Peningamál - 01.09.2005, Qupperneq 28

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
28
Opinber fjárfesting eykst um tæplega fjórðung árið 2007 eftir
tvö samdráttarár
Fjárfesting hins opinbera jókst um tæplega 27% á síðasta ári sam-
kvæmt tölum Hagstofunnar. Í síðustu spá Seðlabankans var gert ráð
fyrir að hún myndi lækka um tæp 12% á þessu ári og aftur um tæp
5% á árinu 2006. Samkvæmt fjárlögum og fjárhagsáætlunum stefna
bæði ríki og sveitarfélög að samdrætti í fjárfestingu á þessu ári sem
nemur u.þ.b. 7% að raungildi. Greiðslutölur ríkissjóðs á árinu virðast
í samræmi við þetta mat.
Áform hins opinbera á næsta ári eru enn óljós þegar þetta er
ritað, en í langtímaáætlun ríkisstjórnarinnar er gert ráð fyrir að fjárfest-
ing verði í lágmarki og að stóriðjuframkvæmdirnar haldi aftur af
framkvæmdum sveitarfélaga þrátt fyrir kosningar á árinu. Því er gert
ráð fyrir rúmlega 9% samdrætti opinberrar fjárfestingar á árinu 2006.
Talsverðar líkur eru þó á meiri fjárfestingu sveitarfélaga í aðdraganda
kosn inga.
Á árinu 2007 kemur til framkvæmda fyrsti hluti þeirrar fjár-
festingar sem ákveðin var í kjölfar einkavæðingar Símans. Reiknað er
með nokkrum samdrætti í fjárfestingu sveitarfélaga, en ekki er gert
ráð fyrir að önnur fjárfesting ríkisins víki fyrir sérstökum verkefnum
sem fjármagna á með tekjum af einkavæðingunni. Gert er ráð fyrir að
opinber fjárfesting í heild vaxi um tæplega 23% á árinu 2007.
Spáð minni vexti íbúðafjárfestingar í ár en áður var talið
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri Hagstofunnar var fjárfesting í íbúðar-
húsnæði 5,7% meiri árið 2004 en hún var árið 2003. Þetta er
tiltölulega lítil aukning miðað við rúmlega 16% aukningu árið 2003
og álíka mikinn vöxt árin 2000 og 2001. Mikill vöxtur í langan tíma
veldur því að framkvæmdir hjá þeim hluta byggingariðnaðarins
sem byggir íbúðarhúsnæði eru miklar á sama tíma og margar aðrar
stórframkvæmdir eru í gangi. Mynd IV-9 sýnir fjármunamyndun í
íbúðarhúsnæði, byggingum fyrir atvinnurekstur og öðrum mannvirkjum,
tengdum atvinnurekstri, sem hlutfall af vergri landsframleiðslu.
Eins og sést á myndinni hefur þessi fjármunamyndun vaxið mun
hraðar en landsframleiðslan þannig að fjárfesting í nýju íbúðarhúsnæði
hefur aukist sem hlutfall af landsframleiðslu úr tæplega 4% á árunum
1998-2000 í 5,3% árið 2004 og mun aukast í 5,8% árið 2007 ef spá
bankans gengur eftir.
2
4
6
8
10
12
14
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004
Mynd IV-9
Fjármunamyndun í húsnæði og mannvirkjum
til búsetu og atvinnurekstrar 1990-2004
% af VLF
Íbúðarhús, alls
Íbúðarhús, alls auk bygginga til atvinnurekstrar
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Íbúðarhús, alls auk allra mannvirkja til atvinnurekstrar
Mynd IV-10
Markaðsverð íbúða, byggingarkostnaður
og íbúðafjárfesting 1985-20051
% af VLF Hlutfall
Íbúðafjárfesting (vinstri ás)
Hlutfall markaðsverðs og byggingarkostnaðar (hægri ás)
2005 1985 1987 1989 1991 19931995 1997 1999 20012003
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
0,7
0,9
1,1
1,3
1,5
1,7
1. Gula línan sýnir hlutfall vísitalna íbúðaverðs í fjölbýli á höfuðborgar-
svæðinu og byggingarkostnaðar, eftir að báðar vísitölur hafa verið
staðlaðar á meðaltal áranna 1985-2004. Spá Seðlabankans um íbúða-
fjárfestingu 2005.
Heimildir: Fasteignamat ríkisins, Seðlabanki Íslands.
Tafla IV-3 Afkoma skráðra atvinnufyrirtækja á fyrri árshelmingi 2004 og 2005
Allar tölur eiga við tímabilið janúar-júní
Framlegð Hagnaður Arðsemi eigna Arðsemi eigin fjár Eiginfjárhlutfall
% af veltu 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005
Sjávarútvegur 21,0 24,0 10,4 10,3 12,4 11,2 17,9 13,9 34,6 35,2
Iðnaður 19,6 16,0 8,0 9,5 10,0 10,6 13,0 16,2 31,0 39,4
Sala sjávarafurða 1,4 3,5 0,0 1,0 2,6 6,3 - 19,7 19,0 9,4
Flutningar 5,4 4,3 2,6 2,8 6,6 5,0 9,8 9,5 31,6 33,3
Samskiptatækni og hugbúnaður 10,3 15,3 8,7 10,2 9,2 9,8 19,5 14,7 39,7 44,0
Ýmsar greinar 32,8 28,2 19,3 9,5 9,4 6,0 20,2 7,0 27,4 29,3
Samtals 12,7 13,2 6,0 7,2 9,4 9,6 14,2 14,7 31,6 35,6
Heimild: Seðlabanki Íslands.