Helgafell - 01.12.1942, Qupperneq 161

BÓKMENNTIR
431
hirxs li&na, avo aS nefnd séu dæmi), tekst Steini
að vísu aS túlka eins konar háspekilega tóm-
hyggju á áhrifamikinn hátt, en einatt meS ráS-
um, er ekki standast gagnrýni réttrar hugsunar,
— rökrefjum og orSasefjun, eins og miSill meS
ótvíræSa hæfileika, er beitir brögSum, þegar
hann þarf á aS halda og stundum aSeins vegna
íþróttarinnar sjálfrar.
Bezt tekst Steini, þar sem hann hefur fasta
jörS undir fótum, yrkir út af ákveSnum tilefn-
um, — af þeirri einföldu ástæSu, aS þar er hon-
um sjálfum ljóst viSfangsefni og markmiS. Af
þeim toga eru beztu kvæSi hans í þessari bók t.
d.: HugsaS til Noregs og Ný jör a& Snorra
SturJusyni, þar sem skáldiS „sigrar heiminn"
meS þessum stórlátu, ógleymanlegu orSum:
Og þó —. Sú böSulshönd, sem höggiS greiSir,
hún hæfir aldrei þaS, sem mest er vert,
því hvert eitt sltálc] til sigurs líf sitt lei&ir,
hve lengi og mjög sem á þess hlut er gert.
Sú vissa skáldsins um gildi sitt, sem hér kemur
fram, hefur ekki sett svip á ljóS hans á sann-
færandi hátt fyrr en £ þessari bók. Hún er
mikilsverSasti sigur Steins, hvort sem hann kýs
aS herja á heiminn, afneita tilveru hans eSa lifa
í sátt viS hann. Hann er til alls þessa vís, jafn-
vel £ senn, en skáld, sem veit, aS þaS er skáld,
ber sig ekki framar upp undan heiminum.
Steinn sagSi einhverju sinni £ óspurSum frétt-
um £ blaSaviStali, aS hann hefSi þaS orS á sér
aS vera djarftækur til kvæSa annarra skálda, og
bar þaS sízt af sér. ÞaS skal látiS ósagt, hvort
Steinn kann aS hafa gengiS feti framar £ þess-
um efnum en teljast má háttvfst eSa hagkvæmt,
er til lengdar lætur, þar sem hann er löngu
hættur aS þurfa á slfkum aSdráttum aS halda,
til þess aS vera „frumlegur". Annars lít ég svo
á, aS mjög megi haga vonum um byrjendur £
skáldlist eftir þvi, hvernig þeir velja sér fyrir-
myndir, hvaS þeir stæla eSa hverju þeir stela,
eins og þeir orSa þetta, sem virSast búast viS
þv£ aS skáldin ein allra manna komist af án
áhrifa frá samtíS sinni og fortiS. Mér hefur
lengi veriS ljóst aS ýmis samtímaljóSskáld,
einkum erlend, hafa „átt um sárt aS binda" af
Steins völdum aS þessu leyti, eins og hann
komst aS orSi £ viStalinu forSum. ÞaS gleSur
mig aS hafa fengiS staSfestingu á þvi frá skáld-
inu 8jálfu, aS kvæSi ýmissa erlendra skálda
£ ljóSaþýSingum minum hafi orSiS honum til-
efni andlegra æfinga, sem ef til vijl hafa aukiS
honum tækni og jafnframt sjálfstæSi, þegar frá
leiS. Ég vil nota þetta tækifæri til þess aS láta
þá skoSun i ljós á þeirri bókmenntastarfsemi
mín sjálfs aS snúa erlendum ljóSum á islenzku,
aS hún réttlætist fyrst og fremst af þeirri von,
aS hún megi bera nokkum árangur £ ljóSa-
skáldskáp yngri kynslóSar, sem þýSingarnar
sjálfar hafa orkaS á eSa freistaS til aS kynna
sér frumkvæSin. Fæstum þýSingum mínum
huga ég framhaldslif meS öSrum hætti en aS
þær mættu verSa til þess aS beina ungu skáld-
unum inn á nýjar brautir um vinnubrögS og
viSfangsefni.
Steinn telur sjálfur, aS þau fslenzk ljóSskáld,
er einkum hafi haft áhrif á sig, séu þeir Jó-
hann Sigurjónsson og Jóhann Jónsson. Ekki
finnst mér þó, aS þetta liggi í augum uppi,
en aS sjálfsögSu er þaS jafn satt fyrir því. Þá er
og greinilegt, allt fram £ þessa siSustu bók
Steins, aS Edgar Lee-Masters, Hjalmar Gullberg
og Carl Sandburg hafa löngum veriS skáldinu
hugstæSir, og hinn fyrst taldi, höfundur meist-
araverksins Spoon River Anthology virSist jafn-
vel hafa sett varanlegt mark sitt á tækni hans.
Áhrifa frá þv£ skáldi islenzku, sem mér virS-
ast hafa orSiS Steini áfengast um skeiS, Tómasi
GuSmundssyni, gætir nú lítt eSa ekki. Fremur
mætti segja, aS sum ljóS Steins bentu til tengsla
viS nýtizka málaralist, og á ég þó ekki einkum
viS þau kvæSin, þar sem berum orSum er talaS
um Jiti og fleti, heldur öllu fremur „Hamlet-
kvæSin", er aS framan getur, þar sem Steinn
leitast viS og honum tekst stundum aS orka á
lesendur sina meS aSferSum, sem fara tiSum
mjög i bága viS rökfræSikenningar forspjalls-
vísindanna.
FerS án fyrirheits, siSustu bók Steins Stein-
ars, ber hæst meSal nýrra fslenzkra skáld-
mennta á árinu 1942 aS mínum dómi, og læt ég
aSra um þaS, hvort sá dómur verSur lagSur
út Steini til lofs eSa ársbókmenntunum til niSr-
unar, þar sem hann verSur aS nokkru hafSur
M. Á.
MeSal bóka, sem Helgafelli hafa borizt fyrir
nokkru, en verSa aS biSa umsagnar til næsta
heftis, eru /síenzJt lestrarbóþ, 3. útg. sett saman
af SigurSi Nordal og skáldsagan Sandur eftir
GuSmund Danielsson.