Læknablaðið - 15.01.2003, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISMÁL Á KOSNINGAVETRI
Heilbrigðismál á kosningavetri
Þjónusta sértræðilækna er
ódýrt og skilvirkt kerfi
- segir Stefán E. Matthíasson æðaskurðlæknir og samninganefndarmaður sérfræðilækna
Upp er runnið kosningaár og ef marka má ummæli stjórnmála-
manna eru töluverðar líkur á að heilbrigðismál verði áberandi í
aðdraganda kosninganna í vor. Pau hafa verið mikið til umræðu
og gengið á með miklum yfirlýsingum. Margar skýrslur hafa verið
teknar saman um einstaka þætti kerfisins og ekki allar fallegar. í
lok nóvember var svo komið að Morgunblaðið sá ástæðu til að
leggja heilan leiðara undir heilbrigðismálin.
Fyrirsögn leiðarans var: Heilbrigðiskerfið í kreppu og þar er að
finna svofellda lýsingu á ástandi mála:
... Raunar má segja að umræður um heilbrigðismál undanfarin
ár bendi ótvírætt til þess að ákveðið stefnuleysi rtki í þessum
málaflokki eða öllu heldur að ekki hafi náðst samstaða um nýja
stefnumótun í heilbrigðismálum, sem taki mið af breyttum að-
stæðum.
Þrátt fyrir gífurlegar fjárveitingar til heilbrigðiskerfisins hefur
ekki tekizt að útrýma biðlistum á sjúkrastofnunum.
Það hefur heldur ekki tekizt að ná tökunr á rekstri sjúkra-
stofnana.
Heilsugæzlukerfið hefur verið í uppnámi undanfama mánuði
þótt nú bendi flest til að samningar séu að nást við heimilislækna.
Lyfjaútgjöld hins opinbera hækka árlega um verulegar fjár-
hæðir á sama tínra og lyfjaútgjöld einstaklinga og heimila eru tví-
mælalaust orðin mun meiri en þau voru fyrir einum tii tveimur
áratugum. [...]
Það er ekki hægt að líta á þetta á annan veg en þann, að opin-
bera heilbrigðiskerfið sé að brotna niður að hluta til. Það getur
ekki uppfyllt kröfur og þarfir fólks til læknisþjónustu og þá
finnur sú eftirspurn sér annan farveg.
Eftir þessa lýsingu á ástandi heilbrigðismála reifar leiðarahöf-
undur ýmsar hugmyndir sem fram hafa komið um lausn mála en
samstaða ekki náðst urn. Síðan segir:
Það er löngu tímabært að um þetta fari fram alvarlegar umræður
hér á íslandi. Ekki umræður, sem einkennast af pólitísku skít-
kasti á milli hægrimanna og vinstrimanna, heldur málefnalegar
og fordómalausar umræður, þar sem leitazt sé við að finna efnis-
lega lausn á afar erfiðu máli.
Undir þetta ákall er sjálfsagt að taka og Læknablaðið hyggst
fyrir sína parta verða við ósk Morgunblaðsins og hefja alvarlega
og ntálefnalega umræðu urn heilbrigðismál eins og þau horfa við
íslenskum læknum. í næstu blöðum rnunu því birtast viðtöl við
lækna um heilbrigðiskerfið þar sem þeir verða spurðir álits á því
hvar skórinn kreppir og hvað þurfi að gera til þess að kerfið virki
eins og allir ætlast til að það geri.
Fyrsti viðmælandi blaðsins er Stefán E. Matthíasson
æðaskurðlæknir. Hann á sæti í samninganefnd Lækna-
félags Reykjavíkur sem semur við Tryggingastofnun
ríkisins um gjaldskrá og fjölda læknisverka á einka-
reknum stofum.
Fyrst var Stefán spurður hvort hann tæki undir
með leiðarahöfundi Morgunblaðsins þegar hann stað-
hæfir að íslenskt heilbrigðiskerfi sé í kreppu.
„Svarið við því er já og nei. Það hefur svo margt
verið sagt sem ekki er byggt á staðreyndum, meðal
annars það að íslensk heilbrigðisþjónusta sé dýr og
óskilvirk. Þegar farið er að skoða tölumar að baki
þessari staðhæfingu nánar kemur í ljós að oftar en
ekki er verið að bera saman ósambærilega hluti. Þeg-
ar við skoðum heilbrigðisútgjöldin og tökum burt
tryggingaþáttinn þá eru þau alls ekki hærri en gengur
og gerist í kringum okkur, jafnvel þvert á móti.
Það er heldur ekki hægt að taka undir þá staðhæf-
ingu að íslensk heilbrigðisþjónusta sé óskilvirk. Eitt
af einkennum hennar er gott aðgengi að þjónustu
miðað við það sem aðrar þjóðir búa við. Hér hefur
ríkt valfrelsi sjúklinga sem geta valið sér lækni og
meðferðaraðila. Hins vegar hafa heyrst raddir þeirra
sem vilja breyta þessu og það er miður. En í heildina
tekið er kerfið aðgengilegt og skilvirkt og í því starfar
gott fagfólk.“
Nokkrir flöskuhálsar
- Þrátt fyrir þetta eru alltaf að verða einhver vand-
ræði í kerfinu og það hefur greinilega ekki undan.
„Þetta er að hluta til rétt. Biðlistar eru að lengjast
á sumum sviðum en öðrum ekki. Það eru nokkrir
flöskuhálsar í kerfinu og þar sem kerfið er ein löng
keðja þá hafa þessi flöskuhálsar áhrif á endanum.
Einn þeirra snertir sjúkdóma tengda öldrun. Fjölgun
aldraðra og sjúkdómar tengdir því eru æ meir krefj-
andi í kerfinu. Framboð á ýmiss konar
læknisþjónustu, til dæmis liðskiptaaðgerðum,
legurýmum og ýmsum vistunarformum, háir
þjónustukeðjunni og iðulega dvelja sjúklingar með
öldrunartengda sjúkdóma lengur en vera skyldi í
ýmsum þrepum kerfisins og teppa þar með aðgang
annarra.
Aðrir flöskuhálsar eru vegna skorts á skynsam-
legu skipulagi. Þar má til dæmis nefna heilsugæsluna
Þröstur
Haraldsson
Læknablaðið 2003/89 63