginn fram á veg.
Höndina svíður, hjartað blæðir.
Heimkoman verður skelfileg.
Raun er að fást við ramma drauga.
ræningjar hreppa döpur kjör.
Glæpamenn bera gull í hauga,
girnist margur, þótt kosti fjör.
Selja þar fyrir sál og heiður,
sakleysi, manndóm, giftu, Ián.
Oftast er vegur gullinn greiður
gálausum út í eymd og smán.
Sárara hverju sverði nístir
samvizkubit hins glapta manns.
Kveljandi sektarþunginn þrýstir
þyrnibroddum að lífi hans.
Óför sína liann öðrum kennir:
„Illi djöfull, þú villir sýn.
Lifandi menn á báli brennir.
Bölvuð fari nú gullsál þín“.
Horfir nú fram á lirun og dauða
húsvilltur karl, sem áður bjó.
Ginnti frá búi gullið rauða,
gróðavonin á tálar dró. —
Allt er tapað, því tröllin hirtu
tún og engjar, og bóndans hjú,
átthagatryggð og manndóm myrtu,
misþyrmdu sál og helgri trú.
Pétur Sigurðsson.
Ljót orð og litlir menn
Ungur maður sat undir borðum við
hlið mér á veitingahúsi einu fyrir
nokkru. Tal hans var á þessa leið:
„Helvítis kjöt er þetta“.
Svo leið stund. Iiann náði í dagblað
og var að böglast með það við borðið,
en þótti víst þröngt. Þá kom aftur:
„Ilelvítis borð eru þetta".
Ilann flettir blaðinu og segir við íel-
aga sinn:
„Andskotinn hafi, að ég finn þetta“.
„Halltu áfram að éta“, segir félagi
hans.
„Þetta helvíti“, svarar hann. — Les.
„Andskotans fífl eru þessir Bretar“,
gellur í honum, og svo hélt hann áfram
að tauta eitthvað um „öll þessi helvítis-
hár í matnum“.
Ég vék mér frá borðinu og skrifaði
þessar setningar orðréttar eftir þessum
orðhák, sem, af orðum hans að dæma,
mun ekki hafa verið mikill karl.
Sálfræðin og bænalíf
Mér leizt vel á nafn bókarinnar og
keypti hana. Hún heitir: The story of
Man's Mind — saga mannshugans.
Bókin er skilgreining á sálarlífi manns-
ins og hegðun hans. Allir skilja því, að!
hún fjallar um flókið vandamál. Höf-
undur bókarinnar er nafnkunnur heim-
spekiprófessor og sálfræoingur, kenn-
ari við Queens háskólann.
Einhverjum kann að þykja merki-
legt, hvað þessi lærði heimspekingur
og sálfræðingur segir um bænalíf.
Hann segir þetta:
„Að síðustu aðeins eitt. Það er hin
sálfræðilega þýðing bænarinnar. Það;
er sannað, að allir menn eru einmitt
mjög næmir fyrir áhrifum, þegar þeir
eru að sofna eöa vakna. Þetta eru ein,-
mitt stundirnar, sem gömul og vitur-
lega hugsuð venja hefur ákveðið til
bæna. llinar eldri kynslóðir, sem lásu
bænir sínar af mikilli ástundu.n og ein-
lægni einmitt þá, er menn gengu til
náða eða rísa úr rekkju, hljóta að hafa
haft geysileg áhrif á skapgerð manna
með þessu. Sá maður, sem kvölds og*
morgna les hina áhrifaríku og undur-
samlega látlausu bæn Faðirvorið, hlýt-
ur — þegar þess er gætt, hve næmur
hann er fyrir áhrifum á þessum stund-
um, að hafa með því áhrif á sína eigin.
skapgerð í samræmi við anda bænarinn-
ar. Sá, sem einlæglega ástundar bæna-
líf, getur með því gerbreytt viðhorfi
sínu til mannlífsins á nokkrum árum.
Menn hafa sennilega aldrei gert sér
ljóst, hve mikill er kraftur bænarinnar,
til bóta og tamningar í öllu félagslífi
manna (social control). Á hættu og
erfiðleikatímum hefur bænalífið undur-
samlegan og ótrúlegan mátt til þess að
efla siðferðisþrek manna.
Frá sálfræðilegu sjónarmiði, virðist
óhætt að fullyrða, að hefði hvert
mannsbarn í Evrópu beðið síðan 1900,
kvölds og morgna, fyrir heimsfriðnum,
að þá hefði ekki komið til neinna mikil-
vægra styrjalda.
Hver vill þá vera ábyrgur fyrir
þeirri vanrækslu, ef börn hans læra
ekki að biðja bænir sínar. Og getur
ekki verið, að einmitt sú hnignun, sem
orðið hefur í seinni tíð í bænalífi
manna,sé að minnsta kosti meðal ann-
ars, orsök í þeirri siðferðislegu hnigTi-
un, sem mönnum finnst nú áberandi?
Vissulega mundi það mannkyn, sem!
læsi Faðirvorið hvert einasta kvöld,
verða betia en sá heimur, er vér nú
höfum, þrátt fyrir allan þess van-
þroska“.
Eðlileg þeínd
Platon sagði: „Góðum mönnum hefn-
ist fyrir afskiptaleysi og kæruleysi
þeirra um almenn velferðarmál manna,
með því, að þeim er stjórnað af vond-
um mönnum".