Helgafell - 01.12.1942, Síða 113

DR. RHINE OG TILRAUNIR HANS
383
raunafjöldi er tekinn til greina, er ár-
angurinn mjög mikilsverÖur, þvf að
frávik frá meðaltali fyrir tilviljun ættu
að vera nærri því hverfandi. Til þess
að tákna stærðfræðilega líkurnar, sem
mæla á móti því, að meðaltalið 6,5
fengist út úr 15 000 tilraunum fyrir
einskæra tilviljun, þarf tölu, sem skrif-
úð er með 50 tölustöfum. Og í 625 til-
raunum, þar sem aðeins komu til
greina hrein fjarhrif, náði frú Garrett
13,4 réttum sögnum að meðaltali. Lík-
urnar á móti því, að hér geti verið um
tilviljun að ræða, eru svo óskaplega
miklar, að til þess að tákna þær þarf
töluna 1 með 96 núllum á eftir, en það
er talan 10 margfölduð með sjálfri sér
96 sinnum.
Hin nýja bók dr. Rhines: Extra-
Sensory Perception After Sixty Years
— er að nokkru leyti saga rannsókna
á óskilvitlegum hæfileikum, síðan sál-
arrannsóknarfélagið brezka var stofn-
að árið 1882, en að nokkru leyti er hún
svar til gagnrýnenda, er ráðizt hafa á
þær niðurstöður, sem birtar eru í bók-
unum Extra-Sensory Perception og
New Frontiers of the Mind. Síðan ár-
ið 1917 hefur dr. Rhine verið að full-
komna tilraunaaðferðir sínar, þannig
að gagnrýni verði ekki að komið. Nú
hefur hann til dæmis tvo athugendur
viðstadda hvert próf, og því nær allar
tilraunirnar fara fram bak við tjöld og
við skilyrði, sem hljóta að gera til-
raunapersónunum ókleift að öðlast
nokkrar vísbendingar eða gögn fyrir
tilstilli hinna venjulegu skilningarvita.
Upp á síðkastið hafa tugir annarra
könnuða tekið upp rannsóknir þessu
líkar, en árangurinn er mótsagna-
kenndur. Margar þessara tilrauna hafa
reynzt neikvæðar, en aðrar hafa stutt
niðurstöður dr. Rhines. Sérstaklega
eftirtektarverð tilraunapersóna var
ungfrú X., mjög taugaveikluð ung
stúlka, en hana uppgötvaði dr. Bern-
ard Reiss við Hunter háskóla í New
York. Reiss var vantrúaður á kenning-
arnar um óskilvitlega skynjun, og hann
tók nú að gera tilraunir um þetta. Sátu
tilraunapersónan og hann hvort í sínu
húsi, og var alllangt á milli. Úr 84 til-
raunum, sem gerðar voru á ungfrú X.,
kom út meðaltalan 16,7. Verður að
tákna líkurnar gegn því, að hér geti
verið um tilviljun að ræða, með töl-
unni 10 í 500. veldi, en sú tala er svo
há, að á engra manna færi er að gera
sér grein fyrir henni nema stjarnfræð-
inga.
Það er næstum víst, að bókin
Extra-Sensory Perception After Sixty
Years á eftir að vekja nýtt uppnám í
herbúðum sálfræðinga, en þó geta vel
liðið mörg ár, þar til niðurstöður henn-
ar hafa annað hvort verið viðurkennd-
ar sem hversdagslegar staðreyndir eða
þeim varpað fyrir borð af vísndunum
í eitt skipti fyrir öll. Háskólaprófessor
einn í New York hefur látið fara fram
um málið atkvæðagreiðslu meðal sál-
fræðinga, og af 352 mönnum, sem
svöruðu fyrirspurn hans, litu aðeins
fimm á óskilvitlega skynjun sem sann-
aða staðreynd. 26 töldu ,,líklegt“, að
hún væri til, en hinir mæltu í móti,
svo að dr. Rhine á enn eftir að sigr-
ast á mikilli andstöðu.
Lauslega þýtt úr ,,Li/e“.