Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 115

RITDÓMAR
fyrirmyndir í lífinu. Hún reynir að lifa
eins og ein af körlunum og virðist ætla að
takast það bærilega enda er kynhlutverk
hennar engan veginn fyrirfram ákvarð-
að. Það verður þó smámsaman knýjandi
fyrir hana að komast að því hvar mörkin
milli hennar og þessara fimm karlmanna
liggja og hún yfirgefúr heimilið í þeim
tilgangi öðrum þræði. Og þó að stúlkan
hylji kvenlegan líkama sinn rækilega
undir hólkvíðri lopapeysu er hún fúll af
losta og nautn og laus við alla blygðun
þegar það á við.
Karlarnir kalla hana „húsmóðurina" í
gríni en í raun og veru eru það þeir sem
skipta með sér húsmóðurhlutverkinu á
heimilinu. Stúlkan er fullkomlega laus
undan matseld, þrifúm og heimilishaldi
enda þótt hún þurfi stöku sinnum að
skreppa út í búð. Þannig er hefðbundnum
kynhlutverkum umsnúið. Stúlkan er eins
og ein af körlunum og er það undirstrikað
rækilega í lokin þegar hún hefúr komið
sér upp athvarfi úti í bæ eins og þeir.
Eitt af því sem vekur athygli í sögunni
er að stúlkan er sífeht hungruð og það er
stöðugt verið að gefa henni að borða.
Matur og matargerð er raunar afar fyrir-
ferðarmikið þema í sögunni og það er eft-
irtektarvert að þeir karlmenn sem koma
við sögu eru ýmist að gefa stúlkunni að
borða eða njóta hennar kynferðislega.
Hvorki matur né kynlíf geta þó satt það
hungur sem raunverulega kvelur stúlkuna.
María mey og litli svarti Sambó
Árið 1998 kom út smásagnasafnið Á
meðati hann horfir á þig ertu María mey.
Það var fyrsta skáldverk höfundar. Þar
sýndi Guðrún Eva að hún er hugmynda-
ríkur höfundur sem fer ótroðnar slóðir
og tekst á listilegan hátt að skapa and-
rúmsloft gáska og fjarstæðukenndrar
fegurðar. Þar er að finna sömu einlægn-
ina og hispursleysið í lýsingum á sam-
skiptum kynjanna og í Ljúlí Ijúlí og þar
fjalla sögurnar ennfremur um ungar
stúlkur sem eru duglegar við að skapa sér
sjálfstæða tilveru.
f smásagnasafninu settu trúarlegar
tengingar mark sitt á sumar af sögunum
og höfðu sterk áhrif og þar var einnig
leikið með ýmsar ævintýravísanir. í Ljúlí
Ijúlí er farin sama leið enda þótt trúarvís-
anir virki þar fremur eins og skraut þar
sem þær falla í skuggann af ýmsum öðr-
um. Faðir Sögu málar t.d. af henni helgi-
mynd þar sem hún líkist Maríu mey og
stúlkan þráir hreinleika, sakleysi og
fegurð. Saga hefúr ennfremur unun af
því að hlusta á trúarlega tónlist (sálu-
messu). Það vekur þó athygli að hún ger-
ir það í felum og síðustu orðin sem hún
skrifar í dagbók sína eru þessi:
Guð er sannleikur og Guð er fullkom-
inn. Með því að nálgast sannleikann
hlýt ég að nálgast fullkomnunina og þá
sættist ég við (bls. 236.)
... sjálfa mig ... lífið ... gæti lesandi
botnað en einhvern veginn virkar þetta
trúarlega niðurlag algjörlega úr takt við
kaldhæðnislegan stíl sögunnar þar sem
kirkjan er kölluð Hallgrímur og Guð er
uppnefndur Gussi. Hinar trúarlegu teng-
ingar sögunnar jaðra líka við ofhleðslu
ekki síst þar sem stúlkan verður allt í
senn hóran útskúfaða, María mey, Mjall-
hvít, Þyrnirós og litli svarti Sambó.
Sagan felur í sér afhelgun ýmissa goð-
sagna og siðferðislegra gilda. Sagt er ffá
sifjaspelli og kynferðislegri misnotkun
eins og um hversdagsleg tíðindi sé að
ræða og stúlkan kippir sér ekki upp við
þær óvenjulegu fjölskylduaðstæður sem
hún býr við. Frásögnin er vafin í búning
hispursleysis, gáska og kaldhæðni, eink-
um samtölin sem mörg hver eru mjög
skemmtilega skrifuð. Sagan er full af
hugmyndum og möguleikum en svolítið
TMM 2000:3
malogmenning.is
113