Læknablaðið - 15.02.1986, Blaðsíða 40

48
LÆKNABLAÐIÐ
an þarf að hafa yfir að ráða. Til að halda uppi
sæmilegum vinnugæðum í heilsugæzlunni er
tölvuvætt skráningarkerfi samskipta einkar
mikilvæg trygging, en slíku verður trauðla í
framkvæmd hrundið utan heilsugæzlu-
stöðva. Einnig má benda á, að læknar, sem
vinna í hópi á heilsugæzlustöðvum, hafa
ósjálfrátt jákvæð áhrif á vinnugæði hvers
annars með gagnrýnni nærveru sinni. Skortur
á eftirliti með störfum lækna er íslenzku
heilbrigðisþjónustunni til vanza, vansæmdar
og mikils kostnaðarauka.
Sem fyrr segir, kemur það fram í Félags-
málum, að ýmis annar sjúkrakostnaður en
lyf, svo sem rannsóknir, sérfræðiþjónusta,
spítalakostnaður og fleira, er mun hærri á
höfuðborgarsvæðinu en í dreifbýli. Þeir, sem
búa við skerta vinnugetu og heilsubrest,
setjast líka fremur að á þessu svæði, því þar
eru atvinnutækifærin fleiri og ýmis þjónusta
auðfengnari. Vera kann einnig, að nálægðin
við alla sérfræðingana valdi hér einhverju,
a.m.k. hvað rannsóknarkostnað varðar.
Með niðurfellingu tilvísanaskyldu má
búast við verulegri aukningu heimsókna til
sérfræðinga. Við slíku er að sjálfsögðu ekkert
að segja, á meðan þeir sinna aðeins verkefnum
sérgreina sinna og ganga ekki inn á verksvið
heimilislækna. Geri þeir það hins vegar, er
hætta á, að ekki fáist æskileg heildaryfirsýn
yfir vanda og aðstæður sjúklingsins, sem að
sjálfsögðu leitar uppi nýja og nýja sérfræð-
inga hverju sinni. Slíkt getur jafnt aukið á
sýklalyfjanotkun sem og aðrar lyfjaávísanir.
Því tel ég æskilegt, að sérhver sjúklingur hafi
sinn heimilislækni, en hringli ekki milli
heilsugæzlulækna og sérfræðinga utan stöðv-
anna nema að ráði læknis. Hér er því
skipulagsbreytingar þörf, sem ekki verður
sársaukalaus fyrir læknastéttina, en þeim
mun heilsusamlegri fyrir almenning og
þjóðarbúið.
4. Afskiptaleysi heilbrigðisyfirvalda. Það er i
verkahring heilbrigðisyfirvalda að hafa vak-
andi auga með starfsemi heilbrigðisþjónust-
unnar og grípa í taumana, þegar miður fer.
Ekki hef ég orðið var við neinar aðgerðir af
þeirra hálfu varðandi sýklalyfjavandamálið.
Sakna ég í því sambandi meðferðaráætlana og
lyfjameðmæla, sem tíðkast með sumum er-
lendum þjóðum. Þetta afskiptaleysi gerir það
að verkum, að íslenzkir læknar finna aldrei
fyrir aga eða aðhaldi, sem þó er full þörf á,
þegar sérgreinar eru farnar að keppa um
sjúklingana.
Tilkynningaskyldu um farsóttir, atvinnu-
sjúkdóma og aukaverkanir lyfja er hér slæ-
lega sinnt. Verðum við því síður varir við mis-
tök eða miður holl áhrif sýklalyfja, sem oft
hljóta að vera gefin á hæpnum forsendum.
Mikilvægt er, að landlæknir og stéttarsystkini
sýni ekki óþarfa langlundargeð þeim læknum,
sem leggja sig ekki fram eða breyta gegn betri
vitund í starfi sínu, t.d. í ábataskyni (óþarfar
lyfjagjafir, tilvísanir, rannsóknir). Vafalítið
hefur ekki verið hugað nægilega að
réttarstöðu sjúklinganna, þegar fyrir koma
læknisfræðileg mistök og slys svo og óþarfa
fjárútlát.
5. Þróttleysi (asthenia) lcekna og gloppótt
frœðakunnátta. Telja verður það bera vott
um skort á þrótti og siðferðisþreki, ef læknar
láta sjúklinga segja fyrir um læknisfræðilega
ákvarðanatöku, svo sem hvort gefa skuli
sýklalyf eður ei. Það er þó almennt viðurkennt
í læknisfræðitímaritum, að slíkt hendi oft og
einatt víða um lönd. Ástæður þess geta verið
fjölmargar, svo sem vangeta læknis til að
skipuleggja starfstíma sinn. Sá læknir, sem
ekki reynir að takmarka aðsóknina til sín (sem
nær alltaf er mögulegt hér á landi), lendir
yfirleitt í tímaþröng og þá er lyfseðill mun
fljótlegri afgreiðslumáti heldur en erfitt og
langdregið samtal. Hér gæti einnig komið til
undanlátssemi vegna hættu á að tapa sjúk-
lingum til annars læknis. /s/íkum tilvikum er
því mikilvægt að hafa upp á eitth vað annað að
bjóða, og er þá gott að hafa aðferðafræði og
Innbyrðis aldursdreifing íbúa sjúkrasamlaganna í mynd 1 I. desember 1983 í hundraðshlutum.
Aldur Reykjavík Dalaýsla Strandasýsla Skagafjarðarsýsla Hafnarfjörður Húsavík Grindavik Kjósarsýsla
0-14 23 28 27 27 28 28 32 33
15-44 .... 45 41 43 44 48 48 49 51
45-64 19 18 19 17 16 15 14 12
65 + 13 13 11 12 8 9 5 4
Alls 100 100 100 100 100 100 100 100