Tímarit Máls og menningar - 01.05.1942, Blaðsíða 33
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
27
réttara sagt grízk-evrópíska og austræna sál og hugsunar-
hátt. Eða lesið djúphyggna lýsingu hans á sálarlífi Ham-
lets, lýsingu, sem talin er einhver fíngerðasta, andrík-
asta skilgreining (analyse) lians í sálfræðilega átt.
Fyrir alla Homer-unnendur er það sönn unun að sjá,
hvað hann getur lesið úr, mann langar til að segja galdrað
úr, Ilíons- og Ódysseifskviðunum. Til dæmis má nefna það,
hve fíngerð og næm er lýsing hans á Feakaprinsessunni
Násíku og hinni vaknandi ást hennar á Ódysseifi, eða á
hve stórfenglegan hátt Brandes lýsir Ódysseifi, þegar hann
er kominn heim og stendur skörulegur og ógnandi fyrir
framan hina dauðvona hiðla með hoga og örvar í hendi.
Hann kenndi okkur fyrst og fremst að skilja danskan
skáldskap, en einnig frakkneskan og enskan: Hugo, Verlai-
ne, Shelley, kenndi okkur að teyga hverja hendingu, njóta
samræmis í efni, orðum og formi, lcenndi okkur að læra
kvæðaerindi utanbókar, eins og hann sjálfur segir um
kvæði Bödtchers, þegar hann fyrst kynntist þeim. Kenndi
okkur að lesa með skilningi og samúð Flaubert („Salamm-
bo“, „Madame Bovary“), Daudet, Bourget, Jeanne Marni,
Shakespeare, Goethe; og kenndi okkur þannig að njóta
skáldskapar yfirleitt, svo að við gátum lesið einnig með
skilningi og unaði skáldskap annarra þjóða, eins og
italskan, spænskan eða íslenzkan.
Georg Brandes segir sjálfur, að hann hafi verið „Nar
efter smukke og gribende eller hegejstrede Vers“, og
þannig gerði liann einnig' okkur hina. Hann er ágætasti
túlkur skáldskaparins, sem ég þekki. Anatole France er
eini maðurinn, sem á sama hæfileika til þess að lifa sig
inn í hugsunarhátt annarra manna og tíma, þó á svolítið
annan hátt. Brandes kenndi okkur, eins og Anatole France,
að aðalatriðið var ekki það, að safna sér einskærum þurr-
um fróðleik, heldur að tileinka sér hugsanir.
Ennfremur kenndi Georg Brandes okkur að liugsa
frjálst, að segja eins og Klerkegaai-d: Ég get hugsað mér
allt. Má vera, að í kenningum Brandesar hafi verið of