Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.1998, Side 347

Dr. Gísli Guðmundsson
Steinsteypa í sjávarumhverfi
á ári hafsins
Dr. Gísli Guðmundsson lauk B Sc. prófi í Inngangur
jarðfræöi frá Háskóla íslands 1983 og M. Á þessari öld, sem senn er liðin, hefur stein-
Sc. prófi íjarðefnafræði frá Arizona State steypa verið okkar helsta byggingarefni og er
University 1989. Hann var Post Doc. við við skyggnumst inn í næstu öld virðist lítil
University of Bristol 1990-1992 og lauk breyting sjáanleg. Steinsteypa er tiltölulega
Ph. D. prófi í jarðefna- ódýr miðað við önnur byggingarefni og höf-
fræði frá Arizona State um við fest mikil verðmæti í henni. Því er
University 1992. Gísli mikilvægt að sú fjárfesting borgi sig. Því
hefur starfað sem sér- miður höfum við, eins og aðrar þjóðir, orðið
fræðingur hjá Rann- fyrir barðinu á steypuskemmdum, en stein-
sóknastofnun bygg- steypa þarf ekki að skemmast (Mather,
ingariðnaðarins frá 1979). Einn af aðalkostum steinsteypu er sá
1992. eiginleiki að hrinda frá sér vatni. Þegar steypa
—””tapar þessum mikilvæga eiginleika verður
hún óvarin gegn ágangi umhverfisins (Mehta, 1997). Mehta skiptir steypuskemmdum í eftir-
farandi fjóra flokka eftir mikilvægi: 1) tæring á bendijárni, 2) frost/þíðu-skemmdir, 3) alkalí-
virkni, og 4) súlfatvirkni. I öllum þessum ferlum er vatn aðalorsakavaldurinn. Lykillinn að
því að hanna og búa til endingargóða steinsteypu hlýtur því að vera þétt og óvatnsdræg stein-
steypa.
í steypu í sjávarumhverfi veldur klór tæringu á bendijárni. Af þeirn sökum er mikilvægt
að vita hve langan tíma það tekur klórið að ná inn að bendingunni. Um leið og tæring hefst
minnkar styrkur steypunnar og burðargeta mannvirkisins skerðist. Hættuástand skapast fljót-
lega ef ekkert er að gert. Klór leikur um steinsteypu sem vökvi (sem hluti af steypuvatninu)
eftir holrýmiskerfi steypunnar eins og aðrar jónir, jafnframt hvarfast hluti klórjónanna við
sementsefjuna og myndar s.k. Friedelsalt (3CaO • Al-,03 • CaCl, • 10H-,O). Þannig er klór í
steinsteypu bæði vökvi og í föstu formi. En það sem veldur tæringu á bendijárni er uppleysta
klórið (Kouloumbi og Batis, 1994). Þegar meta á hættu á tæringu í bendijárni þarf því að
efnagreina steypuvatnið. Efnagreiningar á harðnaðri steinsteypu eru gagnslitlar vegna þess
að þær gefa ekki upplýsingar um klórmagnið í steypuvatninu.
En það eru fleiri skaðleg efni í sjó en klór og eitt þeirra er magnesíum. Bonen hefur
(Bonen, 1992; Bonen, 1993; og Bonen and Cohen, I og II, 1992) rannsakað áhrif Mg-súl-
fats á steypu með því að láta sýni liggja í Mg-súlfatlausn í eitt ár. í þessum tilraunum var